Korumalı iş yerleri için yeni teşvik önerisi

ANKARA (AA) - BURCU ÇALIK- Zihinsel Engelliler Federasyonu Başkanı Ömer Koç, zihinsel engellilerin daha fazla istihdam edilebilmesi için korumalı iş yerlerinde yeni bir teşvik modeline geçilmesi önerisinde bulundu.

Koç, AA muhabirine, zihinsel engelli vatandaşlara yönelik yürüttükleri faaliyetler ve istihdam sorunlarına yönelik açıklama yaptı.

Zihinsel engellilerin eğitim çağı sonrasında rehabilite edilecekleri, el sanatları gibi konularda mesleki eğitim alabilecekleri ve ailelerini kaybettikten sonra da ömür boyu yaşamlarını devam ettirecekleri Beyaz Karanfiller Yaşam Merkezi'ni 3 yıl önce faaliyete geçirdiklerini aktaran Koç, İŞKUR'un sağladığı hibe destekleriyle 25 mesleki eğitim ve rehabilitasyon kursunu tamamladıklarını söyledi.

Koç, çok sayıda zihinsel engelli kursiyere ahşap boyama, el sanatları, garsonluk, muhallebicilik, pasta yapımı, galoş üretimi gibi istihdam edilebilmelerini sağlayacak pek çok mesleki eğitim verdiklerini aktardı.

12 kursiyerleri olduğunu belirten Koç, "Çocuklarımız, burada bir öğretmen gözetiminde el becerilerini geliştiriyor. Kendilerine güvenleri artıyor. Ailelerin de gönülleri rahat. Çocuklarının güvende olduğunu görüyor. Yemeklerimizi belediye temin ediyor. Burada çocuklar bağımsız yaşama becerileri kazanıyorlar." dedi.

Koç, merkezin ileride ailesini kaybetmiş zihinsel engellilerin yaşamlarını devam ettirecekleri bir yer olacağını da dile getirerek, "Burası tamamen bağışlarla yapılmış bir merkez. 66 zihinsel engelli çocuk, annesi, babası öldükten sonra burada yaşayacak. İçlerinde yatak odaları, banyosu, tuvaleti olan odalar hazırladık. Bu merkez sayesinde onlara huzurlu, mutlu bir yaşam sunacağız." ifadelerini kullandı.

- "Rant ve kazanç yerine rehabilitasyon düşünülmeli"

Engellilere yönelik ilk kez 2005'te çıkarılan Özürlüler Kanunu'nun "devrim" niteliğinde bir düzenleme olduğunu vurgulayan Koç, yasa kapsamında çalışma yaşamında kendilerine yer bulamayan zihinsel engellilerin korumalı iş yerlerinde istihdam edilmesine olanak sağlandığını bildirdi.

Koç, uygulamanın zihinsel engellilerin de kendilerine sosyal yaşamda bir yer bulabilmesi açısından önemli olduğunu ifade ederek, "Serbest rekabet piyasasında zihinsel engellilerin ürettikleri kar getirmez. Bu çocukların çalışmaları biraz da rehabilitasyon amaçlı düşünülmeli. Yani zihinsel engellilerin istihdamında rant ve kazanç yerine rehabilitasyon düşünülmeli. Bu açıdan teşvikli sisteme geçilmesi çok önemli." değerlendirmesinde bulundu.

Almanya ve Fransa'daki korumalı iş yeri modellerini incelediklerini anlatan Koç, bu konudaki önerilerini şöyle dile getirdi:

"Ağır veya zihinsel engelliyi çalışma yaşamına katan işverenin erişimindeki masrafı devletin sağlayacağı teşvikten karşılanmalı. Bu çocuklar engelli olduğu için düşük kapasite çalışacaktır. O aradaki farkı devlet tolere etmeli, sigortasını devlet üstlenmeli. İşveren engelli çalıştırdığı için zarara uğramamalı. Zarara uğrarsa 'Niye çalıştırayım?' diyecektir. İş yerinin engellinin rahat çalışmasına uyumlu hale getirilmesinin finanse edilmesi ve sigorta primiyle engelinden dolayı eksik kapasite çalıştığının devletin vereceği teşvikle desteklenmesi gerekiyor. Bu Avrupa'daki bazda korumalı iş yeri demektir. Biz de bunun çıkmasını bekliyoruz."

Koç, teşvik mekanizmasından bir zihinsel engelliyi çalıştıran işverenin bile faydalanması gerektiğine dikkati çekti.

- Hayalleri bir işyerinde çalışabilmek

Beyaz Karanfiller Yaşam Merkezi'nde hayata tutunan zihinsel engelliler de burada öğrendiklerinin kendilerini çok mutlu ettiğini anlattı.

Gökçe Akyol (25), merkeze haftada 5 gün geldiğini ve hayalinin ileride bir iş yerinde çalışabilmek olduğunu söyledi.

Emre Yılmaz da takı yapmanın kendisini mutlu ettiğini belirterek, "Ben ileride bir işyerinde çalışmayı isterim." dedi.

"Tuba Şişenoğlu (15) galoş yapmayı sevdiğini belirterek, ürünlerini satmayı istediğini söyledi.

- Korumalı iş yerlerine hibe desteği

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca korumalı iş yerlerine kuruluş sermayesi olarak 150 bin liraya kadar destek sağlanıyor. İş yerlerinde çalıştırılacak engelliler için maaş desteği de veriliyor.

Bir iş yerinin korumalı iş yeri statüsünü kazanabilmesi için zihinsel engelli en az 8 kişiyi istihdam etmesi ve çalıştırılan engellerin toplam işçi sayısının yüzde 75'inden az olmaması şartı aranıyor. Korumalı iş yerleri 5 yıl süreyle Bakanlığın denetimine tabi tutuluyor.