Irak'taki referandum krizinde yeni gelişme

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başkanı Mesut Barzani, referanduma daha iyi bir alternatif sunulursa değerlendireceklerini ancak, hedef yalnızca erteleme ise 25 Eylül'de sandıklara gideceklerini belirtti. Duhok'un Zaho ilçesindeki "referanduma evet" mitingine katılan Barzani, ABD, Birleşmişler Milletler (BM), İngiltere ile referandumun ertelenmesi için bugün yaptığı görüşme hakkında açıklamalarda bulundu.

Barzani, görüştüğü tarafların tavırlarının net olduğunu ifade ederek, "Tavırları net; Kürdistan halkının haklarının yanında olduklarını ancak referandum için zamanın uygun olmayıp, başka sorunların oluşacağı kanaatindeler." dedi. IKBY Başkanı sözlerini şöyle sürdürdü: "Daha önce ve şimdi, referandumdan daha iyi bir alternatif varsa, halkımız da razı olacaktır. Ancak alternatif yoksa biz referandumu yapacağız. Ne olacaksa olsun." BM Güvenlik Konseyinin de konuya müdahil olduğunu hatırlatan Barzani, ilerleyen günlerde söz konusu taraflarla görüşmelerin devam edeceğini kaydetti.

Gerekli bedeli ödemeleri halinde bağımsızlığı garanti altına alacaklarını söyleyen Barzani, sözlerini şöyle tamamladı: "Kürdistan halkına daha iyi bir alternatif sunarlarsa, o zaman Kürt siyasi liderler kararını verecektir. Ancak hedef referandumun ertelenmesi ise ertelenmeyecektir."

TÜRKİYE: BEDELİ OLUR!

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bazı basın organlarında yer alan IKBY Başkanı Mesut Barzani’ye referandumu ertelemesine ilişkin bir alternatif sunulduğu iddialarına ilişkin, “Bugün referandumu erteleyelim ama bir sene sonra referandum olacağının garantisini verin gibi bir pazarlığın içinde olmayız, buna karşıyız” dedi.

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Fransa Dışişleri Bakanı Jean Yves Le Drian ile ortak basın toplantısı düzenledi. Basın mensuplarının gündeme ilişkin sorularını yanıtlayan Çavuşoğlu, IKBY Başkanı Mesut Barzani’nin 25 Eylül’de yapılacağını ilan ettiği referanduma ilişkin olarak sorulan bir soruya, “Bu konuda da Fransa ve Türkiye’nin yaklaşımı örtüşüyor. Böyle bir referandum kararı yanlış bir karardır ve bu Türkler içinde, Irak içinde, bölge içinde iyi değildir. Biz bu konuda başından beri net mesajlar verdik. Bağdat’ta ve Erbil’de net mesajlar verdik. Sayın Cumhurbaşkanımızın talimatıyla Erbil ve Bağdat’ı ziyaret ettik. Verdiğimiz mesajın özeti şudur: Buradaki referandum kararı yanlıştır ve bu yanlıştan geri dönülmelidir. Dönülmezse bölge için olumsuz etkiler olacaktır. Erbil ve Bağdat zamanında anlaşmıştır ve bir Anayasa ortaya çıktı. Anayasa’da da Kürt Bölgesel Yönetimine yetki ve haklar verilmiştir. Bu hakların tamamen karşılanması gerektiğini de söyledik. Biz Türkiye olarak yeri geldiği zaman var olan gücümüzü kullanmaktan çekinmeyiz ama bu mesele bölge için çok önemli bir mesele. Dolayısıyla, Fransa ile de belki ortak adımlar atabiliriz. Bugüne kadar biz bölgesel yönetimine en ciddi sıkıntılı günlerinde ekonomik destekte yaptık. Eğer böyle bir referandumda ısrar ederlerse bunun bir bedeli olur. Temennimiz, burada aklı selim hakim olur, referandumdan geri adım atılır ama Erbil’in, Kürt Bölgesel Yönetimi’nin Anayasal haklarının yerine gelmesi konusunda bazı ülkelerle arabuluculuk yapabiliriz. Bugün referandumu erteleyelim ama bir sene sonra referandum olacağının garantisini verin gibi bir pazarlığın içinde olmayız, buna karşıyız. Şu anda zaten bölgede çok sorun var. İlave bir sorun istemiyoruz, kaos istemiyoruz. Sözde karşı durduğunu söyleyen ülkelerin beklentisi sadece Türkiye’nin inisiyatif kullanması. Biz gerektiğinde bunu yaparız ama bu konularda herkesin samimi olması lazım. Bağdat’a farklı söyleyip Erbil’e farklı söylememesi gerekiyor” cevabını verdi.

