Musul'u kurtarma operasyonu, 30 ay, 30 kilometre

Irak'ta terör örgütü DAEŞ'in elinde tuttuğu Musul'u kurtarmak için geri sayım başlarken operasyona, Irak ordusu ve Peşmerge güçlerinin yanı sıra son iki yılda mezhep, etnik ve ideolojik fikirler üzerine kurulan birçok örgüt ve milis güçlerin de katılacağı yönündeki söylentiler durumun daha da karmaşık hale gelmesine neden olabilir.

Irak merkezi hükümeti ve Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) arasında bütçe ile petrol ihracatından kaynaklı iki yıldır devam eden kriz henüz aşılmamışken, tarafların "Musul'u DAEŞ'ten kurtarma operasyonu" konusunda ortak bir askeri plan üzerinde anlaştıkları belirtiliyor.
İki tarafın DAEŞ ile mücadele konusunda geçmişte gösterdikleri zaaf ve buna bağlı oluşturdukları güvenlik boşluğu bölgede farklı milis ve terör örgütlerinin ortaya çıkmasını beraberinde getirdi.
Irak ordusunun 10 Haziran 2014 tarihinde Musul kentini sayıları 400'ü geçmeyen DAEŞ militanlarına bırakıp birçok bölgeyi koruyamaması İran destekli ve mezhepsel eksen üzerinde hareket eden Haşdi Şabi'nin (Şii milis gücü) ortaya çıkmasına zemin hazırladı.

Bağdat yönetiminin güçsüzlüğünden kaynaklanan güvenlik boşluğu Musul'un batısında yoğunlukla Ezidilerin yaşadığı Sincar ilçesindeki Peşmerge güçlerinin DAEŞ militanlarının saldırılarına karşı kırılgan olmasına ve terör örgütü PKK'nın da Ezidileri koruma bahanesiyle bölgeye militan kaydırmasına neden oldu.

Bağdat-Erbil arasındaki askeri anlaşma

Bağdat-Erbil arasındaki askeri anlaşmanın detaylarının ulusal güvenlik gerekçesiyle kamuoyu ile paylaşılmamasına rağmen, IKBY'deki askeri yetkililer Musul kent merkezine girecek güçlerin sadece Irak ordusuna bağlı askerler ve federal polislerden oluşacağını ifade ediyor.
IKBY'ye bağlı Peşmerge güçlerinin ise kendileri için belirlenen noktalara kadar ilerledikten sonra kent içerisine giren Irak ordu birliklerine destek verecekleri belirtiliyor.

Operasyonun iki ana damarını oluşturan Irak Ordusu ve Peşmerge güçlerinin yanı sıra daha çok mezhepsel eksen üzerinde kurulan birçok irili-ufaklı milis gücü de operasyona katılacak. Bunların başında ise Enbar, Salahaddin ve Diyala illerinde Sünnilerin yerleşim alanlarını yıkmakla suçlanan Şii milis gücü yer alıyor.

- Peşmerge güçleri kent merkezini 3 koldan kuşatmış durumda

Peşmerge güçleri, DAEŞ'in Musul'u ele geçirmesinden bir yıl sonra kenti batı, kuzey ve doğu bölgelerinden kuşatmaya başladı. Daha sonra kuşatılan alanlarda kent merkezine doğru ilerleme kaydederek, aradaki mesafeyi 20 kilometreye kadar düşürdü. Şu anda batıda Sincar'ı, kuzeyde Zummar kasabası, Vanke Üçyol, stratejik Musul Barajı'nı kontrolü altında tutan Peşmerge güçleri, Doğu'da ise Tılskof, Başik ve Hazır bölgelerinin büyük bir kısmına hakim durumda bulunuyor.

Irak ordusu, 30 ay içerisinde sadece 30 kilometre ilerleme kaydetti

Irak ordusu ve ona destek veren Şii milisler, Salahaddin, Enbar ve Diyala ilindeki bazı bölgeleri 2 yıllık bir süreç içerisinde DAEŞ'ten geri aldıktan sonra, Mart ayında güçlerini Musul'un güneyindeki Mahmur ilçesine sevk etti. Mahmur ilçesinden Musul'u kurtarma operasyonuna başlayan Irak merkezi hükümeti ise aradan geçen 30 ay içerisinde sadece 30 kilometre mesafe kaydedebildi. Sadece El Kayyara kasabasını geri alan Bağdat yönetimi, halen kent merkezinden 60 kilometre uzakta bulunuyor.

