4857 sayılı İş Kanununda Ocak ayında yapılan değişiklikle yürürlüğe
giren ve işçiye çocuk okula başlayıncaya kadar verilmesi gereken
‘kısmi çalışma’ izninin şartları belli oldu.
Analık İzni veya ücretsiz İzin Sonrası Yapılacak Kısmi Süreli
Çalışmalar Hakkında Yönetmelik bugünkü Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe girdi.
ÖNCE BU İZİNLER
Kadın işçi, doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta
olmak üzere toplam on altı hafta çalıştırılamıyor. Çoğul
gebeliklerde doğumdan önceki 8 haftalık süreye 2 hafta daha
ekleniyor. Ancak sağlık durumunun iyi olduğunu
belgeleyen anne adayları, doğum öncesi 3
haftaya kadar çalışıp, kalan 5 haftayı doğum sonrası süreye
ekletebiliyor.
Erken doğumda ise doğumdan önce kullanılamayan izinler, doğum
sonrası iznine eklemek mümkün. Doğumda veya doğum sonrasında
annenin ölümü halinde, annenin doğum sonrası izinleri babaya
kullandırılabiliyor.
Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya
evlat edinen işçiye, çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten
itibaren sekiz hafta analık izni kullandırılabiliyor.
Analık izninde belirtilen süreler, işçinin sağlık durumuna ve işin
özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse
artırılabiliyor.
3 ÇOCUKLU ANNEYE 6 AY SÜREYLE YARIM
ÇALIŞMA
Analık izninin bitiminden itibaren çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi
için kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın
veya erkeğe istekleri halinde ‘ücretsiz’ yarım gün izin
verilebiliyor. Bu süre birinci doğumda 60 gün; ikinci doğumda 120
gün ve sonraki doğumlarda 180 güne çıkıyor. Bu süreler boyunca
kadın ya da erkek işçi haftalık çalışma süresi olan 45 saatin
yarısı kadar olan sürece yani 22.5 saatinde izinli sayılıyor. Maden
işçileri için haftalık çalışma süresi 37.5 saatolduğundan
bunun yarısı olan yaklaşık 19 saat ücretsiz izin
yapılabiliyor. Çoğul gebeliklerde yani ikiz, üçüz gibi
doğumlar için bu sürelere 30 gün ilave ediliyor. Engelli doğumda,
doktor raporuyla belgelendirme şartıyla, yarım çalışma süresi 1
yıla çıkıyor. Ücretsiz izinden yararlan kadın işçi, bir
yaşından küçük çocuğu için günlük 1.5 saat olan süt izninden ise
yararlanamıyor.
6 AYA KADAR DA ÜCRETSİZ İZİN HAKKI
Kadın işçiye ayrıca analık izninin bitiminden itibaren 6 aya kadar
ücretsiz izin de verilebiliyor. Bu izinden yine üç yaşını
doldurmamış çocuğu evlat edinen anne veya babalar da
yararlanabiliyor.
İSTERSE ‘KISMEN’ ÇALIŞACAK
İşçi, bu izinlerden birinin bitiminden itibaren isterse patronundan
‘kısmi çalışma’ talebinde de bulunabilecek. Kısmi çalışma
işyerinde yapılan emsal çalışmanın üçte ikisi kadar çalışıp, kalan
sürede izinli sayılması anlamına geliyor. Örneğin haftada 6 gün 45
saat çalışılan bir işyerinde, doğum yapan ya da evlat edinen kişi,
4 gün çalışıp, 2 gün de ilave izin yapabilecek. Kısmi çalışma
yapmak için, ücretsiz iznin bitimini beklemek de gerekmiyor. Ancak
işçinin kısmi çalışmaya başlamadan 1 ay önce patronuna yazılı
olarak başvurması gerekiyor.
Bu başvuruda haftanın her günü çalışılacaksa mesainin başlangıç ve
bitiş saatlerinin; haftanın belirli günlerinde çalışılacaksa tercih
edilen iş günlerinin de yer alması gerekiyor.
ÇOCUK OKULA BAŞLAYANA KADAR
Kısmi süreli çalışma, çocuğun mecburi ilköğretim çağının
başladığı tarihi takip eden ay başına kadar herhangi bir zamanda
talep edilip kullanılabilecek.
