Altay dillerinin özellikleri, Altay dil ailesi?

Altay dillerinin özellikleri, Altay dil ailesi? Altay dil ailesi özellikleri kısaca nelerdir, dünya dil ailesi ağacında önemli yere sahip Altay dil ailesi hangi ülkelerde ve coğrafyalarda ortaya çıkmış, şimdi hangi diller bu aileye mensuptur? Altay dillerinin özellikleri, Altay dil ailesi?

Türkçe'nin mensubu olduğu Altay Dil Ailesi, bugün Türkiye'den Japonya'ya kadar Güney Batı Asya'dan Kuzey Doğu Asya'ya kadar uzanan hatta bulunan ülkelerde kullanılan dillerin oluşturduğu ileri sürülen bir dil ailesidir.

 

Altay dilleri ilk olarak 18. yüzyılda ileri sürülmüş Avrasya'da yaygınca konuşulan Türk dilleri, Moğolca, Tunguzca ve bazen Japonca, Korece ve Aynu dillerinin ortak bir ataya sahip olduklarını savunan varsayımsal bir dil ailesidir.

Türkçe ve Moğolca gibi Altay dil ailesinde sınıflandırılmış dillerin arasındaki sondan eklemelilik, cümlede özne-nesne-yüklem sıralaması ve dillerin dilbilgisel olarak cinsiyetsiz olması gibi tipolojik benzerliklerin aynı atadan gelmelerinden değil, yoğun ödünçlemeler ve uzun temaslar sonucu oluştuğu birçok dilbilimci tarafından iddia edilmekte ve savunulmaktadır.

ALTAY DİL AİLESİ ÖZELLİKLERİ

Türkiye Türkçesinin de aralarında bulunduğu Altay dil ailesinin özellikleri şöyle sıralanabilir: 

Altay dil ailesi yapı bakımından eklemeli dillerdendir.

Sondan eklemeli bir yapısı vardır; sözcük türetme ve çekim, “son ekler”le yapılır.

Yapım ekleri ve çekim ekleri sözcük köklerini değiştirmez.

Eklerdeki çeşitlilik dikkat çekicidir.

Bazı ekler çekim eki olmalarına rağmen yapım eki olarak da kullanılır.

Sözcüklerde, Arapça, Almanca vb. dillerde görülen erillik – dişillik; yani cinsiyet ayrımı yoktur. Sözgelimi Sami dillerinde varlıkların erkeğine ve dişisine ayrı ayrı isimler verilir. (Memur-memure, kâtip – kâtibe, müdür – müdire…)

Bu diller sözcük yapısı ve söz dizimi bakımından aynıdır.

Tamlamalarda tamlayan önce, tamlanan sonra gelir: köyün yolu, kapı kolu, dar geçit…

Sıfatlar isimlerden önce kullanılır ve sayı sıfatlarından sonra gelen isimler çoğul eki almaz: son durak, kara kutu, yedi gün, kırk yıl…

Ses, yapı ve söz dizisi bakımından benzerlikler bulunur.

Ünlü (kalınlık – incelik; düzlük – yuvarlaklık) uyumu vardır.

Ünsüzler arasında da sertlik-yumuşaklık uyumu bulunur.

Genellikle soru eki vardır.

Ortak ekler vardır. Türkçe ile Moğolca arasında bu ortaklık daha belirgindir. Türkçede ve Macarcada durum ekleri, çoğul ve iyelik eklerinden sonra gelir.

Türkçe dünya dilleri arasında yapı bakımından sondan eklemeli dil grubuna girer. Diğer Altay dilleri gibi eklemeli, yani sözcüklerin eklerle yapıldığı ve çekildiği, sondan eklemeli bir dildir.

Türkçe köken bakımından diğer dillerle birlikte Ural – Altay dil ailesinin Altay kolunu oluşturur.

---