- "Iraklı askerler, kente girmek için Peşmerge cephelerini kullanacak"

Musul kent merkezine en yakın bölge konumundaki Hazır Cephesi Askeri Hareket Sorumlusu Albay Demavend Hoşnav, Irak ordusunun Peşmerge cephelerini kullanmadan kent merkezine girmesinin mümkün olmadığını belirterek, söz konusu gücün kent merkezine oldukça uzakta olduğunu ve yavaş ilerleme kaydettiğini ifade etti.

Irak ordusunun sadece kentin güney bölgesindeki El Kayyara kasabasında kontrolü sağladığını hatırlatan Hoşnav, "Irak askerlerinin güneyden kente olan mesafeleri bize göre 60 kilometreyi buluyor. Bu gücün sadece güneyden ilerleyerek kente girmesi çok zor. Bu yüzden bizim cephelerimiz üzerinden girmeye çalışacaklar." diye konuştu.

Hoşnav, şunları kaydetti:
"Erbil ve Bağdat arasındaki anlaşma çerçevesinde, Irak ordusuna bağlı askerler Musul kent merkezine 20 kilometre mesafedeki Hazır Cephesi'nde askeri kamplarını kurup yerleşmeye başladı. Sadece Hazır Cephesi'nde değil, kentin doğu ve kuzeyindeki bölgelerde de Irak askerleri kamp kurup kente saldırı düzenlemek için hazırlık yapacak."

- "Haşdi Şabi, Peşmerge cephelerini kullanamaz"

Peşmerge'nin kontrol ettiği hiçbir cephede, Haşdi Şabi'nin varlığının söz konusu olamayacağını ve operasyona bu cephelerden katılamayacağını vurgulayan Hoşnav, "Erbil ve Bağdat arasında varılan anlaşma bu yönde. Haşdi Şabi için tek alternatif, Musul'un güneyinde kısa bir süre önce geri alınan El Kayyara kasabası üzerinden operasyona katılmaktır." dedi.

- "Başika Cephesi'nde Irak askeri henüz yok"
Musul'un doğusunda Türk askerlerin konuşlandığı Zelikan Eğitim Üssü'nün yer aldığı Başika Cephesi'ndeki Peşmerge Komutanı Hamit Efendi ise Erbil ve Bağdat arasındaki askeri anlaşmadan sonra Peşmerge cephelerine Irak ordusuna bağlı askerlerin gelmeye başladığını ancak Başika cephesinde henüz böyle bir sevkiyatın olmadığını söyledi.

Efendi, "Irak ordusuna bağlı askerler henüz Başika cephesine gelmedi ancak Mahmur-Güver, Hazır ve Musul Barajı Cephesi'ne çok sayıda Irak askeri sevk edildi." dedi.

Türk askerlerinin Zelikan eğitim üssünde sadece Musul vatandaşlarından oluşan Haşdi Vatani (Sünni gönüllü gücü) birliklerine eğitim vermeye devam ettiğini aktaran Efendi, Başika'daki Türk askerlerinin sayısında herhangi bir artış olmadığını belirtti.

- Musul operasyonundaki güç dağılımı
Sünni Arapların yoğunlukla yaşadığı Irak'ın ikinci büyük kentinin terör örgütü DAEŞ'ten geri alınmasına yönelik düzenlenecek operasyona Irak ordusu ve Peşmerge güçlerinin yanı sıra mezhep, etnik ve ideolojik fikirler üzerine kurulan birçok örgüt ve milis güçleri de katılmak için kolları sıvamış durumda.
Operasyona kentin güneyi ve Peşmerge güçlerinin hakimiyetindeki doğu, kuzey ve batı cephelerinden katılacağı öngörülen Irak ordusuna güney cephesinde Şii milis güçleri ile Musul halkından meydana gelen sayıları şu anda 6 bini bulan aşiret güçleri de destek verecek. Aynı zamanda federal polis güçleri de kurtarılan bölgelerin güvenliğini temin edecek.
IKBY'ye bağlı Peşmerge güçleri ise üç cepheden kent merkezine doğru hareket edecek. Peşmerge güçlerine Türk askerlerinin eğittiği Eski Musul Valisi Esil Nuceyfi komutanlığındaki Haşdi Vatani de (Sünni gönüllü güçleri) destek verecek. Ayrıca terör örgütü PYD'nin engellemelerinden dolayı Suriye'nin kuzeyine geçemeyip, Musul Barajı'nın güvenliğini sağlayan 5 bin "Suriyeli Peşmerge" de operasyonda yer alacak.
Sincar'daki Ezidileri DAEŞ'ten koruma bahanesiyle bölgedeki varlığını devam ettiren PKK ve onun etkisindeki Ezidilerin ise Şii milis güçlerin talimatları doğrultusunda operasyona katılmaya çalıştığı iddia ediliyor.