Engel Tanımayanlar - Engellilerin erişebilirliği çalışmaları hızla sürüyor

ANKARA (AA) - MERVE YILDIZALP - Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca engellilerin erişebilirliğine yönelik yürütülen çalışmalar kapsamında, mevcut uygulamalar iyileştirilirken, erişilebilirlik konusundaki yeni uygulamalar için de çalışmalar hızla sürdürülüyor.

Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi'nde temel bir hak olarak ele alınan erişilebilirlik, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının öncelikli çalışma alanları arasında yer alıyor.

Erişilebilirlik, "binaların, açık alanların, ulaşım ve bilgilendirme hizmetleri ile bilgi ve iletişim teknolojisinin, engelliler tarafından güvenli ve bağımsız olarak ulaşılabilir ve kullanılabilir olması" şeklinde tanımlanıyor.

Engellilerin toplumsal yaşama katılımı için öncelikle evlerinden çıkmaları, kaldırımlar, yaya geçitleri, parklar gibi açık alanları, tüm binaları ve toplu taşıma alt yapısı ile araçlarını kullanabilmesi gerekiyor.

Erişilebilirliğin hayata geçirilmesine yönelik yapılan mevzuat düzenlemeleri kapsamında, Engelliler Hakkında Kanunu'nun 7'nci, geçici 2 ve 3'üncü maddelerinde, kamu kurum ve kuruluşlarına ait resmi yapılar, tüm yol, kaldırım, yaya geçidi, açık ve yeşil alanlar, spor alanları ve benzeri sosyal ve kültürel alt yapı alanları ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılan ve umuma açık hizmet veren her türlü yapılar, ayrıca büyükşehir belediyeleri ve belediyeler tarafından şehir içinde sunulan ya da denetlenen toplu taşıma hizmetleri ile şehirler arası ulaşım, servis ve turizm taşımacılığında, erişilebilirliğin sağlanmasına yönelik hükümler yer alıyor.

Kanunun geçici 3'üncü maddesi ile erişilebilirliğin izlenmesi ve denetlenmesi görevi, kamu ve engellilere yönelik sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden oluşan Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Komisyonlarına verildi.

Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliği, 20 Temmuz 2013'te yürürlüğe girdi. Yönetmelik ile illerde valilikler bünyesinde kurularak denetimlerde bulunan komisyonlara vatandaşlar başvurabiliyor.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığınca, komisyonların etkin ve verimli biçimde çalışmalarına yönelik koordinasyon sağlanıyor ve teknik destek veriliyor.

Engellilerin kullanımına yönelik 2016 yılında 51 minibüs erişilebilir hale getirilirken, bu yıl ise 31 "erişilebilir minibüs" daha illerde hizmete başlayacak.

- Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Formları kitap haline getirilerek dağıtılacak

Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Yönetmeliğinde 21 Eylül 2016'da yapılan revizyonla "Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Formları Genelgesi" yayımlandı. Formların kitap haline getirilerek belediyelere, üniversitelere, diğer kurum ve kuruluşlara dağıtılması planlanıyor.

- "Erişilebilirlik Belgesi" valilikçe veriliyor

Yönetmelik kapsamındaki bir diğer mevzuat düzenlemesi olan "Erişilebilirlik İzleme ve Denetleme Planı Genelgesi" ile denetim ilkeleri belirlenerek, komisyon tarafından öncelikle denetlenecek bina, açık alan, toplu taşıma araçlarının listelerine yer verildi.

Komisyonlar tarafından erişilebilir olduğu tespit edilen bina, açık alan düzenlemesi ve toplu taşıma araçlarına "Erişilebilirlik Belgesi" valilik tarafından düzenleniyor.

Erişilebilirlik çalışmaları kapsamında bu yıl "Şehirler Arası Yolcu Taşıma Hizmeti ile Servis ve Turizm Taşımacılığı Hizmetinin Erişilebilir Hale Getirilmesine Dair Yönetmelik" yürürlüğe girdi. Yönetmelik kapsamında karayolunda şehirler arası yolcu, servis ve turizm taşımacılığı yapan, deniz ve iç su yolu ile demiryolunda hizmet veren araçlarda erişilebilirliğin sağlanmasıyla ilgili hususlar yer alıyor. Yönetmelikte yer alan hükümlerin uygulanmasına dair yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda hizmet sağlayıcılarına yönelik işlem yapılabiliyor.

