Dış ticarette dengelenme eğilimi devam ediyor

İSTANBUL (AA) - BEKİR GÜRDAMAR - Ekonomistler dış ticaret açığının, enerji maliyetlerindeki yükselişe karşın gerileme eğiliminde hareket ettiğini belirterek, dış ticaretteki dengelenmenin temmuzda da devam ettiğini kaydetti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Ticaret Bakanlığı tarafından oluşturulan temmuz ayına ilişkin dış ticaret istatistiklerine göre, ihracat temmuzda geçen yılın aynı ayına göre yüzde 11,6 artarak 14,1 milyar dolar oldu, ithalat ise yüzde 6,7 azalarak 20,1 milyar dolara düştü. Bu dönemde dış ticaret açığı da yüzde 32,6 azalarak 5,98 milyar dolar olarak gerçekleşti.

AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi dış ticaret açığının temmuzda 5,98 milyar dolar ile geçen yılın aynı ayının altında gerçekleştiğini belirterek, geçen yılın aynı ayında 8,8 milyar dolarlık dış ticaret açığı verildiğini anımsattı.

Avrupa Birliği'ne (AB) yapılan ihracatın 2017 yılının aynı ayına göre yüzde 14,7 artarak 6,85 milyar dolara çıktığını belirten Bürümcekçi, "Böylece, son 12 aylık dış ticaret açığı belirgin şekilde gerileyerek 83,7 milyar dolar oldu. OVP’de dış ticaret açığının bu yılı 68,0 milyar dolar düzeyinde kapatacağı öngörülüyordu, ancak bu tahmin, açığın düşüş eğilimine geçmesine rağmen yeni OVP’de büyük revizyona uğrayacak gibi duruyor." ifadelerini kullandı.

- "Enerji ve altın grubu olumsuz etkiledi"

Haluk Bürümcekçi, dış ticaret dengesini enerji ve altın grubunun olumsuz etkilediğini, enerji ve altın dışı açığın ise gerilemeye devam ettiğini kaydederek, son 12 aylık enerji ithalatının 41,8 milyar dolara yükseldiğini, enerji ve altın dışı yıllık açığın ise üst üste 3 aydır gerileyerek 33,5 milyar dolara indiğini dile getirdi.

Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış verilerde, trend göstergesi olan üç aylık ortalama dış ticaret açığının yıllıklandırılmış değerinin 69 milyar dolar düzeyine iyileştiğine dikkati çeken Bürümcekçi, "Manşet verilerin de yansıtmaya başladığı dengelenme hareketinin temmuzda devam ettiğini görüyoruz. Bu gösterge için tarihi zirve ise 110 milyar dolar ile 2011 yılında gözlenmişti. Bu yılın zirvesi ise 98,1 milyar dolar ile şubatta görülmüştü." dedi.

Bürümcekçi, ithalat alt gruplarından gelen sinyallerin, yatırımlar, üretim ve iç talep açısından olumsuz bir tablo çizdiğine değinerek, sermaye malı ithalatının yıllık bazda yüzde 9 daraldığını, tüketim malı ithalatının ise yüzde 15,3 ile üst üste dördüncü aydır gerilediğini söyledi.

Dış ticaret açığına ilişkin ağustos öngörülerini de paylaşan Bürümcekçi değerlendirmesine şöyle devam etti:

"İhracatçı birliklerin öncü verilerinden izlediğimiz kadarıyla, ağustosta ihracat (altın hariç) verisinin iş günü azlığı nedeni ile yıllık bazda yüzde 5-10 aralığında azalış gösterebileceğini düşünüyoruz. Ancak, enerji ithalatının olumsuz etkisi gözlenmeye devam edilecektir. Dış ticaret verisinden sonra, Temmuz ayında cari dengenin 1,1 milyar dolar açık verebileceğini tahmin ediyoruz."

- "İthalat büyümedeki yavaşlama sinyalleriyle geriliyor"

Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı ise yıllık dış ticaret açığının, büyümedeki yavaşlama sinyalleri eşliğinde ithalattaki azalmanın belirginleşmesi ile yıllık 83,7 milyar dolar seviyesine gerilediğini kaydetti.

Yıllık dış ticaret açığının, büyüme hızında yavaşlama, altın ithalatında normalleşme ve kurdaki sert değer kaybı ile baz etkisine bağlı olarak yılın ikinci yarısında düşüş trendini sürdürmesini beklediğini ifade eden Tokalı, dış ticaret açığının yılı 80,5 milyar dolar seviyesinde tamamlayacağını öngördü.

Tokalı, kümülatif altın ithalatında azalmanın temmuzda belirgin hale geldiğine dikkati çekerek, "Enerji ithalatının ise, 2014 yılının ardından ilk kez 4 milyar dolar seviyesine yükseldiğini görüyoruz. Enerji ithalatındaki artışta, petrol fiyatlarında yaşanan yükselişin gecikmeli etkisi ve yaz sezonu nedeniyle artan tatil talepleri nedeniyle yükselen benzin talebinin etkili olduğunu söyleyebiliriz." dedi.

Petrol fiyatlarının mevcut yüksek seviyelerinin, enerji ithalatının da yüksek seviyelerde kalmaya devam etmesine neden olabileceğine değinen Tokalı, altın ve enerji hariç dış açığındaki azalmanın ise büyüme hızındaki yavaşlama ile belirginleştiğini dile getirdi.

Tokalı, AB’ye avro bazlı ihracat cephesinde ise 12 aylık kümülatif verilerde yıllık artış oranında nisanda yüzde 5 ile 2014’ten beri en düşük rakama ulaşılmasının ardından toparlanmanın ılımlı bir şekilde sürdüğünü belirterek, temmuzda yüzde 5,6’lık bir artış gerçekleştiğini, ancak geçen yılın başındaki yüzde 8,5 seviyesine kıyasla halen zayıf kaldığını söyledi.