Polislere neden aynasız denir, polislere aynasız demenin anlamı nedir, ilk kim bu ifadeyi kullandı?

Polislere neden aynasız denir, polislere aynasız demenin anlamı nedir, ilk kim bu ifadeyi kullandı? Dünyanın bütün ülkelerinde devletlerin iç güvenliğinden sorumlu bir numaralı kolluk kuvveti olarak bilinen polisler için bizim ülkemizde olduğu gibi birçok ülkede argo ifadelerle sıfatlar takılır. Her ülke kendi kültürüne ve şartlarına göre polislere yönelik argo ifadeleri çeşitli kelimelerle dile getirir. Polislere yönelik kullanılan argo ifadelerinin başında bizim ülkemizde "aynasızlar" ifadesi gelir. Aynasız veya aynasızlar ifadesinin polisler için tam olarak ne zamandan beridir kullanıldığı bilinmez; ancak son yıllarda bu ifadenin ne zaman ve nasıl kullanılmaya başladığını sorgulayan gençlik, henüz net bir sonuca varmış olmasa da kendine göre tartışmalı sonuçlar elde etmiş görünüyor. Evet, konu çok ciddi, polislere neden aynasız denir, polislere aynasız demenin anlamı nedir, ilk kim bu ifadeyi kullandı?

 

Yapılan araştırmalarda polislere neden aynasız denildiğine dair somut ve net hiçbir veri yok. Ancak elde edilen veriler veya uydurulan çok ilginç hikayeler var. Örneğin bunlardan birisi, 1970'li yıllarda üretilen Renault 12 Marka araçlarının sağ aynalarının bulunmayışı ve bu araçları alan polislerin, pahalı olduğu için aynayı takmadan kullanmaya devam etmeleri şeklinde bir iddiadır.

Öte yandan Amerikan filmlerinde sık sık duyduğumuz, "Aynasızlar" ifadesi ise aslında öyle değil. Film çevirmenleri ve düblajı yapanlar, Amerikalı çetelerin polisler hakkında kullandığı galiz küfürlü, argo ifadeleri kullanmamak için, "aynasızlar" ifadesini tercih ediyor. Yoksa gerçekte Hollywood filmelerinde "aynasızlar" şeklinde orijinal bir ifadeye rastlamak mümkün değildir. 

Tabii ki bu iddia hiçbir zaman doğrulanmış bir iddia edildir. Buna benzer birçok iddia daha var. İşte Polise aynasızlar denilmesiyle ilgili şu ana kadar yapılan araştırma ve incelemelerden elde edilen birkaç sonuç: 

EN YAYGIN İDDİA: RENAULT 12 HİKAYESİ

Polise neden aynasız deniliyor sorusuna şu ana kadar verilen en ilginç cevap, kullandıkları araçla ilgili oldu. İddiaya göre 1970'li yıllarda polisler tarafından sık tercih edilen araçlardan birisi de Renault 12 marka araçtı. Bu aracın sağ aynası yoktu. Aracı alanlar aynayı sonradan kendileri takardı. Ancak polisler bu araçtan alıp kullanmak istediklerinde ise ayna çok pahalı olduğu için alıp takmazlar ve böyle kullanırlarmış. Suç çeteleri ve sabıkalı kimseler de sivil polisin geldiğini bu araçları gördüklerinde anlar ve "Aynasızlar" geliyor şeklinde kendi aralarında şifreli konuşmalar yaparmış. İddia başta bakıldığında mantıklı gelebilir; ancak bu iddianın uzun yıllardır kullanıldığı ve 1970'lerden çok eskiye dayandığı biliniyor. Bu nedenle, gerçek olmasa da kullağa mantıklı gelen bir hikayedir. 

