Alman iş dünyasında İran endişesi

FRANKFURT (AA) - ABDULSELAM DURDAK - ABD Başkanı Donald Trump'ın İran ile nükleer anlaşmadan çekilme kararı, Alman iş dünyasında endişelere neden oldu.

1970'li yıllarda Almanya'nın Avrupa dışındaki en önemli ikinci büyük ihracat pazarı olan İran’a mali ve siyasi yaptırımların kalkması, ikili siyasi ve ticari ilişkilerin yeniden yükseleceği beklentisini gündeme getirmişti.

Bu kapsamda Almanya bakanlık düzeyinde İran’a çeşitli ziyaretler gerçekleştirmiş ve ülkenin önemli şirketleri İran’da iş yapmaya başlamıştı. Özellikle makine, otomotiv, raylı araç üreticileri ve küçük aile şirketleri İran'daki yeni ticaret olanakları araştırma konusunda istekli bir tavır sergiledi.

Ancak, Trump’ın ABD’yi İran ile yapılan nükleer anlaşmadan çekeceğini açıklaması üzerine Alman iş dünyası temsilcileri kaygılarını dile getirdi. Alman firmalar ayrıca, İran'a uygulanan yeni yaptırımların ABD ile olan işlerini de etkileyebileceğinden endişe ediyor. Zira uzmanlar, Avrupalı şirketlerin ABD tarafından cezalandırma riski de bulunduğunu belirtiyor.

- "ABD'nin İran'la olan nükleer anlaşmasından çıkışını hayal kırıklığıyla karşıladık”

Alman Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği (DIHK) Başkanı Eric Schweitzer, yaptığı açıklamada ABD'nin İran'la olan nükleer anlaşmasından çıkışını hayal kırıklığıyla karşıladığını dile getirdi.

Schweitzer, “ABD başkanının İran yaptırımlarını yeniden canlandırma yönündeki son kararı Alman ekonomisini zor durumda bıraktı. İran'la iş yapan çok sayıda Alman şirketi oldukça emniyetsiz durumda.” ifadelerini kullandı.

2016 yılının başından beri kaldırılan ekonomik yaptırımlar temelinde birçok yeni iş ilişkisi oluşturulduğunu ve çeşitli teslimatlar yapıldığını belirten Schweitzer, “Almanya’nın İran’a ihracatı geçen yıl yüzde 16 arttı. ABD hükümetinin tek taraflı eylemi şu anda bu işletmeleri büyük bir kısıtlama altında tutuyor. Yaptırımların dışlayıcı etkileri nedeniyle, ABD'deki şirketler ciddi cezalarla karşı karşıyadır. Özellikle mevcut sözleşmelerde bile koruma olmadığından. Bu gelişme göz önünde bulundurulduğunda, Alman ekonomisi, Federal Hükümet ve AB'yi işleri güvence altına almaya çağırıyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Schweitzer ayrıca ABD’nin yeni Berlin Büyükelçisi Richard Grenell’in "İran'da faaliyet gösteren Alman şirketleri operasyonlarını derhal azaltmalı" şeklindeki açıklamasının Alman iş dünyası tarafından üzüntüyle karşılandığını sözlerine ekledi.

Alman Kimya Derneği (VCI) Başkanı Utz Tillmann da uluslararası ortakların anlaşmaya bağlı kalması gerektiğini dile getirdi.

Tillmann, "İran anlaşmanın hükümlerini ihlal etmediği sürece, tüm diğer taraf devletler buna kesinlikle uymalıdır." ifadesini kullandı.

Alman Mühendisler Derneği (VDMA) tarafından yapılan açıklamada ise Avrupa Birliği’nin İran’a karşı yaptırımları yeniden yürürlüğe koymadığı sürece Alman şirketlerinin yasal olarak İran’la iş yapabileceklerini ve VDMA’nın bu konuda destek vereceğini bildirdi.

- Almanya-İran arasındaki ticaret hacmi

Almanya, İran'ın en büyük ticaret ortaklarından biri olmakla birlikte iki ülke arasındaki ticaret hacmi Almanya lehine seyrediyor.

AA muhabirinin Almanya Federal İstatistik Ofisi'nden (Destatis) derlediği verilere göre, Almanya ile İran arasında 2017 yılında dış ticaret hacmi 3 milyar 384 milyon 219 bin avro seviyesinde gerçekleşti. Almanya'nın geçen yıl 2 milyar 970 milyon 489 bin avroluk ihracat yaptığı İran, Almanya'nın ihracat sıralamasında 50’inci ülke oldu. İran, Almanya'nın ihracatında 2016 yılında 55’nci sıradaydı.

Aynı dönemde Almanya, İran'dan 413 milyon 730 bin avroluk ithalat gerçekleştirirken, İran, Almanya'nın en çok ithalat yaptığı ülkeler arasında 82’nci sırada yer alarak 2016 yılına kıyasla bir kademe aşağı indi.

İki ülke arasındaki dış ticaret dengesi Almanya lehine seyrediyor. İran, 2 milyar 556 milyon 759 bin avroyla Almanya'nın en çok dış ticaret fazlası verdiği 24’ncü ülke oldu.

İran ile BM'nin 5 daimi üyesi ABD, Rusya, Çin, İngiltere, Fransa ve Almanya'nın oluşturduğu 5+1 ülkeleri arasında İran'ın nükleer programına ilişkin Avusturya'nın başkenti Viyana'da yürütülen müzakerelerde 2015 yılında anlaşma sağlanmıştı. BM Güvenlik Konseyi de anlaşmayı onaylayan ve İran'a yönelik BM yaptırımlarının kademeli olarak kaldırılmasını düzenleyen karar tasarısını oy birliği ile kabul etmişti.