İran'a ambargo başladı, Türkiye muaf tutuldu

ABD Başkanı Donald Trump'ın İran'a yönelik sert politikalarının ilk uygulaması bugün itibariyle başladı. İran'ı enerji alanında köşeye sıkıştırarak, dünya petrol piyasasından silmeyi kafasına koyan ABD Başkanı Trump'ın talimatıyla hazırlanan ambargo kararı bugün başladı. Ancak ABD'nin aldığı bu karar petrol ya da doğalgaz ticareti sadece İran'a dayalı olan bazı ülkeleri zor durumda bırakacak. Bunlardan biri de Türkiye. Türkiye, İran'a yaptırımlar konusunda ABD'den muafiyet talep eden ülkeler arasında yer alıyor. ABD bu konuda kararını vererek 8 ülkeyi kapsam dışında bıraktı.

BD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, İran'a yönelik uygulanan yaptırımlardan 8 ülkenin geçici süreyle muaf tutulacağını açıkladı.

ABD’nin, İran’ın enerji ihracatını yaptırımlara tabi kılacağı ambargosu başladı. Türkiye'deki İran uçaklarına yakıt verilmiyor. Türkiye'de havayolu şirketlerine yakıt sağlayan Vitol Grubu'na ait Petrol Ofisi'nin İran uçaklarına yakıt sağlamadığı ifade edildi. Aylar önce konuşulmaya başlanan ağır yaptırımlar içeren İran ambargosunun Kasım 2018’de başlayacağı bilgisi çerçevesinde Türkiye’de ilk adımı Hollanda merkezli Vitol Grubu’na ait Petrol Ofisi (PO) attı. İran uçaklarına hizmet veren şirketlere gönderilen yazıda; “1 Kasım itibariyle uluslararası yasaklar ve şirket kurallar çerçevesinde hiçbir İran havayoluna ve İran tescilli hava araçlarına yakıt veremeyeceğimizi bildiriyoruz.” dendi.

Türkiye’ye sefer yapan İran havayollarına hizmet veren Türk şirketleri ilgili İran firmalarına, kendilerine yapılan uyarıdan hareketle yakıt tedarikinin Türkiye’deki meydanlardan sağlanamayacağını ilettiler. Ambargoya takılan İranlı şirketler, başta Türkiye olmak üzere sefer yapacaklar diğer ülkeler için yakıtlarını İran’dan çift yönlü olarak alma yoluna gidecekler. Bu sebeple bazı İran özel havayolları, Türkiye ve diğer ülkelere çift koridorlu Airbus A310, A340 veya filolarında bulunan Boeing’in çift koridorlu modellerine gidiş-dönüş yakıtı alarak seferler yapabilecekler. Veya dar gövdeli uçaklarla sefer yapmaları durumunda ise çift yönlü yakıt alabilmek için yolcu ve kargodan feragat etmek durumunda kalacaklar. Bu da yolcu bilet ücretlerinin pahalı hale getirecek. Fakat Türkiye’de tonu 800 dolar olan uçak yakıtının İran’da İran hava araçlarına 100 dolar seviyesinde satıldığı notunu düşeyim.

Türkiye’den İran sefer yapan Türk şirketlerine veya yabancı havayollarına ise İran, uçak yakıtını pahalı, dünya yakıt fiyat ortalamasının biraz üzerinde satıyor. Şimdilik İranlı şirketlere yakıt tedarikin bir istisna göze çarpıyor. Türk Hava Yollarının İran’a yaptığı seferlerde bu ülkeden yakıt tedarikinde sorun çıkmaması, ikili hava anlaşmalarının zarar görmemesi için sadece İran’ın bayrak taşıyıcı şirketi İran Air’e THY/Opet’in yakıt ikmali sağlamaya devam edeceği belirtiliyor. Ancak bu durumun ambargo kuralları çerçevesinde ne kadar devam edeceğine dair bir bilgi ise henüz yok.