- Eğitimlere bin 335 kişi katıldı

Erişilebilirlik konusunda bilgi ve bilinç düzeyinin artırılması çalışmaları kapsamında kamu kurum ve kuruluşlarında pek çok eğitim düzenlendi.

Erişilebilirlik kültürünün oluşması, mevzuatta yer alan yükümlülüklerin yerine getirilmesi ve yapılacak uygulamaların standartlara uygun şekilde hayata geçirilmesi için 2011'den bu yana yaklaşık 8 bin üst düzey yönetici ve teknik personele verilen eğitimler, bu yıl da hızla sürüyor.

Bu kapsamda Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının merkez ve bölge müdürlükleri, Karayolları ve PTT Genel Müdürlükleri, Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü ve Sağlık Bakanlığı merkez, kamu hastaneleri genel sekreterlikleri, halk sağlığı kurumları ve il sağlık müdürlükleri ve hastanelerde görev yapan teknik personele düzenlenen eğitimlere bin 335 kişi katıldı.

- Erişebilirlik için bilgilendirici broşür

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğünce, farkındalığın artırılması ve vatandaşlar tarafından yaratılan toplumsal ve kültürel engellerin önlenerek, engellilerin erişebilirliğinin sağlanması amacıyla bilgilendirici broşür hazırlandı.

Erişilebilirlikte mevcut durumun tespitinin nasıl yapılacağıyla ilgili iki bilgilendirme filmi de hazırlanarak, bakanlığın internet sitesinde yayımlandı.

Erişilebilirlik standartlarının güncel ihtiyaçlara cevap verecek şekilde revize edilmesi ve ortaya çıkan ihtiyaçlara yönelik yeni standartların hazırlanması çalışmaları ilgili kurum ve kuruluşlarla iş birliğinde sürdürülüyor.

Bu kapsamda zemin kayganlığının ölçülmesi, engelliler için acil durum tahliye sistemleri ve hareket kısıtlılığı bulunan kişiler için yüksek tabanlı toplu taşıma araçlarına biniş ve iniş sağlayacak transfer aparatı konularında standart çalışmaları yürütülüyor.

Öte yandan, bakanlıkça "Çocuklar İçin Erişilebilirlik Kılavuzu" hazırlanarak, engelli çocukların erişebilirliği hususları hakkında standartlar getirilecek, çalışma diğer ülkelere de örnek olacak.

Ayrıca "Sosyal İçerme Politikaları Alanında Kurumsal Kapasitesinin Artırılması Projesi" kapsamında yürütülen "Erişilebilirliğin Sağlanmasında Engelli Çocukları Gözeten Yol Haritası ve Rehberin Oluşturulması Çalışması" ile çocukların erişebilirliğinin sağlanmasında gerekli temel ölçü ve özellikler belirlendi.

- Erişilebilirlik için destek projeleri

Ulaşılabilirlik/Erişilebilirlik Destek Projeleri ise (UDEP/ERDEP) Kalkınma Bakanlığınca sağlanan ödenek ile yürütülüyor. Proje ile örnek uygulamalar yapılarak, erişilebilirliğin kentin tamamına ve diğer kentlere yaygınlaştırılması amaçlanıyor. Bu doğrultuda Sağlık Bakanlığının iş birliğinde 21 ilde 35 engelli sağlık kurulu raporu vermeye yetkili hastanenin erişilebilir hale getirilmesi için proje desteği veriliyor.

Kanun kapsamında binalar, açık alanlar ve toplu taşıma araçlarının, İzleme ve Denetleme Formlarının doldurulması suretiyle online veri girişi yapılarak merkezden izlenebilmesi sağlandı, yaklaşık 37 bin 845 bina ve açık alan düzenlemesi için form dolduruldu.

AVM'lerde engelli vatandaşların kullandığı otoparkların diğer araç sahiplerince işgal edilmesinin önüne geçilmesi amacıyla Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının yaptığı başvuruyu dikkate alan Emniyet Genel Müdürlüğünce 81 ilin valiliğe gönderilen yazı ile AVM'lerde engellilere ayrılmış otoparkları işgal eden araçlara gereken cezai işlemlerin uygulanması talimatı verildi.