İmar Fonu teklifi Bütçe Komisyonunda

MHP İzmir Milletvekili Tamer Osmanağaoğlu, "Felaket büyük, yaralarımız çok, işimiz zordur ancak Türkiye Cumhuriyeti devleti ve Türk milletinin büyük ve kudretli olduğuna inancım tamdır." diye konuştu.

Afet Yeniden İmar Fonunun Kurulması ile Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'nin görüşmelerine TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda devam ediliyor.

CHP Ankara Milletvekili Bülent Kuşoğlu, Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat'ta meydana gelen depremlerde gördükleri şeyin, deprem öncesinde tedbir alınmadığı olduğunu öne sürerek, "Depreme dayanıklı bina yok gibiydi." diye konuştu.

Bölgede yaklaşık 120 bin TOKİ konutu olduğunu ve bunlar usulüne uygun yapıldığı için hiçbirine bir şey olmadığını belirten Kuşoğlu, şöyle konuştu:

"Demek ki 'kader planı' diye bir şey söz konusu değil. Doğru iş yapınca yani böyle bir bahaneye sığınmaya gerek yok. Allah'a inancımız tamdır elhamdülillah ama böyle saçma bir gerekçe söylememek lazım. Eğer 120 bin TOKİ konutu doğru yapılmış ve doğru yerde yapılmış ve hiçbirisine bir şey olmamışsa demek ki böyle bir gerekçe de öne sürülemez, bunu söylememiz lazım. Dolayısıyla öncelikle yapılması gereken iş, tüm Türkiye'de, özellikle İstanbul'la ilgili olarak doğru binaların yapılmasıdır, mevzuata uygun binaların yapılmasıdır, yapmamız gereken öncelikli iş, deprem olmadan önce binalarımızı sağlamlaştırmak veya sağlam olmayan binaların yıkılıp yeniden yapılmasını sağlamak veya takviye gerekiyorsa bunu yapabilmektir."

HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan, depremlerin ardından 50 bine yakın kişinin hayatını kaybettiğini belirterek, buna karşın tek bir kişinin bu işin sorumluluğunu alıp istifa etmediğini söyledi.

Yunanistan'daki tren kazasında 50 kişi öldüğü için ulaştırma bakanı ile 10 üst düzey yetkilinin istifa ettiğini anlatan Paylan, "Türkiye'de 10 katı insan ölüyor, bir kişi utanç duyup istifa etmiyor. İstifa edilmediği sürece 'kader planı' deniliyor." dedi.

Çevre ve Şehircilik Bakanı ile İçişleri Bakanı'nın istifa etmesi gerektiğini savunan Paylan, 1999 depremini yaşadığını ve herkesin böyle bir afet yaşanmaması için ne gerekiyorsa yapılması gerektiğini konuştuğunu ancak bunun 3-6 ay sonra unutulduğunu ileri sürdü.

Paylan, Türkiye'nin deprem ülkesi olduğu gerçeğinin unutulduğunu iddia ederek, böyle bir fonun, afet olduktan sonra harekete geçmek için kurulacağı eleştirisinde bulundu.

Koruyucu hekimlik örneği veren Paylan, deprem gerçeğine önceden hazırlanılsaydı, bakılsaydı 10 milyar dolar gibi maliyete çıkacağını öne sürdü.

Paylan, 1999 depremi sonrası her şeyin unutulduğunu, bu kez unutulmadan deprem öncesi düzenlemeler yapmak gerektiğini ve insanların bugüne kadar "tabut evlerde" yaşadığını ve yaşanan bu depremde öldüğünü savunarak, "Bu yüzyılın felaketi değildir, yüzyılın cinayetidir." diye konuştu.

İYİ Parti Ankara Milletvekili Durmuş Yılmaz, Türkiye'nin fon tecrübesi olduğunu dile getirerek, "Bu fonlar o kadar büyümüş ki maalesef bizi 2001 krizine götüren yolun taşlarını bu fonlar döşemiş." diye konuştu.

Durmuş Yılmaz, 1995'te 100 tane fon olduğunu, 1987'de fonların kontrolü için yasa önerildiğini ancak bunun da derde derman olmadığını ifade ederek, şöyle konuştu:

"Ben bu fonun kurulmasına şiddetle taraftarım ancak bu fonun müstakil bir fon olarak geçmişte yaşadığımız tecrübeler çerçevesinde ve o günkü uygulamalarında içinden gelen birisi olarak bütçe içerisinde kurulmasını istiyorum. Hazineden, Maliyeden gelen bütçe uzmanları bunu düşünsünler. Müstakil bir fon yerine bütçenin içerisine ilgili bir fasıl açılsın, o faslın altına da yurt dışından gelecek yardımlar gelir. Burada en önemli husus o. Onlar bu paraların ademi tahsis usulüyle istenilen yere harcandığı için, görmedikleri, istemedikleri için yardımları yapmak istemiyorlar. Bunu düzenleyebiliriz. Bunun tamamı, Sayıştay kontrolüne tabi tutulsun ancak yabancıların yaptığı yardımlarla ilgili gerekirse dış denetim sağlansın onları tatmin etmek için."

Yılmaz, aksi halde teklife karşı olduğunu belirterek, durumun mali disiplinsizliğe ve krize yol açabileceğini düşündüğünü bildirdi.

- "Kentsel dönüşüm bir an önce yapılmalı"

AK Parti Manisa Milletvekili Uğur Aydemir, Kahramanmaraş merkezli depremlerde hayatını kaybedenlere Allah'tan rahmet, yakınlarına başsağlığı, yaralılara ise şifa diledi.

