Kalamış Yat Limanları kimin?

Kalamış Yat Limanları kimin, sahibi kimdir soruları limanların 2011 yılından bu yana devam eden ve bir türlü sonuçlanmayan özelleştirilmesi konusunun gündeme gelmesiyle birlikte tekrar sorulmaya başlandı. 2011 yılında alınan kararla "Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı" 40 yıl süreyle "işletme hakkının verilmesi" yöntemiyle özelleştirilmesine karar verilmişti. Ancak davalar ve itirazlar nedeniyle süreç şimdiye kadar uzadı. Gelinen noktada özelleştirme için gerekli adımlar tekrar atıldı. 

Özelleştirme İdaresi Başkanlığının ihaleye ilişkin ilanı Resmi Gazete'de yayımlandı. Karar üzerine bölgede büyük bir rant olduğu düşüncesiyle CHP'liler tarafından itirazlar yükselmeye başladı ve kampanyalar düzenlendi. Kampanyayı düzenleyenlerin tamamının Gezi eylemlerinin bileşenleri olması ise dikkat çekiyor. tartışmalar devam ederken Kalamış Yat Limanları kimin, sahibi kimdir sorularının da cevabı merak konusu oldu.

 

Buna göre, ihale, birden fazla teklif sahibinden kapalı zarf içerisinde teklif almak ve görüşmeler yapmak suretiyle pazarlık usulü yöntemiyle gerçekleştirilecek, pazarlık görüşmesine devam edilen teklif sahiplerinin katılımıyla yapılacak açık artırma suretiyle sonuçlandırılacak.

Geçici teminat tutarının 30 milyon lira olarak belirlendiği ihaleye, 7 Temmuz'a kadar teklif verilebilecek.

İhaleye, gerçek ve tüzel kişiler ile ortak girişim grupları (OGG) katılabilecek.

Yatırım fonları ancak OGG'ye dahil olarak ihalede yer alabilecek. OGG, sadece yatırım fonlarından oluşamayacak ancak yatırım fonlarının hissedarı olduğu tüzel kişiliğe sahip şirketler tek başlarına veya OGG'ye dahil olarak ihalede bulunabilecek.

Kadıköy’ün en kıymetli alanlarından Kalamış Yat Limanı için 2011 yılında alınan özelleştirme kararı 2013’te yürürlüğe girmiş, daha sonra limanda yapılaşmaya izin veren imar planı değişiklikleri 2017’de yayınlanmıştı.

Kadıköy belediyesi nüfus ve trafik yoğunluğunu artırarak kıyı siluetini bozacağı gerekçesiyle kararlara itiraz etmişti. Özelleştirme İdaresi, Kadıköy belediyesinin açtığı davaların çözümlenmesini beklemek için ihaleyi geri çekmişti.

Öte yandan, Kadıköy belediyesi, mahalle sakinleri ile Mimarlar Odası ve Şehir Plancıları Odası kararın iptali için Özelleştirme Yüksek Kurulu’na itirazda bulunmuş ancak itirazlar reddedilmişti. Bunun üzerine imar planı Danıştay 6. İdare Mahkemesi’ne taşınmıştı.

Danıştay kararı hukuka uygun bulmuştu.

Fenerbahçe-Kalamış Yat Limanı 2011 yılında özelleştirme kapsamına alınmış, limandaki yapılaşmanın önünü açan imar planları 2015 yılında Özelleştirme Yüksek Kurulu (ÖYK) tarafından onaylanmıştı. Buna göre, 115 bin 821 metrekarelik dolgu alanı ve 319 bin 306 metrekarelik iki yat limanı olmak üzere toplam 435 bin 128 metrekare alan özelleştirme kapsamına alınmış oldu. Yapılaşmaya açılacak alan daha sonra 478 bin 507 metrekareye çıkarılmış, otopark haricinde 15 bin metrekareye turizm tesis alanı ve otel inşaatı yapılabilmesinin önü açılmıştı. 2015 yılında hazırlanan planlar, Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporu olmaması nedeniyle iptal edilmiş, 2017 yılında yapılan revizyon plan için ise “ÇED raporuna gerek yoktur” kararı verilmişti.

Yat limanı ile ilgili İmar planı değişikliğinin iptali için 2017 yılından bu yana Kadıköy Belediyesi, Mimarlar Odası, Şehir Plancıları Odası, balıkçı kooperatifleri ve Kadıköylüler tarafından altı ayrı dava açılmıştı. Davalar, Danıştay 6. İdaresinde birlikte yürütülmüş ve bilirkişi incelemesine gitmişti. Danıştay 6. İdaresi, davaları 12.02.2020 tarihli kararı ile reddetmişti. Davacılar da kararın temyiz edilmesi için Danıştay İdari Davalar Kuruluna başvurmuştu. Danıştay İdari Davalar Kurulu da oy çokluğu ile temyiz isteminin reddine karar vermişti.

32 Kadıköylü vatandaş, yat limanı için hazırlanan imar planlarının iptal edilmesi istemiyle geçtiğimiz şubat ayında Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvuruda bulunmuştu.

Kalamış Yat Limanları, Türkiye Denizcilik A.Ş'ye aittir.

Türkiye Denizcilik A.Ş ise devlet kuruluşudur. 

