Aft neden çıkar?

Aft neden çıkar? Aft, gelişmiş ülkelerde nüfusun yaklaşık dörtte birini etkileyen, ağız mukozasının en sık görülen hastalıkları arasındadır. Hastalığın seyri nispeten kısadır, ancak yanma ve ağrı semptomlarıyla oldukça rahatsız edicidir. Aftın nedenleri arasında vitamin mineral eksiklikleri, zayıf bir bağışıklık sistemi, ağız içini tahriş eden besinler, viral ve sistemik bazı hastalıklar da yer alabilmektedir. Öncelikle Aft nedir, ona bir bakalım:

Aft ağızdaki mukoza zarında görülen ağrılı bir hastalıktır. Aftöz ülser veya aftöz stomatit olarak da adlandırılmaktadır. Ağız boşluğunda, diş etlerinde,  bademciklerde veya dilde, bazen genital bölgede de görülebilirler. Ağızdaki aftlar özellikle dil kenarında veya dudakların iç kısmında yaygındır. Yuvarlak veya oval, sarımsı ila grimsi beyaz tabanı olan ve genellikle iltihaplı kırmızı bir sınırla çevrili yaralar şeklindedir. Boyutu, bir iğnenin başının boyutundan üç santimetre çapa kadar değişebilir.  Çapı 1 santimetreden küçük aftlara minör aft, 1 santimetreden büyük aftlara ise majör aft denmektedir.

Aftöz ülserler ağrılıdır ve sağlık üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Ağrının ne kadar şiddetli olduğu kişiden kişiye değişir. Dil gibi yüksek mekanik baskıya maruz kalan alanlardaki aftlar özellikle rahatsız edici olabilir. Konuşmak, yemek yemek veya yutmak ağrıya neden olmaktadır.

Aft, etiyolojisi tam olarak bilinmeyen bir hastalıktır. Aft, asitli, sert ya da tahriş edici yiyeceklerin tüketilmesinden, vitamin ve mineral eksikliklerinden, yorgunluktan, bulaşıcı veya viral hastalıklardan kaynaklanabilmektedir.  Düzgün ve zamanında tedavi edilmezse aftlar tekrarlama eğilimindedir. Ayrıca aftlar Behçet gibi bazı sistemik hastalıklara da eşlik edebilir.

AFTIN NEDENLERİ NELERDİR?

Aft; ağız boşluğunda, yumuşak dokularda veya diş etlerinin tabanında küçük lezyonlar halinde gelişmektedir. Aft çoğunlukla sağlıklı insanlarda ortaya çıkar. Bazı olgularda ise ilaçlara bağlı olduğu gösterilmiştir. Özellikle ağrı kesici ve bazı tansiyon ilaçlarında olabilmektedir. Ayrıca AIDS, Behçet sendromu, inflamatuar bağırsak hastalıkları, farenjit gibi hastalıklarda da görülür. Aft bu durumlar ile ilgili olabilir:

Hastalıklar: Aft, kronik iltihaplı bağırsak hastalığı, çölyak hastalığı (ince bağırsak mukozasının kronik hastalığı), Behçet hastalığı (vasküler iltihap) HIV enfeksiyonu, Herpes enfeksiyonu, el, ayak ve ağız hastalığı gibi hastalıklar bağlamında ortaya çıkabilir.

Otoimmün reaksiyon: Bağışıklık sistemi vücudun kendi dokusuyla savaşır.

Bağışıklık zayıflığı: Örneğin diyabet gibi kronik hastalıklar

Stres

Kimyasal tahriş: Örneğin diş macununda bulunan sodyum lauril sülfattan (SLS), ayrıca koruyucular veya renklendiriciler gibi gıdalardaki katkı maddeleri yoluyla.

Ağız mukozasında yaralanmalar: Diş telleri, Kötü oturan diş protezleri veya ısırık yaralanmaları

Gıda eksiklikleri: B12 vitamini, demir ve folik asit eksikliği

Sert ve asitli yiyecekler: Örneğin fındık, domates, alkol veya turunçgiller

Hormonal dengedeki değişiklikler

Genetik faktörler

Virüsler ve bakteriler

Aft tablosunda önce küçük bir kabarcık belirir. Kenarları kırmızımsı bir alanla kapladır. Ülserin iç kısmı sağlıklı mukoza zarı seviyesinin altındadır. Etkilenen alan büyük değil, sadece yerel, en fazla 0,5 cm genişliğindedir. Kişi genellikle yalnızca bir aftöz ülserden muzdariptir, çoğu da nadiren aynı anda ağız boşluğunda ortaya çıkar. Konuşurken ya da yemek yerken hissedilen ağrı ve sızlama daha da artmaktadır.

Aftlar genellikle zararsızdır, bulaşıcı değildir ve kendi kendine iyileşir. İyileşme süresi aftın boyutuna bağlıdır. Küçük aftların iyileşmesi 1-2 hafta sürebilir ve iz bırakmaz. Büyük aftların geçmesi aylar alabilir. Büyük aftlar iyileştikten sonra ağız boşluğunda izler bırakabilmektedir.