Erdoğan, Osmanlı'nın Afrika'daki 400 yıllık adasını ziyaret etti

Sonhaberler | Haber Merkezi

Afrika turu kapsamında ilk olarak Sudan'a giden Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ziyareti dolu dolu geçiyor. Erdoğan, önce birçok alanda işbirliği anlaşmasına imza attı, daha sonra ise Sudan Meclisi'ne hitap etti. Daha sonra ise Sudan Cumhurbaşkanı Ömer El-Beşir ile bir zamanlar 400 yıl boyunca Osmanlı toprağı olarak önemli bir görev yapan Sudan'ın Kızıldeniz kıyısındaki Sevakin Adası'nda incelemelerde bulundu. Afrika ziyaretinin ilk durağı Sudan'da, ikinci günde resmi temaslarını sürdüren Erdoğan, beraberindekilerle Port Sudan kentine geçti. Özel uçak "TUR" ile Port Sudan Havaalanı'na gelen Erdoğan, burada El-Beşir tarafından karşılandı. Havalimanında tekbirlerle karşılanan Erdoğan, buradan makam otomobiliyle Sudan'ın Kızıldeniz kıyısındaki Sevakin Adası'na hareket etti. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan, güzergah boyunca ellerindeki Türkiye ve Sudan bayraklarıyla kendisine sevgi gösterisinde bulunan Sudanlıları selamladı. Sevakin Adası'nda incelemelerde bulunan Erdoğan, buradaki Hanefi ve Şafi camileri ile gümrük binasını gezdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, beraberindekilerle Hanefi Camisi'nde namaz kıldı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve mevkidaşı El-Beşir'in katılımıyla iki ülkenin iş adamları arasında gümrük binasında iş birliği anlaşması imzalandı. Anlaşmaya, Türk tarafından Fenerbahçe Spor Kulübü Başkanı ve iş adamı Aziz Yıldırım imza koydu. İmza töreninin sonunda Cumhurbaşkanı Erdoğan'a, 250 yıllık Osmanlı parası hediye edildi. Özel uçak "TUR" ile tekrar Hartum'a dönecek Erdoğan'a, Hartum Üniversitesi tarafından fahri doktora takdim edilecek. Erdoğan, Türkiye-Sudan İş Forumu'na da katılacak.

SEVAKİN ADASININ TARHİÇESİ

Sevakin, geçmişte Nubye bölgesinin en önemli limanı olarak biliniyordu. Osmanlı döneminde ise denizden gelecek tehlikelere karşı Kızıldeniz ve Hicaz'ın güvenliği Sevakin Adası üzerinden sağlanmaktaydı. Afrika'nın dünyaya açılan kapısı konumundaki adada, tarihi Osmanlı limanı ile gümrük binası, Hanefi ve Şafi camileri, muhafaza binası gibi önemli eserler bulunuyor. Sudan'ın turizm sektörünün gelişmesine katkı sağlanması amacıyla 2011'de başlayan çalışmalarla Osmanlı dönemine ait Hanefi ve Şafi camileri ile gümrük binası TİKA tarafından restore edildi. Öte yandan, 2016'da başlayan muhafaza binasının restorasyon konusundaki çalışmaları devam ediyor.

Sevakin, 19. asra kadar Osmanlı Devleti'nin bugünkü Eritre, Cibuti ve kuzey Somali'yi kapsayan Habeş Eyaleti valilerinin ikamet adresiydi. Sudan'ın kuzeydoğusunda Kızıldeniz kıyısında liman şehri olan Sevakin, geçmişte Nubye bölgesinin en mühim limanıyken, 30 kilometre kuzeydeki Port Sudan'ın kurulmasıyla önemi azalmıştır. 1517'de Yavuz Sultan Selim'in Mısır'ı fethi ile Türk topraklarına katılan şehir, 19. asra kadar Osmanlı Devleti'nin bugünkü Eritre, Cibuti ve kuzey Somali'yi kapsayan Habeş Eyaleti valilerinin ikamet adresi oldu.

1554 yılında Habeş Seraskerliğine tâyin edilen Yemen Beylerbeyi Özdemir Paşa 5 Temmuz 1555 târihinde Habeş Eyâleti’ni kurarak Sudan’ın Kızıldeniz sâhilindeki Sevakin Adası’nı eyâlet merkezi yaptı. 16. asırda bu eyâlete 8 sancak bağlıydı. 1557 yılında eyâlet merkezi bugünkü Eritre’de bir şehir olan Masavva olduysa da, 17. asırdan itibâren beylerbeyiler tekrar Sevakin’de oturmaya başladılar.

Üst rütbeli görevliler genelde Mısır’da sancakbeyliği yapanlar arasından tercih ediliyordu. Bu eyâlet 18. asır öncesi Cidde Sancağı Mutasarrıfı olan Mekke Şeyhülharemi’nin idâresine verildi. 18. asrın başından îtibâren ise Rumeli Beylerbeyi pâyeli ve vezir rütbeli toplam 29 beylerbeyi tarafından idâre edildi. Bölgenin muhâfazası için Osmanlılar tarafından kaleler inşaa edildi ve Kızıldeniz’in bir "Osmanlı iç denizi" hâline dönüşmesiyle beraber buradaki güney donanması Hint, Süveyş ve Muha Kaptanlığına ayrıldı.

Şehrin idaresi 1865 yılında Mısır Hıdivliği'ne bırakıldı. 1882'de Mısır'ın İngilizler tarafından işgaliyle fiilen Türk hâkimiyetinden çıkan şehir, 24 Temmuz 1923 tarihli Lozan Antlaşması'nın 17. maddesi uyarınca kesin olarak İngiliz idaresindeki Mısır'a bırakıldı.

Sudan'ın İngiliz-Mısır idaresinden 1956 yılında bağımsızlığını kazanması ile Sevakin de Sudan topraklarının bir parçası oldu.