Binlerce dolar ödediğimiz iPhone'lar bakın hangi şartlarda üretiliyor

Sonhaberler | Haber Merkezi 

Dünyanın dört bir yanında zenginlerin kullandığı lüks ve pahalı cep telefonlarının hangi şartlarda üretildiği ortaya çıktı. Bu hemen hemen hergün yeni modelleri çıkan bu cep telefonlarının üretimi için Çin'de yaklaşık bir buçuk milyona yakın insanın çalıştığı ve konakladığı devasa bir şehir inşa edilmiş durumda. Çin'deki Foxconn isimli iPhone üretim fabrikası aynı zamanda devasa bir kompleks ya da şehir. Foxconn işçileri "köle düzeni" ile çalıştırıyor. Dünyanın en yüksek güvenlikli fabrikalarına dışarıdan giriş, en hassas ülkelerde yer alan bir Amerikan üssüne girmekten daha zor. 

Her iPhone’un üzerinde, “Apple tarafından Kaliforniya’da tasarlanmış, Çin’de montajlanmıştır” yazar. Amerika Birleşik Devletleri kanunları Çin’de üretilen ürünlerde böyle bir etiket bulunmasını zorunlu kılar. Observer'da yer alan bir araştırmaya göre Çin'in Shenzhen şehrinin kenar mahallelerinde Apple ürünlerini üreten işçilerin harabeye benzer yurtları bulunuyor. 

DÜNYANIN EN BÜYÜK ORDULARIYLA YARIŞIYOR

Şirkette çalışanların sayısı dünyanın en büyük ordularına sahip ABD, Çin ve Hindistan ordularının asker sayılarıyla yarışıyor. Foxconn Çin kara parçasında tek en büyük işveren şirket konumunda. Maaş verdiği 1.3 milyon insan bulunuyor. Dünya çapındaki kuruluşlar arasında sadece Walmart ve Mc Donald’s Foxconn'dan daha fazla işçi çalıştırıyor. Foxconn için çalışan insanların sayısı Estonya’da yaşayan insan sayısı kadar.

Şirket son yıllarda artan intihar vakalarıyla gündeme geliyor.  2010 yılında, Longhua montaj üretim hattı işçileri kendilerini öldürmeye başladılar. İşçiler bazen henüz karanlık çökmemişken, içerideki iş koşullarını protesto etmek için, umutsuzluklarını trajik bir şekilde sergileyerek; ardı ardına kendilerini yüksek yurt binalarından attılar. Sadece o yıl 14’ünün öldüğü raporlanmış 18 intihar vakası bulunmakta. 20 işçi ise Foxconn görevlileri tarafından aşağıya inmeye ikna edilmiş.

İNTİHARLARLA GÜNDEME GELİYOR

iphone’un evindeki intiharlar, kötü çalışma koşulları ile başlayan salgın medyada bir sansasyona sebep oldu. İntihar notları ve kurtulanlar yaşadıkları yoğun stresi, uzun çalışma saatlerini, hataları yüzünden işçileri küçük düşürme işini çok iyi yerine getiren kaba müdürleri, adaletsiz gelirleri ve hakları için verilen ama tutulmayan sözleri anlattılar.

Şirketin cevabı ise tedirginliği ileri bir boyuta ulaştırdı: Foxconn CEO’su, Terry Gou düşen vücutları yakalamak için birçok binanın dışına geniş fileler kurdurdu. Şirket danışmanlar işe aldı ve işçilere kendilerini öldürmeyeceklerini ifade ettikleri teminatlar imzalattılar.