 

İDDİA 1: AMERİKAN GETTOLARINAN GELME

İddiaya göre "aynasız" ifadesi Amerikalılara özgü bir sıfat olarak kullanılıyor. Getto olarak isimlendirilen ve fakir mahallelerde yaşayan zenci halkın, beyazlar ve polisler için kullandığı bir sözcük olduğu söyleniyor. Buna göre çok kibirli olan ve arkasını görmeyen polisler ve beyazlar, siyahiler tarafından aynasız olarak lanse edilmektedir. Yani iddiaya göre sadece polisler için değil bütün bir kesimi ifade eden bir kullanımdır. 

İDDİA 2: AMERİKAN POLİSLERİNİN ÜNİFORMASINDAKİ YILDIZ

Başka bir iddiaya göre ise; Amerika'daki polislerin üniformalarında ve şapkaların da bulunan parlak metal rozet ışığı ayna gibi yansıyordu. Üniformalar değiştiğinde bu rozetin parlaklığını gitmesi nedeniyle eskiden aynalıydı şimdi aynasız şeklinde bir tabir oluştuğu söylenmekte. Polislerin kendi aralarında yeni polisleri ifade etmek için de bu ifadeyi kullandığı ileri sürülür. 

İDDİA 3: ZENCİ ÇETELERİN AYNALARI KIRMASI

1950'lerde zenci çetelerin ve polis düşmanı siyahların, polislere mesaj vermek için park halindeki polis araçlarının aynalarını kırdığı ve bu sebepten aynasız olarak isim takıldığı söyleniyor.

İDDİA 4: OSMANLI DÖNEMİNDEN KALMA

Anadoluda ise yani bizde osmanlı döneminde üstü başı kirli kendine bakmayan saçı sakalı birbirine karışmış külhanbeyli gibi takılan ve cezayirlilere benzedikleri için cezairi olarak isimlendirilen tipler var ki bunlar her hala var ama o zamanlar kabadayılık meşhur ya hani ve bu bakımsız kişiler aynasız olarak isimlendirilmiş güya. ulan hiç mi aynaya bakmıyorsun aynasız herif gibisinden.

İDDİA 5: POLİSLERİN KİŞİLİĞİYLE ALAKALI

Bir başka çok sık okuduğum ise; kanunları koruyacağım derken kendi yaptıklarını usülsuzlükleri görmezler, başkalarının yanlışlarını ararken kendilerine bakmazlar diye aynasız denirmiş.

İDDİA 6: POLİSİN KULLANDIĞI ROZETİN DEĞİŞMESİ

Türkiye'deki polislerin kendi aralarında bu ifadenin kullanımıyla ilgili olarak anlattıkları hikaye ise şöyledir: Polisin zamanında kullanmakta olduğu yıldız şeklindeki rozet ayna vazifesi gören bir yüzeye sahipken, değişikliğe gidilmiş ve yeni rozetler mat yüzeyli olarak seçilmiş. Yeni rozeti tanımlamak için kullanılan "aynasız" tabiri polisin üzerine yapışmış.

AYNASIZLARIN ARGO SÖZLÜĞÜNDEKİ ANLAMI

Peki, aynasız ne demek, kelime anlamı nedir? Aynasız kelimesinin tarihçesi 1800'lü yıllara kadar uzanmaktadır. Her ne kadar günümüzde argo sözlüğünde polisleri için kullanılan bir ifade olsa da "Kötü, çirkin, sevilmeyen" anlamlarında da kullanılır. Zira Nişanyan Sözlüğünde aynasız kelimesinin 1800'lerin sonlarına doğru yayınlanan bazı kaynaklara göre yakışıksız, biçimsiz, çirkin anlamlarında kullanıldığı ifade edilir. 1932'de yayınlanan argo sözlüğünde ise polis ve sivil polis için aynasız dendiği görülüyor.

Nişanyan sözlüğünde de "Aynasızlar" ifadesinin 1800'lü yıllara kadar gerilere gittiği yazılıyor. 

 

Hülasa; Aynasızlar kelimesinin kaynağı ve hangi dönemde ortaya çıktığına dair kesin bir bilgi şuanda hiçbir yerde yok ya da en azından biz ulaşamadık.

---