Ertuğrul Fırkateyni 132 yaşında

Türk-Japon ilişkilerinin miladı kabul edilen Ertuğrul Fırkateyni'nin mahzun hatırası, üzerinden geçen 132 yıla rağmen iki ülke ilişkilerinde yapı taşı olarak korunuyor.

Ertuğrul Fırkateyni, Japon Prensi Komatsu'nun 1887'de İstanbul'u ziyaretine mukabele olarak, dönemin Osmanlı padişahı tarafından 1889'da Japonya'ya gönderildi.

Askeri diplomasi vazifesini ifa eden fırkateyn, Eylül 1890'da dönüş yolunda kapıldığı muhalif bir tayfunda hasar alarak parçalandı ve Japonya'nın güneydoğu kesimlerinde battı.

Şehit Osmanlı subayları, batan fırkateyn ve mahzun gezinin manevi mirası 132 yıldır süren anma törenleri ile Türk ve Japon halklarının zihinlerinde canlılığını koruyor.

- Organize ilk diplomatik heyet

1874'de İstanbul Tersanesi'nde inşa edilen Ertuğrul'un komutanlığına, dönemin Bahriye Nazırı Hasan Hüsnü Paşa'nın damadı Albay Osman Bey tayin edilmişti.

79 metre uzunluğunda, 15,5 metre eninde ve 600 beygir gücündeki fırkateyn, 56'sı subay ve 600'ü aşkın bahriyeli mürettebatıyla 14 Temmuz 1889'da İstanbul'dan hareket etti.

Süveyş, Aden, Bombay, Kolombo, Singapur, Hong Kong, Fukuşu, Nagazaki ve Kobe duraklarına uğrayan fırkateyn yaklaşık 11 ay sonra Yokohama Limanı'na ulaştı.

Başkent Tokyo'da Japon İmparatoru Meiji tarafından kabul edilen Heyet Başkanı Ali Osman Paşa, dönemin Osmanlı Sultanı 2. Abdülhamid'in mektup ve madalyasını takdim etti.

Tarihi arşivlerde, İslam dünyasından Japonya'ya organize şekilde giden ilk diplomatik heyet olduğu kaydedilen fırkateyn, iadeiziyaret kapsamında birçok görüşmede bulundu.

Osmanlı heyeti Yokohama Limanı'ndan 15 Eylül 1890'da denize açıldı.

- Muhalif tayfun

Japonya'nın ana karası Honşu Adası'nın doğusunda ilerleyen Ertuğrul, 16 Eylül 1890 akşamı güneydoğudaki Wakayama eyaletine bağlı Kuşimoto açıklarına ulaştı.

Fırkateyn bu bölgedeki Şionomiseki Burnu ile Kii Ooşima Adası civarlarında Güney Japonya'yı her yıl etkileyen sonbaharın sert tayfunlarına yakalandı.

Muhalif tayfuna kapılan fırkateyn, Oşima Burnu'nda sürüklenerek kayalıklara çarptı. Paramparça olan fırkateyn, Kuşimoto açıklarındaki sulara gömüldü.

Büyük deniz kazasında gemideki Osman Paşa, gemi süvarisi Yarbay Ali Bey ve 54 subayın da içinde bulunduğu, mürettebattaki 526 kişi şehit oldu.

- Osmanlı'nın misafirleri

Dönemin Japon hükümetinin kazazedeleri Osmanlı Devleti'ne gönderdiği zırhlı savaş gemileri, Ocak 1891'de İstanbul Limanı'na girdi.

Osmanlı Devleti'nin misafiri olarak yaklaşık bir ay burada kalan Japon gemiler, şubatta İstanbul'dan yola çıkarak 3 ay sonra ülkesine döndü.

Türk-Japon dostluğunun miladı Ertuğrul'un mirası, Kuşimoto'da 1891'de dikilen ve 1937’de Türkiye'nin restore ettiği şehitler anıtıyla zihinlerdeki canlılığını koruyor.

1974 yılında inşa edilen Türk Müzesi'nde Ertuğrul Fırkateyni’nin maketi, gemideki asker ve komutanların fotoğrafları ile heykelleri yer alıyor.

- THY'nin Tahran'dan nakli

Ada köylülerinin hayatta kalan Osmanlı denizcilerini karaya çıkartmaları ile Japon makamlarının şehit ailelerine yönelik yardım kampanyaları, hafızalarda hala taze.

Neredeyse yüz yıl sonra Türk Hava Yollarının (THY) 1985'teki İran-Irak savaşında Tahran'da mahsur kalan çok sayıda Japon vatandaşını ülkesine taşıması da ikili ilişkilerinin diğer önemli kilit taşı olarak hatırlanıyor.

Diplomatik ilişkilerinin başlangıcının yüzüncü yılını 2024'te kutlayacak Türkiye-Japonya, bu iki tarihi vakayı karşılıklı diplomatik ilişkilerin dönüm noktaları olarak kabul ediyor.