Myanmar'da sağlık sistemi çökmüş durumda

Myanmar'daki sağlık hizmetlerinin büyük bir kısmı, askeri cuntayı reddeden doktorlar ve hemşireler tarafından devlet hastanelerinin dışında veriliyor.

BBC'nin haberine göre, 1 Şubat 2021'deki darbeye ilk tepki gösteren meslek gruplarının başında gelen sağlık çalışanları, askeri yönetime tepki olarak devlete ait sağlık merkezlerindeki işlerine gitmiyor.

Bazı bölgelerde iş bırakan sağlıkçı oranı yüzde 70'leri bulurken sağlıkçılar görevlerinin halkın sağlığını korumak olduğu ancak hukuksuz, anti demokratik ve baskıcı askeri bir yönetim altında görevlerini yapamayacaklarını deklare ediyor.

Sağlık çalışanlarının başlattığı "beyaz boykot", ülkedeki sağlık sisteminin önemli bir kısmının etkilerken halkın sağlık imkanından yararlanabilmesi için darbeyi reddeden Ulusal Birlik Hükümeti (NUG), "gölge bir sağlık sistemi" oluşturdu.

Askeri yönetimin Sağlık Bakan Yardımcılığı görevini reddederek NUG tarafından oluşturulan gölge sağlık sisteminin başına geçen Dr. Zaw Wai Soe, yurt dışından gelen bağışlarla ayakta durmaya çalıştıklarını ancak bunun yeterli olmadığını kaydetti.

- "Bir gün daha iyi bir geleceğe sahip olacağımızı umuyoruz"

Soe, çok zorlu bir süreçten geçtiklerine işaret ederek "En ağır koronavirüs salgını sırasında ilaç, oksijen tüpü ve diğer ekipmanları almaya çalıştık. Çok zor bir durum ama personelimiz var çünkü sağlık çalışanlarının yüzde 70-80'inin bizimle çalıştığına inanıyorum." dedi.

Myanmar'ın dünyanın en düşük sağlık harcamalarından birine sahip olduğu ve düşük maaşlarla elverişsiz koşullarda sağlıkçıların çalıştığını kaydeden Soe, şu ifadeleri kullandı:

"Diğer ülkelerle karşılaştırırsanız, büyük maaşlar alamıyoruz. Çoğumuz Malezya, Singapur ve Brunei gibi diğer ülkelerde kolayca gidip daha fazla kazanabiliriz ama özellikle geçen yıl Kovid-19 geldikten sonra elimizden gelen her şeyi ülkemize verdik. Ülkemize olan çabalarımız, seçilmiş hükümetimizle bir gün daha iyi bir geleceğe sahip olacağımızı umuyoruz."

Soe, askeri cuntanın geleceğe dair umutlarını da çaldığını ancak darbeyi kesinlikle kabul etmediklerini kaydetti.

Yangon Hemşirelik Üniversitesinde görevli akademisyen Grace ise gösterilerde yaralanan kişileri olay yeri yakınlarındaki ambulanslarda, silahlı yaralanmalarda bu kişileri ibadethanelerde ya da kurdukları gizli sağlık merkezlerinde tedavi ettiklerini belirtti.

Söz konusu "gölge sağlık sistemi", NUG'un idaresinde bulunurken; sistemin gönüllülerin çalışmaları ve bağışçıların destekleriyle yürütüldüğü ifade ediliyor.

- Gölge sağlık sitemi, kendi aşılama programını devreye aldı

Myanmarlı sağlıkçılar, Kovid-19 salgını altında çok zor şartlarda çalıştıklarını, sürekli sağlık merkezlerinin yerini değiştirmek ve güvenlik güçlerine yakalanmamak için tedbirli hareket etmek zorunda kaldıklarına dikkati çekiyor.

Askeri yönetim, Kovid-19'a karşı hızlı aşılama kampanyası yürütülmesi sözü vermesine karşın aşı stokunun yetersizliği ve yetişmiş personel eksikliği nedeniyle bunu gerçekleştiremedi. Buna karşın gölge sağlık sitemi de kısıtlı imkanlarla da olsa bazı bölgelerde, temmuzdan itibaren kendi aşılama programını devreye aldı.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), küresel çapta sağlık çalışanlarına karşı yapılan şiddet eylemlerinin yarısının Myanmar'da gerçekleştiğini açıklarken Manchester Üniversitesince yapılan araştırmaya göre, Temmuz 2021 itibarıyla ülkede 25 sağlıkçı öldürülmüş, 190 sağlıkçı da gözaltına alınmıştı.

- Myanmar'daki askeri darbe

Myanmar ordusu, 2020'deki genel seçimlerde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat 2021'de yönetime el koymuştu.

Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere, pek çok yetkili ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına olağanüstü hal ilan etmişti.

Myanmar ordusunun darbe karşıtı protestocu ve isyancı gruplara silahlı müdahalesi sonucu bugüne kadar 1000'in üzerinde kişi hayatını kaybetti, binlerce gösterici gözaltına alındı.

Ülkede geniş katılımlı gösteriler sürerken üst düzey hükümet yetkililerinin askeri mahkemede yargılanmalarına devam ediliyor.