TÜRKİYE DENİZCİLİK A.Ş'NİN TARİHÇESİ

İstanbul, Marmara Denizi, Haliç ve Boğaz kıyılarına yayılmış olan konumu nedeniyle bugün olduğu gibi Osmanlı döneminde de bir deniz kenti olmuştur. 15., 16., 17. yüzyıllarda deniz ulaşımı kayık, pereme (Yolcu ve miktarı az yükleri taşımakta kullanılan küçük deniz teknesi) ve mavnalarla sağlanmaktaydı. Fatih Sultan Mehmet döneminde 1455 yılında gemi yapımı amacıyla Tersane-i Amire kurulmuştur. Osmanlı dönemi gemileri, Osmanlı tarafından kurulan İzmit, Gelibolu, Gemlik, Sinop ve Kasımpaşa tersanelerinde (Bugünkü adıyla Taşkızak Tersanesi, Haliç Tersanesi, Camialtı Tersanesi) yapılırdı. Bugünkü Türkiye Denizcilik İşletmeleri'nin ilk temel taşı olan bu gemiler, Tersane-i Amire'nin malıydı.

Türkiye Denizcilik İşletmeleri'nin ilk nüvesini 1843 yılında kurulan Fevaid-i Osmaniye teşkil eder. İşletme Kadıköy ve Adalar'a yolcu taşımacılığı ile faaliyetlerine başlamıştır.

1870 yılında ise İrade-i Şahane ile İdare-i Aziziye unvanını almıştır.

1878 yılında İdare-i Aziziye unvanı İdare-i Mahsusa olarak değiştirilmiştir. İdare-i Mahsusa 1851 yılında Fuad ve Cevdet Paşaların gayretleriyle Boğaziçi'ne vapur işletme amacıyla kurulan Şirket-i Hayriye (Bu günkü Şehirhatları) ve Şark Şimendiferleri şirketleriyle yaptığı anlaşmalar gereğince yolcu ulaşım hatlarını genişletmiştir. Galata Köprüsü'nden Haydarpaşa'ya, Beşiktaş'tan Üsküdar ve Haydarpaşa'ya olmak üzere iki hat açmıştır.

1909 yılında siyasi ve ekonomik sebeplerden gemi işletme imtiyazı bir İngiliz şirketine devredilmiştir. Ancak İngiliz şirketi yükümlülüğünü yerine getirmeyince 1910 yılında İdare-i Mahsusa'nın unvanı değiştirilerek Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi olmuştur.

Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi 1925 yılında 597 sayılı Kanunla Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi haline getirilmiştir.

1933 yılında 2248 sayılı Kanun'la, Türkiye Seyr-i Sefain İdaresi, üç işletme durumuna getirilmiştir.

Bu işletmeler; 

- AKAY, (İstanbul ve civarı iç hatlar ile Yalova),

2 - Denizyolları (Marmara, Akdeniz ve Karadeniz dış hatlar),

3 - Fabrika ve Havuzlar Müdürlükleri, isimlerini almıştır.

1937 yılında 3295 sayılı Kanun'la, Denizyolları, AKAY, Fabrika ve Havuzlar Müdürlükleri, İstanbul, İzmir, Trabzon Liman İşletmeleri, Tahlisiye Müdürlüğü ve Van Gölü İşletmesi İktisat Vekaletine bağlı olarak kurulan Denizbank'a bağlanmıştır. Ancak, faaliyetini 1,5 yıl sürdüren Denizbank, 1939 yılında 3633 sayılı Kanunla kaldırılarak yerine Devlet Limanları İşletme Umum Müdürlüğü ile Devlet Denizyolları ve İşletmeleri Umum Müdürlüğü olarak iki umum müdürlük kurulmuştur.

1944 yılında Devlet Limanları İşletme Umum Müdürlüğü kaldırılarak görevleri, Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğüne verilmiştir.

1944 yılında yeni bir hüviyet kazanan Devlet Denizyolları ve Limanları İşletme Umum Müdürlüğü, Kıyı Emniyeti İşletmesi ismi altında Fenerler ve Cankurtaran Teşkilatı'nı bünyesine almış ve Şirket-i Hayriye'nin de 94 yıllık müstakil faaliyetine son verilmiştir. Ayrıca,1945 yılında Şehirhatları İşletmesi de bu Umum Müdürlüğe dahil edilmiştir.

Denizcilik Bankası T.A.O. 1951 yılında, kuruldu.

Denizcilik Bankası T.A.O.'nın ismi 1983 yılında Türkiye Denizcilik Kurumu Genel Müdürlüğü (TÜDEK) olarak değiştirilmiştir.

Türkiye Denizcilik Kurumu Genel Müdürlüğü'nün adı, 1984 yılında Türkiye Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürlüğü olarak değiştirildi.

Türkiye Denizcilik İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nün faaliyetleri arasında bulunan tersanecilik hizmetleri, 1985 yılında bünyeden ayrılarak Türkiye Gemi Sanayi A.Ş. ‘ne bağlanmıştır.

1993 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile özelleştirme kapsamına alındı.

1994 tarihinde Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na bağlandı ve TDİ Türkiye Denizcilik İşletmeleri A.Ş. adını aldı.