Hariri’nin istifası sonrası Lübnan
Siyasi analist Dr. Abdullah: - “Ortadoğu’da Suriye, Yemen ve Lübnan üzerinden İran ve Suudi Arabistan arasında bir vekalet savaşı yaşanmakta” - ABD Georgetown Üniversitesi'nden siyasi analist ve araştırmacı Rabah: - "İran, ülkelerin egemenliğine saygı duymuyor ve Sünni-Şii çatışmasını kullanarak etkinliğini artırmaya çalışıyor" - Lübnanlı gazeteci ve siyaset uzmanı Kassir: - "İstifa kararı, Lübnan'da ekonomi, siyaset ve güvenlikle ilgili sorunların arttığı bir dönemi başlatacak" - Lübnan'daki Değişim Hareketi Lideri Mahfuz: - "İstifa eden Hariri, Arap ülkelerine karşı operasyonlarını devam ettirmek için Lübnan'ı kullanmaya çalışan İran'ın planlarını bozdu"
BEYRUT (AA) - FURKAN GÜLDEMİR/MUHAMMED ALİ AKMAN - Lübnan
siyaseti ve bölge dengeleri için kritik bir süreci başlatan Saad
Hariri’nin istifasını, istifaya giden süreci ve sonrasında yaşanan
gelişmeleri, uzmanlar Anadolu Ajansı'na değerlendirdi.
Lübnan Başbakanı Hariri'nin istifasının Suudi Arabistan'ın baskısı sonucu gerçekleştiğini düşünenlerin aksine, Lübnan'ın geleceği ve istikrarı için Hariri'nin doğru bir karar aldığını düşünenler de var.
İstifaya giden süreçle alakalı farklı düşüncülerine rağmen
uzmanların ortak olduğu tek nokta ise başta Lübnan olmak üzere
bölge için bundan sonra ekonomik, askeri, güvenlik ve siyasi açıdan
sıkıntılı bir sürecin başlamış olması.
- “Ortadoğu’da Suriye, Yemen ve Lübnan üzerinden İran ve Suudi
Arabistan arasında bir vekalet savaşı yaşanmakta”
Hariri’nin istifasını analiz etmek için bölgede son yıllarda
yaşanan gelişmeleri incelemek gerektiğini vurgulayan, Körfez
bölgesi ve TRT World Araştırma Merkezi Uzmanı Dr. Cemal Abdullah,
“Ortadoğu’da İran ve Suudi Arabistan arasında, Suriye, Yemen ve
Lübnan üzerinden bir vekalet savaşı yaşanmakta. İran ve Suudi
Arabistan’ın bölgedeki bu rekabeti, Hariri’nin istifasına giden
süreçte önemli bir etken.” dedi.
Suudi Arabistan Kralı Selman bin Abdulaziz ve beraberindeki yeni
jenerasyonun, 2015’te göreve başlamasının ardından Riyad’ın bölgede
aktif ve önemli bir aktör haline dönüştüğünün altını çizen
Abdullah, Hariri’nin istifa kararını Riyad’da açıklamasının, Suudi
Arabistan’ın bölgedeki aktif rolünün bir göstergesi olduğunu
söyledi.
Dr. Abdullah, ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’a karşı
Washington, Riyad ve Tel Aviv merkezli bir koalisyon oluşturduğunu
ve bölge ülkeleri için her geçen gün daha büyük bir tehdide dönüşen
bu vekalet savaşının yakın gelecekte İran ve Suudi Arabistan
arasında sıcak bir savaşa dönüşebileceğini belirtti.
- "İran, ülkelerin egemenliğine saygı duymuyor ve Sünni-Şii çatışmasını kullanarak etkinliğini artırmaya çalışıyor"
Hariri'nin istifasını Lübnan'ın iç siyasetinin değil de bölgesel
gelişmelerin bir sonucu olarak değerlendiren ABD Georgetown
Üniversitesi'nden siyasi analist ve araştırmacı Makram Rabah,
istifanın amacının, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri
tarafından hazırlanan genel plan dahilinde İran'ın bölgedeki
etkisini azaltmak olduğunu ifade etti.
