Depremi 10 saniye önceden hisseden köpek kamerada

İzmir depreminde evde tek başına yakalanan köpeğin çaresiz halleri kameraya yansırken; köpeğin sarsıntıdan 10 saniye önceden sarsıntıyı hissederek kaçışmaya başlaması ise dikkat çekti. Görüntüyü kaydeden kamera kaydında 14.51'i gösteren saatin saniyesi 39 gösterdiğinde köpek tepki vermeye başlıyor. Sarsıntı ise 49'uncu saniyede hissedilmeye başlıyor. Daha önce de köpeklerin depremi önceden hissettiği söyleniyordu; ancak bilimsel olarak henüz kanıtlanmış değildi.

Hayvanların depremi önceden hissettiğine dair günlük hayatta gözlenen birçok olay var. Bilimsel gözlemlerin sayısı ise çok az. Genel olarak varılan kanıya göre depremi hisseden hayvanlar değişik tepkiler veriyorlar. Örneğin fareler yuvalarını terk ediyor, ördekler sudan, ayılar ve kurtlar inlerinden çıkıyorlar, serbest dolaşan köpekler ise genellikle ortadan kayboluyorlar. Ev köpekleri huzursuzlaşıyor, kafesteki kuşlar çırpınıyorlar. Bir önceki depremde müthiş tepki veren bir köpek ikinci depremde gayet sakin olabiliyor. Köpekler üzerinde yapılan bir araştırmada aynı köpeğin, on depremden yedisine tepki verdiği, üçüne ise hiç vermediği gözlenmiş. Ancak bu tepkilerin, depremin şiddetiyle bağlantısına dair bir veri olmadığı gibi, depremden ne kadar önce şekillendiğine dair de veri yok.

Birincisi, depremi haber verecek köpeğin duyu organları ve algıları çok iyi gelişmiş olmalı, ikincisi ise hayvanın tepkileri, sahibi tarafından çok iyi şekilde analiz edilmelidir. Kısacası hem köpek, hem de sahibi bu konuda yetenekli ve eğitimli olmalıdır.

Depremi saniyeler öcnesinde fark eden bir başka köpek. Yer ABD, Utah. 5,7 büyüklüğünde bir deprem esnasında çekilmiş:

Hayvanların gelişmiş duyu organları ve algılama yetenekleri, en önemli delillerden biri. Yaban ortamında yaşayan bir canlı, hayatta kalabilmek için acımasız çevre şartlarına ve doğa olaylarına karşı birtakım savunma mekanizmalarına sahip olmalıdır. İlkel insan dahi, tehlike dolu çevresiyle mücadele edebilmek için çok daha gelişmiş tepkilere sahip olmak zorundaydı. Belki de bunların içerisinde depremi hissetmek de vardı. Ancak yaşamın kolaylaşması, tabiattan gelen tehlikelerin azalması nedeniyle, insanlardaki bu tür mekanizmalar önemini kaybetti ve çoğu kayboldu.

Vahşi atalarından kalan körelmemiş yeteneklerine göre çok uzak mesafelerden dahi koku alabilme yeteneğinde olan köpeğin, deprem sırasında veya deprem olmadan evvel toprak altında oluşan birtakım hareketler sırasında ortaya çıkan gaz veya benzeri kokuları duyması zor görünmüyor. Atalarından gelen deneyimler sayesinde, köpek böyle bir koku duyduğunda arkasından tehlike geldiğinde iyice şartlanmış olabilir.

Köpeklerin 20.000 – 80.000 titreşim/saniye olan sesleri rahatça duyabildiğini biliyoruz; o halde, yer altındaki titreşimler henüz insanları sarsacak boyutlara ulaşmadan, köpekler tarafından duyulabilmesi olağandır. Özellikle esas sarsıcı dalgalar oluşmadan önce yayıldığı bilinen P dalgalarını insanların hissetmesi mümkün değil ama köpeklerin hissetmesi son derece doğal.

İnsanoğlunun bir türlü çözemediği bir konu da köpeklerin algısal yetenekleridir. Bu yetenekleri, rakamsal olarak belirtmek mümkün olmasa da telepati benzeri algılama yeteneklerinin müthiş olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Birçok hayvan dostu insan değişik türden bu yeteneklere şahit olmuştur. Örneğin evinde köpek besleyen bazı kadınlar, kocalarının eve geleceğini köpekleri sayesinde yarım saat önceden haber alabildiklerini ifade etmiştir. Bu durumda köpek heyecanlanmakta ve pencereye çıkıp, evin beyinin yolunu gözlemektedir. Kocası eve değişik saatlerde geldiği halde, köpeğin bunu önceden nasıl anladığını açıklamak kolay değildir ama bu durum, köpeğin algısal yeteneğinin ne kadar güçlü olduğunu göstermeye yeterlidir.

Buna benzer birçok örnek verebileceğimiz yetenekleri olan bir hayvanın, insanların hissedemediği P dalgalarını algılayarak, deprem gibi müthiş bir doğa olayını önceden hissetmesi herhalde zor olmasa gerek. Önemli olan buna tepki göstermesi ve insanın da bu tepkiyi deprem habercisi olarak algılayabilmesi. İşte zor olan da bu.