"Beynini Çalıştır Kendini Yenile Projesi"

İSTANBUL (AA) - "Türkiye'nin ilk bilişsel onarım projesi" olma özelliği taşıyan "Beynini Çalıştır Kendini Yenile" kapsamında dezavantajlı, dikkat dağınıklığı, unutkanlık ve muhakeme bozukluğu yaşayan 300 liseli genç ve 100 yetişkin bireye rehabilitasyon desteği verildi.

Üsküdar Üniversitesinin, Üsküdar Kaymakamlığı ortaklığı, Bağcılar Kaymakamlığı iş birliği ve İstanbul Kalkınma Ajansı (İSTKA) desteğiyle yürüttüğü projenin kapanış toplantısı, üniversitenin çarşı yerleşkesinde yapıldı.

Projeyle bilişsel bozulma sorunları sebebiyle yaşam kalitesi bozulan kişilere ve akademik başarısı olumsuz etkilenen gençlere uygulanmak üzere, bilgisayar destekli bilişsel onarım terapilerinin geliştirilmesi ve kişilerin bu yöntemlerden yararlanması amaçlandı.

Bu kapsamda dezavantajlı, dikkat dağınıklığı, unutkanlık ve muhakeme bozukluğu yaşayan 300 liseli genç ve 100 yetişkin bireye rehabilitasyon desteği verildi.

Proje çerçevesinde, saha uygulamalarına ek egzersizlerin çevrimiçi erişilebilir olması amaçlanarak hazırlanan "brainer.me", Türkiye'de geliştirilmiş ve ücretsiz hizmete sunulan ilk bilgisayar tabanlı bilişsel onarım internet sitesi olarak gösteriliyor.

- "Fizyoterapinin kaslarda yaptığını bu proje, beyinde yapıyor"

Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nevzat Tarhan, toplantıdaki konuşmasında, ortalama ömrün uzadığını, insanların daha kaliteli yaşamak, daha az unutmak, daha çok şey hatırlamak ve karar verirken 2-3 veri yerine 10-15 veri üzerinden karar vermek istediğini dile getirerek, bunlar için anlama, kavrama, algılama, karar mekanizmalarının iyi çalışması gerektiğini söyledi.

Günlük yaşantıda beynin iki ana fonksiyonunu "nörobiyolojik" ve "nöropsikolojik" fonksiyon şeklinde sıralayan Tarhan, kişinin öncelikle anlama, kavrama, algılamayı gerçekleştirmesiyle yani nörobiyolojik altyapısının iyi olmasıyla ruhsal fonksiyonlarını da yerine getirdiğini anlattı.

Tarhan, projenin zihinsel fonksiyonları güçlendirmeyi hedeflediğini belirterek, "Nasıl fizik tedavide kol veya bacak zayıfsa egzersizle güçlendiriliyorsa, aynı şekilde zihinsel fonksiyonları da güçlendirmek gerekir. Fizyoterapinin kaslarda yaptığını bu proje, beyinde yapıyor. Beyindeki kasları, yolları, bağlantıları geliştiren bir projedir bu. Proje başlangıç olarak yapıldı ama muhakkak diğer alt testlerle ölçülerek ve alt onarım programlarıyla beynin her türlü fonksiyonya ilgili versiyonlar geliştirilir."

- "Muhakeme sorunları da giderilebiliyor"

Proje Koordinatörü Doç. Dr. Cumhur Taş ise dikkat dağınıklığı, unutkanlık ve muhakeme bozukluğu gibi sorunların "bilişsel bozulma" olarak adlandırıldığına değinerek, beyin egzersizleri kullanılarak, beyinde sorun yaşanan işlevlerin, bellek, dikkat kusurları ve muhakeme sorunlarının giderilebildiğini belirtti.

Taş, "Beynini Çalıştır Kendini Yenile Projesi"nin bir özelliğinin de şimdiye dek yapılmış tüm programların elekten geçirilerek, Türk kültürüne uyarlanması olduğunu dile getirdi.

Öncelikli hedefin, bu ve buna benzer programların tasarlanabileceği bir bilişsel rehabilitasyon araştırma ünitesi kurmak olduğunu açıklayan Taş, projenin hedefleri ve sonuçlarına ilişkin şu bilgileri paylaştı:

"Proje kapsamında 14-55 yaş arası 400 bireye rehabilitasyon programı uygulamayı, bin 200 kişiye bilişsel sorunlarının varlığına yönelik farkındalık eğitimi vermeyi, 40 rehber öğretmen, sosyal hizmet uzmanı gibi hedef kitlemizle temas içinde olabilecek kişilere bilişsel onarım rehabilitasyon eğitimi vermeyi taahhüt etmiştik. Araştırma merkezimizi kurduk. 40 kişiye bilişsel onarım terapi eğitimi vadetmiştik. Gelen yoğun talep üzerine 57 bireye 10 gün süren ve hedefe ulaşma oranımızı yüzde 143'lere ulaştıran bilişsel onarım terapi eğitimi verdik. REHA-BİL Araştırma Merkezini kurduk. Üsküdar'da 731, Bağcılar'da 788 kişiye farkındalık eğitimi verdik.

Projenin başlangıcında erişkinlerin daha fazla katılımını öngörürken, öğrencilerin isteği ve motivasyonunun fazla olduğunu fark ettik. Katılımcıların büyük çoğunluğunun öğrencilerden oluştuğunu söyleyebiliriz. İhtiyacı daha fazla olan, psikiyatrik sorunlardan muzdarip bireylere de ulaşma fırsatımız oldu. 16 seans süren bir uygulamada, yüzde 60'ın üzerinde devamlılığı sağladık."

Taş, hazırlanan programın nöropsikolojinin tüm alanlarıyla ilgili 100 egzersizi içerdiğini ifade ederek, proje sonunda katılımcıların proje başındaki kapasitelerine göre yürütücü işlevler anlamında yüzde 22'lik, bellek kapasitesinde yüzde 20'lik fayda sağlandığını kaydetti.