Özellikle İran ve Hizbullah ilişkilerinin Hariri'nin istifasında
önemli etken olduğuna değinen Rabah, sözlerini şöyle
sürdürdü:
"Hizbullah'ın faaliyetlerini ve artan etkisini engelleyemeyen
Hariri, Lübnan siyasetindeki Hizbullah cephesine karşı mücadelede
başarılı olamadı. Hizbullah konusunda Cumhurbaşkanı (Mişel) Avn ve
Dışişleri Bakanı Cibran Basil, Hariri'nin karşısında yer aldı. Bu
sürece daha fazla dayanamayan Hariri ise çareyi istifa etmekte
buldu. İran, ülkelerin egemenliğine saygı duymuyor ve Sünni-Şii
çatışmasını kullanarak etkinliğini artırmaya çalışıyor. İran'ın bu
projesinde kullandığı örgütlerden birisi olan Hizbullah, Lübnan
siyasetinde daha fazla tartışılan sorunlu bir aktör konumuna
gelecek."
Lübnan'da bundan sonraki dönemde ciddi bir yönetim problemi
olacağına dikkati çeken Rabah, ancak bu durumun Lübnan'da çok büyük
bir krize dönüşmeyeceğini zaten Hariri'nin başbakanlığı döneminde
de işlevsel bir yönetimin sağlanamadığını aktardı.
Rabah, geçmiş yıllarda daha büyük siyasi krizler ile karşılaşan
Lübnan'ın şu an yaşanan krizden de sancılı bir süreçle olsa da
çıkacağını vurguladı.
- "İstifa kararı, Lübnan'da ekonomi, siyaset ve güvenlikle ilgili sorunların arttığı bir dönemi başlatacak"
Lübnanlı gazeteci ve siyaset uzmanı Kasım Kassir ise, Hariri'nin istifasının aniden verilmiş bir karar olduğunu ve bu kararın baskı altında alındığını öne sürdü.
Kassir, "Hariri’nin istifa ederken rahat olmadığı, konuşmasından
ve hareketlerinden belli oluyordu. Bu istifa kararının arkasındaki
ülke olan Suudi Arabistan'ın, bölgede ve Lübnan'da gerilimi
tırmandırmak istediğini düşünüyorum. Suudiler, Suriye'deki durumu
İran ve Rusya'nın aleyhine çevirmek için çabalıyorlar ve bu
oluşturdukları gerilimden faydalanmak istiyorlar. İstifa kararı,
Lübnan'da ekonomi, siyaset ve güvenlikle ilgili sorunların arttığı
bir dönemi başlatacak." ifadelerini kullandı.
Hariri hükümetinden sonra Lübnan’da yeni bir hükümetin
kurulmasının zor olacağını hatırlatan Kassir, siyasi partilerin
sergileyecekleri tutumları şimdiden tahmin etmenin mümkün olmadığı
değerlendirmesinde bulundu.
- "İstifa eden Hariri, Arap ülkelerine karşı operasyonlarını devam
ettirmek için Lübnan'ı kullanmaya çalışan İran'ın planlarını
bozdu"
Lübnan'daki Değişim Hareketi Lideri Elie Mahfuz, Hariri'nin
istifasının ardından Lübnan'ı zor günler beklediğini ve ülkede
farklı gelişmelere şahit olunabileceğini vurgulayarak, "Herkesin
destek vereceği ve yeni hükümeti kuracak olan Sünni siyasi lideri
belirlemek sancılı olacak. Böyle sıkıntılı bir dönemde Lübnan'a
başbakan olmayı kimin göze alabileceği merakla bekleniyor."
dedi.
Mahfuz, Hariri'nin istifa kararı almasında, Hizbullah'ın ülke
içinde ve özellikle bölgede sürdürdüğü faaliyetlerin önemli bir
etkisi olduğunun altını çizerek şunları söyledi:
"Hariri, Hizbullah'ın ülke içindeki ve dışındaki faaliyetleri nedeniyle kendisini büyük sorunların arasında buldu ve istifadan başka bir çözüm olmayacağını düşündüğü bir sürece girdi. İstifa eden Hariri, Arap ülkelerine karşı operasyonlarını devam ettirmek için Lübnan'ı kullanmaya çalışan İran'ın planlarını bozdu. Alışılmışın dışında ve dramatik sonuçlar doğuracak yeni bir sürecin içine giriliyor. Lübnanla ilgili konularda alınan kararlarda Hizbullah'ın baskın gücü giderek azalacak. Hariri'nin yakın zamanda Lübnan'a döneceğini düşünmüyorum. Hariri, Lübnan'ın elini rahatlatmak için birçok ülkeyi kapsayan bir tura ve görüşmelere başlayacaktır."
Yorumlar