Xu adındaki genç adamlardan biri “İnsanlık için iyi bir yer değil” diyerek ifade etti çalıştığı iş yerini. Birkaç ay öncesine kadar neredeyse bir yıl kadar Longhua’da çalışmıştı. İçerideki koşulların hiç olmadığı kadar kötü olduğundan bahsetti. Medyada yer almasından beri de hiç bir ilerlemenin olmadığını söyledi. İş çok zorlayıcıydı, o ve iş arkadaşları 12 saatlik vardiyalar halinde çalışıyorlardı. Yönetim hem agresif hem de ikiyüzlüydü. Alenen işçileri yavaş olmakla suçladıklarını ve verdikleri sözleri yerine getirmediklerini anlattı Xu. İsmini vermek istemeyen ve 2 yıl fabrikada çalışan bir arkadaşı mesai saatleri için iki kat ödeme yapılacağının vaat edildiğini fakat sadece normal ödeme yapıldığını anlattı. Onlar depresyon ve intiharların normalleştiği, sömürünün bir rutin haline geldiği zorlayıcı iş ortamının kara bir tablosunu çizdiler.

BİR İŞÇİNİN ELİNDEN GÜNDE BİN 700 IPHONE GEÇİYOR

Bir işçi her gün 1.700 adet iphone'un elinden geçtiğini söylemişti. Ekranı özel bir cila ile silmekle sorumluydu. Bu bir günde 12 saatlik bir çalışma programında dakikada 3 ekrana tekabül eder.

Ana kartların bağlanması, arka kapakların monte edilmesi gibi daha dikkatli olunması gereken işler daha yavaş ilerliyor. Bu alanda çalışan işçilerin her bir iphone için bir dakika süresi var. Bu ise yine de günde 600 ila 700 arası iphone yapar. Kotaya ulaşmada başarısız olma ya da herhangi bir hata yapma üst mevkide bulunanlar tarafından aleni bir ayıplamaya yol açıyor. İşçilerden çoğu kez sessiz olmaları bekleniyor ve tuvaleti kullanmak için izin istediklerinde patronlarından azar yiyorlar.

ÖZEL CEZALANDIRMA YÖNTEMİ

 Xu’nun arkadaşı, patron denetlemek için aşağıya indiğinde herhangi bir problem bulursa, o anda bağırmadığını, daha sonra bir toplantıda herkesin önünde bağırdığını söylüyor.

İnsanı aşağılayan ve küçük düşüren bir şey diyerek ifade ediyor Xu’nun arkadaşı ve ekliyor: “Herkesin önünde birini cezalandıryor ve bu herkese örnek oluyor. Bu iş böylece sistematik bir hal alıyor”. Daha kati durumlarda, eğer bir işçi mali açıdan hasara sebep olacak bir hata yaptıysa, resmi bir savunma hazırlıyor. Herkese “Bu hatayı tekrar yapmayacağım!” diyerek söz verdiği bir mektubu yüksek sesle okuyor.

Xu birkaç ay önce başka bir intiharın daha meydana geldiğini söylüyor. Bizzat kendisi görmüş. Kişi iphone montaj hattında çalışan bir öğrenciymiş. Xu, “ Bildiğim biriydi, kafeterya civarında gördüğüm biriydi” diyerek anlatıyor. Müdürü tarafından herkesin önünde azarlandıktan sonra, bir münakaşa içine giriyor. Şiddet uygulamamasına sadece kızgın olmasına rağmen şirket çalışanları polis çağırıyor.

Xu’ya göre bu durumu kişisel olarak algılamış üstesinden gelememiş ve 9. katın penceresinden kendini atmış.

2012 yılında 150 işçi binanın çatısına çıkarak kendilerini aşağı atmakla tehdit etmiş. Yönetim iyileştirme yapacağına söz vermiş ve aşağı inmeleri için onlarla konuşmuş. Kendilerini öldürme tehdidini mecburi olarak bir pazarlık aleti olarak ustalıkla kullanmışlar. 2016’da daha küçük bir grup benzerini yapmış. Xu biz konuşmadan sadece bir ay önce 7 veya 8 işçinin binanın çatısında toplandığını ve ödeme zamanı geçmiş, görünüşe göre alıkonulmuş ücretleri ödenmezse aşağı atlayacaklarını söylediklerini ve sonunda Foxconn’un ücretleri ödemeye razı olduğunu ve işçileri aşağı inmeye ikna ettiklerini anlattı.