Kamulaştırma Kanunu'nda kısmi iptal

Anayasa Mahkemesi, taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespitinde, kamulaştırma tarihindeki kullanılma şeklinin esas alınmasını öngören kanun hükmünü iptal etti.

Kemalpaşa 2. Asliye Hukuk Mahkemesi, baktığı bir dava kapsamında 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun ilgili hükmünün iptal edilmesi istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Başvuruyu esastan görüşen Yüksek Mahkeme, söz konusu düzenlemeyi Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti.

Resmi Gazete'de yayımlanan kararda, kanun koyucunun, kamulaştırma bedelinin tespiti sırasında taşınmazın mevkisi ve şartları ile kullanılma şeklinin esas alınacağı tarihi belirleme konusunda takdir yetkisi bulunduğu belirtildi ancak bu kapsamda belirlenecek tarihin, gerçek karşılığa ulaşılmasını sağlayacak nitelikte olması gerektiği ifade edildi.

Bu çerçevede kamulaştırma aşamasındaki idare bünyesinde oluşturulan kıymet takdir komisyonlarınca taşınmazın kamulaştırma tarihindeki mevkisi ve şartları ile kullanılma şeklinin esas alınması suretiyle kamulaştırma bedelinin tespitinin, gerçek karşılığa ulaşmaya elverişli olduğu aktarıldı.

Buna karşın, kamulaştırma tarihinden uzun bir süre geçtikten sonra açılan davalarda itiraz konusu kuralın, kamulaştırma bedelinin taşınmazın gerçek karşılığı olmayacak şekilde tespitine yol açabileceğine işaret edilen kararda, şöyle denildi:

"Bu durumda ilgili arazinin kamulaştırma tarihindeki şartları ile kullanılma şeklinin dava tarihi itibarıyla değişmiş olması mümkün olduğundan, arazinin halihazır özellikleri yerine kamulaştırma tarihindeki özelliklerinin gözetilerek, taşınmazın dava açma tarihi itibarıyla değerinin belirlenmesi ve bu suretle kamulaştırma bedelinin tespiti, arazinin gerçek karşılığa ulaşılması bakımından elverişli değildir. Bu nedenlerle idari ve adli aşama ayrımı gözetilmeksizin kamulaştırma bedelinin tespitinde arazinin kamulaştırma tarihindeki özelliklerinin esas alınmasını gerekli kılan, itiraz konusu kuralda yer alan 'kamulaştırma tarihindeki' ibaresi, Anayasa'nın 46. maddesine aykırıdır."
Öte yandan, iptal edilmesine karar verilen hükmün, Anayasa'nın 35. maddesindeki mülkiyet hakkına da aykırılık oluşturduğu belirtildi.