Astana sürecine yönelikte bilgi veren Çavuşoğlu, “Astana özellikle gerginliğin azaltılması noktasında önemli bir rol oynadı. En son bir önceki toplantıda çatışmasızlık bölgeleri ile ilgili bir mutabakat vardı. Bunların uygulaması ile ilgili görüşmeler devam etti. Bugün başlayan ve yarın devam edecek görüşmelerde İdlib başta olmak üzere bu gerginliği azaltıcı bölgelerle ilgili bir mutabakat sağlanması bekleniyor. Bugün biz Suriye’yi kendi aramızda değerlendirdik. Bugün ki görüşmemizde mutabık kaldığımız şeyler var. Birincisi DEAŞ ile mücadele devam etmelidir ve Rakka başta olmak üzere Arapların özellikle yoğun yaşadığı şehirler başta Rakka olmak üzere yönetimi onlara bırakılmalı. Amerika’nın bu konuda garantisi ve sözü var. Bu Suriye’nin geleceği için önemli. İkincisi; siyasi sürece de odaklanmamız lazım. Siyasi çözüm bulmazsak sorunları kökten yenemeyiz. Siyasi çözüm için Cenevre sürecini tekrar canlandırmamız gerekiyor. Bu konuda da hemfikiriz” açıklamasını yaptı.

ABD'NİN DEAŞ İLE MÜCADELE ÖZEL TEMSİLCİSİ: RİSKLİ OLUR

ABD'nin DEAŞ'la Mücadele Koalisyonu Özel Temsilcisi Brett McGurk, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) referandumu ertelemesi için sunulan alternatifleri kabul etmesi temennisinde bulunarak, referandumun tercih edilmesinin ise riskli bir yol olduğunu belirtti. McGurk, IKBY Başkanı Mesut Barzani ile Musul'un doğusundaki DEAŞ'la Mücadele Koordinasyon Merkezinde yaptığı toplantıya dair açıklamalarda bulundu. ABD'nin Erbil Başkonsolosluğunda yaptığı açıklamada McGurk, Barzani ile yaptıkları görüşmenin çok önemli ve tarihi olduğuna dikkati çekti.

McGurk, şu ifadeleri kullandı: "Barzani ile Birleşmiş Milletler Irak Temsilcisi Jan Kubis ve İngiltere Bağdat Büyükelçisi Frank Baker'in de katıldığı çok tarihi bir görüşme gerçekleştirdik. Toplantıda birçok başlık ve özellikle 25 Eylül'de yapılması planlanan bağımsızlık referandumunu masaya yatırdık. ABD'nin bu konudaki tavrını kendilerine tekrardan belirterek, böylesi bir süreçte destek verebileceğimiz bir mesele olmadığını söyledik. Bu sadece ABD'nin değil tüm uluslararası koalisyonun tavrıdır."

Toplantıda referandumun ertelenmesi için sunulan alternatif üzerinde ciddi bir şekilde durulduğunu belirten McGurk, "Referanduma karşılık sunulan alternatifin Kürt siyasi liderleri tarafından ciddiye alınmasını isteyip, kabul edilmesi için desteklerimizi sunuyoruz. Alternatif, sorunların çözülmesi için Erbil ve Bağdat'ı ciddi bir diyaloğa teşvik ediyor." diye konuştu. McGurk, diplomatik pozisyonundan dolayı Barzani'ye sunulan alternatif hakkında detaylı açıklama yapamayacağını söyledi.

IKBY'nin 25 Eylül'de yapacağı referandumun uluslararası destek ve yasal bir dayanağı olmadığını vurgulayan McGurk, "Yasal bir referandum için gözlemciler ve Birleşmiş Milletlerin olması gerekiyor. 25 Eylül'de yapılacak referanduma herhangi bir uluslararası yasal dayanağın sağlanması zor görünüyor. Bu yüzden seçilen yolun riskli olduğunu belirtiyoruz. Sadece ABD değil tüm uluslararası koalisyondaki ülkeler referandumu desteklemediklerini bize iletti." dedi.

Alternatifin oluşturulması için tarafların çok ciddi bir çaba sarf ettiğini dile getiren McGurk, "Sunulan alternatifin kabul edilmesi temennisinde bulunuyoruz çünkü tercih edilen referandum çok risklidir." ifadelerini kullandı.

DİYALA'DA REFERANDUM KARŞITI GÖSTERİ

Irak'ın doğusundaki Diyala ilinde bir araya gelen çok sayıda kişi, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) 25 Eylül'de yapacağı "bağımsızlık referandumu"nu protesto etti. Diyala'nın merkezi Bakuba kentindeki Valilik binası önünde toplanan göstericiler, IKBY'nin 25 Eylül'de yapacağı "bağımsızlık referandumu"nu kabul etmediklerini belirtti. Göstericilerden Nasir Hamd el-Musevi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Bugün Diyala'dan yüzlerce kişi barışçıl bir gösteri düzenleyerek, IKBY'nin aldığı referandum kararını kabul etmediğini ilan etmek için meydanlara çıktı." dedi.

Musevi, bölgesel ve uluslararası düzeyde eleştiri almasına rağmen Kürt liderlerin referandum kararlılığına anlam veremediklerini kaydetti. IKBY Başkanı Mesut Barzani, 7 Haziran'da siyasi partilerle gerçekleştirdiği toplantı sonrasında, uzun süredir tartışılan bağımsızlık referandumunun 25 Eylül 2017'de yapılacağını ilan etmişti. Irak Başbakanı Haydar el-İbadi, referandumun anayasaya aykırı olduğunu belirterek, sonucu tanımayacaklarını söylemişti. Irak meclisi, salı günü IKBY'nin referandum girişimini reddederken, Diyala ve Salahaddin vilayetlerindeki yerel yönetimler de kendi sınırları dahilinde referandum yapılmasını kabul etmeyeceklerini bildirmişti.