EŞİN BİRİ ÇALIŞMIYORSA BAŞVURULAMAYACAK ANCAK…
Ebeveynlerden birinin çalışmaması hâlinde, çalışan eş kısmi süreli
çalışma talebinde bulunamayacak. Ancak;a) Ebeveynlerden birinin
sürekli bakım ve tedavisini gerektiren bir hastalığının olması ve
bu hastalığın tam teşekküllü hastane ya da üniversite
hastanesinden alınacak doktor raporuyla belgelendirilmesi,b)
Velayetin mahkemece eşlerden birine verilmesi hâlinde çocuğun
velayetine sahip ebeveynin talepte bulunması, c) Üç yaşını
doldurmamış bir çocuğun münferiden evlat edinilmesi, hâllerinde bu
şart aranmayacak.
Ayrıca kısmi çalışma başvurusu sırasında aranan bu şartlar;
sonrasında kaybedilse bile hak devam edecek.
PATRON İTİRAZ EDEMEYECEK
Kısmi süreli çalışma talebini işverenin, işçinin başvuru tarihinden
itibaren en geç 1 ay içinde karşılaması ve bunu bir yazıyla
bildirmesi gerekiyor. Patron, işçinin dilekçesine yanıt vermez ise;
işçinin talebi dilekçede belirtilen tarihte veya bu tarihi takip
eden ilk iş gününde geçerlilik kazanmış sayılacak. Patron, bu
gerekçeyle işçinin işine son veremeyecek.
ÇALIŞMA GÜN VE SAATİNİ PATRON BELİRLEYECEK
Kısmi süreli çalışmanın mesai başlangıç ve bitiş saatlerini ya da
günlerini o yerin gelenekleri, işçinin yapmakta olduğu işin
niteliği ve işçinin talebi dikkate alınarak patron tarafından
belirlenecek.
İşçinin ücret ve paraya ilişkin diğer hakları ise çalıştığı süreye
orantılı olarak ödenecek.
BU İŞ YERLERİNDE PATRON KARAR VERECEK
Ancak aşağıdaki işlerde çalışanlar için ‘kısmi çalışma’ izni için
patron onayı gerekecek: a) Özel sağlık kuruluşlarında ilgili
mevzuat uyarınca mesul müdür, sorumlu hekim, laboratuvar sorumlusu
ve sağlık hizmetinden sayılan işlerde tam zamanlı çalışması
öngörülenler tarafından yerine getirilen işlerde,b) Nitelikleri
dolayısıyla sürekli çalıştıkları için durmaksızın birbiri ardına
postalar hâlinde işçi çalıştırılarak yürütülen sanayiden sayılan
işlerde, c) Nitelikleri dolayısıyla bir yıldan az süren
mevsimlik, kampanya veya taahhüt işlerinde,ç) İş süresinin haftanın
çalışma günlerine bölünmesi suretiyle yürütülmesine nitelikleri
bakımından uygun olmayan işlerde,
SENDİKALI İŞÇİLER
Sendikalı iş yerlerinde kısmi süreli çalışma, toplu iş
sözleşmesinde ayrıca gündeme getirebilecek.
OKULA BAŞLAMADAN DÖNEBİLİR
Kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, çocuğu okula başlamadan tam
süreli çalışmaya dönebilecek. Ancak o çocuk için bir daha bu haktan
yararlanamayacak. Kısmi çalışmayı bitirmek isteyen işçi patrona bir
ay önceden yazılı bildirimde bulunacak.
YERİNE ALINANIN İŞİ SONA ERECEK
Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin tam süreli çalışmaya başlaması
hâlinde yerine alınan işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden sona
erecek. Ama kısmi süreli çalışmaya geçen işçi,
işten kendi isteğiyle ayrılırsa yerine alınan işçinin iş
sözleşmesi yazılı onayı olması koşuluyla fesih tarihinden itibaren
belirsiz ve tam süreli sözleşmeye dönüşecek.
Bu site deneyimlerinizi kişiselleştirmek amacıyla KVKK ve GDPR uyarınca çerez(cookie) kullanmaktadır. Bu konu hakkında detaylı bilgi almak için tıklayın. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.
Yorumlar