"Azerbaycanlılar Soykırım Günü"

BAKÜ (AA) - Ruslan Rehimov - Azerbaycan'da, Ermenilerin 1918 yılında düzenlediği saldırılarda hayatını kaybeden yaklaşık 50 bin kişi, "Azerbaycanlıların Soykırım Günü" etkinlikleriyle anılıyor.

Dönemi araştıran Azerbaycanlı tarihçiler, 99 yıl önce Bakü ve diğer illerde Türk ve Müslüman ahaliye Ermenilerce yapılan mezalimi AA muhabirine anlattı.

Bakü Devlet Üniversitesi (BDÜ) Tarih Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Anar İskenderli, 1918'de Ermenilerin yaptığı katliamın temelinde Taşnak Partisi'nin "Büyük Ermenistan" kurma hedefinin durduğunu söyledi. Anadolu'da kurmak istedikleri devletlerini Osmanlı Devleti'nin engellemesiyle, buradaki bazı Ermeni çetelerin Azerbaycan'a çekildiğini belirten İskenderli, onların burada soykırıma başladıklarını anlattı.

Ermeni ve Bolşevik çetelerin 29 Mart - 2 Nisan 1918'de Bakü'de katliamlar yaptığını vurgulayan İskenderli, "Yabancı bir fotoğrafçı o katliamı görüntüledi. O fotoğraflara baktığımızda Azerbaycanlıların ne kadar büyük bir katliama maruz kaldığı açıkça görülüyor. Bolşevik Türkleri bile öldürmüşler, Taşnaklar kimseye acımamış. Kadınları esir alıp işkence etmişler. Fotoğraflardan birinde öldürülmüş bir kadın çıplak halde sokak ortasında yatıyor, sağ kalan bebeği ise annesini emiyor, bir köpek yavrusu ise bebeğin bacaklarını kemiriyor." dedi.

Daha sonra benzer olayların Şamahı'da da yaşandığını ve burada yaklaşık 8 bin Azerbaycanlının vahşice katledildiğini ifade eden İskenderli, "Dokunmazlar düşüncesiyle camiye sığınan insanları bile camiyle beraber diri diri yakmışlar. Kafkas İslam Ordusu aylar sonra Şamahı'ya girdiğinde bile o camiden ceset kokusu geliyordu." bilgisini verdi.

- "Katliamlara son noktayı Kafkas İslam Ordusu koydu"

BDÜ Gazetecelik Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nesiman Yakuplu da Ermeniler ister Türkiye ister Azerbaycan topraklarında uyguladığı katliamların temelinde toprak iddialarının yattığını belirtti.

Ermenilerin bu topraklardan Türk ve Müslüman ahaliyi kovarak ve yok ederek kendilerine "Büyük Ermenistan"ı kurmak istediğini söyleyen Yakuplu, "Bakü'de yaptıkları katliamın nedeni de kenti ele geçirmek, burayı Ermeni ve Rus kenti yapmak istemeleriydi. 29 Mart - 2 Nisan 1918'de sadece Bakü'de bazı kaynaklara göre 12 bin, bazı kaynaklara göre 15 bin sivil Azerbaycanlı katledildi." bilgisini paylaştı.

Katliamların mart ayı sonrasında da sürdüğünü kaydeden Yakuplu, "Katliamlara son noktayı, 15 Eylül 1918'de Bakü'yü kurtaran Kafkas İslam Ordusu koydu. Kafkas İslam Ordusu sadece topraklarımızı Ermeni ve Bolşeviklerden kurtarmadı, devletimizi kurmamıza da yardımcı oldu. Bakü'nün Ermeni ve Rus kenti yapılması planını Kafkas İslam Ordusu bozdu." dedi.

- 31 Mart 1918 olayları

Çarlık Rusyası'nın son dönemlerinde, daha önceden Azerbaycan'ın çeşitli bölgelerine yerleştirilmiş Ermeniler, otorite boşluğundan da faydalanarak çevre köy ve kasabalardaki Azerbaycanlıları katlederek topraklarını ele geçirmeye başladı. 1905 yılında itibaren örgütlenen ve silahlanan Ermeniler, başta Bakü olmak üzere tüm bölgelerde karışıklıklar çıkararak Azerbaycanlıları yıldırma politikası yürüttü.

Rusya'da 1917 yılında yapılan devrimin ardından Bakü'de yönetimi ele geçiren Bolşeviklerin Ermeni lideri Stepan Şaumyan'ın da desteğini alan Ermeni ve Bolşevik çeteleri, Azerbaycanlılara karşı saldırıları artırdı. 1918 yılının 30 Mart ve 3 Nisan arasında Bakü, Şamahı, Kuba, Haçmaz, Lenkeran, Hacıkabul, Salyan, Zengezur, Karabağ, Nahçıvan ve diğer bölgelerde Ermeni ve Bolşevik çeteler 50 bin Azerbaycanlıyı katletti.

Ermenilerin katliamı, Osmanlı Devleti'nin Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın talimatıyla kurulan Kafkas İslam Ordusu'nun Azerbaycan'a yardıma gelmesi ve ülkeyi çetelerden temizlemesiyle son buldu. Azerbaycan'da 1918 yılında Ermeniler tarafından uygulanan mezalim ve katliam "soykırım" olarak kabul ediliyor ve dünyaya anlatılması için çeşitli çalışmalar yürütülüyor.

Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, 1998 yılında imzaladığı kararname ile 31 Mart tarihinin, "Azerbaycanlılar Soykırım Günü" olarak anılmasına karar vermişti.