Evleri yıkılan vatandaşlar için konutlar inşa etmek gerektiğini dile getiren Aydemir, bunun için hükümetin gece gündüz çalıştığını kaydetti.

Depremin olduğu andan itibaren bütün Türkiye'nin bölge için seferber olduğunu vurgulayan Aydemir, bölgede yıkılan binaların yüzde 98'inin 1999 öncesi yapılanlar olduğunu söyledi.

Aydemir, olaylardan yola çıkarak ders alınması gerektiğini ifade ederek, "81 ilin hepsi bizim. Türkiye'nin gerçeklerini göz önüne almadın, Türkiye'yi görmeden, Türkiye'nin bugününü dününü konuşmadan 'niye böyle oldu' diye suçlamak... Bugün birlik olma zamanı. Gerçeklerden, olaylardan yola çıkarak ders almamız lazım. Bir an önce bu 1999 öncesi yapılan binaları boşaltmamız lazım, yeniden bu binaları yapmamız lazım." diye konuştu.

Aydemir, kentsel dönüşümün bir an önce yapılması gerektiğini vurguladı.

MHP İzmir Milletvekili Tamer Osmanağaoğlu, asrın felaketi olarak nitelenen depremin üzerinden yaklaşık 1 ay geçtiğini ifade ederek, eşi benzeri görülmemiş felaketin ardından milletin yaraları sarmak için omuz omuza verdiğini kaydetti.

Osmanağaoğlu, İzmir Tire'de depremzedeleri ziyareti sırasında Adıyaman'dan gelen bir vatandaşın "Ben depremin sadece Türkiye'nin 11 vilayetinde olduğunu düşünüyordum. Tire'ye geldim, gördüm ki deprem Türkiyemizin 81 vilayetinde olmuş. Çünkü 81 vilayette bütün milletimiz aynı acı, sıkıntıyı paylaşmıştır" dediğini anlattı.

Depremden etkilenin bölgenin ülke ekonomisine katkısının yüksek olduğunu dile getiren Osmanağaoğlu, şöyle konuştu:

"11 ilin 2022 yılında nüfus toplamının 14 milyon 13 bin 196 olduğu ve bu sayının 85 milyon 279 bin 553 olan ülke nüfusunun yüzde 16,4'üne denk gelmektedir. Hangi taraftan bakılırsa bakılsın 11 ilimizin en kısa sürede yeniden ihya edilmesi sadece bu 11 ilimizi ve orada yaşayan vatandaşlarımızı değil, topyekun Türkiye'yi ilgilendirmektedir. Elbette başlıca sorumluluğumuz vatandaşlarımızın yıkılan evlerini yeniden inşa etmek, burada birlikle, hasretle kucaklanacak bir geleceğe omuz omuza yürümektir. Ebediyete uğurladığımız vatandaşlarımızın geride bıraktıkları emanetlerine sahip çıkmak, anılarını, hatıralarını ve emanetlerini yaşatmak konusunda MHP ve Cumhur İttifakı olarak kararlıyız. Zorlukları yeneceğimizden, engelleri aşacağımızdan hiç kimsenin şüphesi yoktur."

Osmanağaoğlu, düzenlemeyle afet bölgesi ilan edilen alanlarda imar, alt ve üst yapı çalışmalarının sağlanması ve yönetilmesi amacıyla afet yeniden imar fonu kurulduğunu anlattı.

Sosyal ve toplumsal hasarı onarmak için devlet ve milletin el ele verdiğini dile getirerek, "Felaket büyük, yaralarımız çok, işimiz zordur ancak Türkiye Cumhuriyeti devleti ve Türk milletinin büyük ve kudretli olduğuna inancım tamdır." diye konuştu.

"DENETİM SAYIŞTAY'A TABİDİR"

Teklifin ilk imza sahibi AK Parti Giresun Milletvekili Cemal Öztürk, teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından eleştirilere ve sorulara yanıt verdi.

Öztürk, deprem felaketinden sonra Türkiye'ye yardım göndermek isteyen birçok kurum ve kuruluş olduğunu dile getirerek, bu kurum-kuruluşların muhatap olunacak ayrı bir kurum-kuruluş görmek istediğini söyledi. Bu tür yardım yapacak kurumların bağımsız denetime dikkat ettiğini vurgulayan Öztürk, "Akredite olmuş, dünya çapında olan, Türkiye'de faaliyet gösteren denetim kurumlarınca da bu denetlettirilecektir ama mutlaka denetim Sayıştay'a tabidir. Ayrıca, 3'er aylık periyotlarla kamuoyuna ve ilgililere mutlaka raporlanacaktır gelirlerin nereden geldiği ve nerelere harcandığı." diye konuştu.

Kurulacak fonun zaruriyetten doğduğunu vurgulayan Öztürk, "Şu an için gelecek olan başta hibe yardımlar var. 5 milyar dolar civarında bir rakam olabileceğini öngördük." dedi.

Teklifin acil yapılması gereken tedbirleri karşılayıp karşılamadığına dair "Hayır, öyle bir iddiamız yok" cevabını veren Öztürk, ilk günden itibaren alanda çalışıldığını ifade etti.

Öztürk, hem ana bütçeden, hem de bakanlıkların bütçesinden ciddi harcamalar yapıldığını ifade ederek, "Boyutlarını Maliye Bakan Yardımcımıza sordum; Genel bütçeden harcanan para bugün itibariyle 28 milyarın üstünde bir rakam aldım." ifadesini kullandı.