Laos'ta düzenlenen ASEAN Toplantısı'ndan ortak bildiri

Laos'un başkenti Vientiane'de devam eden Güneydoğu Asya Ülkeleri Birliği (ASEAN) 49. Dışişleri Bakanları Toplantısı'nda Güney Çin Denizi konusunda yayımlanan ortak deklarasyon, ASEAN ülkeleri ve Çin tarafından imzalandı.

ASEAN resmi sitesinde yer alan açıklamada, birlik liderleri ve Çinli yetkililer arasında yapılan görüşmeler sonucunda Güney Çin Denizi konusunda kaleme alınan ortak deklarasyona imza atıldığı belirtildi.

Birlik üyeleri, Çin ve uluslararası toplumun temel çıkarları doğrultusunda Güney Çin Denizi'nde barış ve istikrarın sağlanmasında uzlaşıldığı bildirilen açıklamada, 2012'de kabul edilen Güney Çin Denizi Tarafların Eylem Deklarasyonu'nun evrensel uluslararası hukuk ilkeleriyle uyum içinde bölgede barış, istikrar, karşılıklı güvenin geliştirilmesi için tüm tarafların taahhüdünü içeren önemli bir belge olduğu ifade edildi.

Taraf ülkelerin, aralarındaki bölgesel ve hukuki anlaşmazlıkları, tehdit ve güç kullanmaksızın barışçıl yöntemlerle ele alacaklarının vurgulandığı deklarasyonda, deniz seyir ve güvenliği, arama kurtarma, bilimsel araştırma, çevre koruma ve uluslararası suçlarla mücadele alanlarında iş birliğinin geliştirileceği kaydedildi.

ASEAN Dışişleri Bakanları toplantısına, 10 ülkenin dışişleri bakanlarının yanı sıra Doğu Timor, Papua Yeni Gine ve Norveç'ten delegeler de katılıyor. Toplantılar çerçevesinde Laos'ta bulunan ABD, Rusya, Çin ve Japonya dışişleri bakanları ikili görüşmeler gerçekleştiriyor.

Filipinler, 2013'te BM Daimi Tahkim Mahkemesine başvurarak Çin'in Güney Çin Denizi'ndeki ada ve adacıklarda hak iddia etmesiyle ilgili dava sürecini başlatmıştı. Lahey'de bulunan mahkeme, 12 Temmuz'da açıkladığı kararda Çin'in Filipinler'in egemenlik haklarını ihlal ettiği ve suni adalar yaparak Güney Çin Denizi'ndeki mercan kayalıklarına büyük zarar verdiğine hükmetmişti.

Kararda, Çin'in, Güney Çin Denizi suları ve kaynaklarında tarihten gelen ayrıcalıklı kontrole sahip olduğu yönündeki iddiasıyla ilgili herhangi bir kanıtın bulunmadığı belirtilmişti.

Güney Çin Denizi'nin tamamı üzerinde hak iddia eden Çin yönetimi, mahkemeye sert tepki göstererek kararı "mesnetsiz" olarak nitelemişti. Çin Dışişleri Bakan Yardımcısı Liu Zhenmin, ülkenin bölgedeki çıkarlarını korumakta kararlı olduklarını kaydetmişti. Buradaki adaların Çin'in doğal toprakları olduğunu savunan Liu, güvenliklerine tehdit algılamaları halinde bu sular üzerinde hava savunma hattı ilan edebileceklerini bildirmişti.