Vakt-ı Mekâtıl ne demek Kızıl Goncalar'daki ceza Diyanet (Vakti Mekat) Vakt-ı Mekâtıl nedir?

Vakt-ı Mekâtıl ne demek veya Vakti Mekat olarak da anlaşılan kavramın anlamı nedir sorusu tarikatlarda olduğu ileri sürülen uygulamayı görenler tarafından merakla soruluyor. Diyanet Vakt-ı Mekatıl açıklaması veya tarifi var mı? Bütün detayları sizler için derledik.

20 Ocak 2024 17:38 Son Güncelleme: 20 Ocak 2024 17:39

Vakt-ı Mekatıl ne demek, kelime anlamı nedir veya ne anlama geliyor sorusu bu aralar "Kızıl Goncalar" isimli dizi nedeniyle merakla soruluyor. Dizide, Tekke üyelerinden biri işlediği cezanın bedelini ödemek için hesaba çekiliyor. Kesilen ceza ise "sakal kesme ve sürgüne gönderilme" ile sonuçlanıyor. Bu işlemlerin yapıldığı anlar ise özel olarak adlandırılıyor. İşte burada Vakti Mekat olarak da anlaşılan ancak doğrusu Vakt-ı Mekatıl olan uygulama devreye giriyor. Vaktı Mekatıl Ne Demek, Kelime Anlamı Nedir?

VAKT-I MEKATIL NEDİR? (VAKTI MEKAT)

Vakt-ı Mekâtıl ne demek sorusunun cevabını şöyle cevaplayabiliriz: Vaktı Mekatıl, Osmanlı dönemine ait tarihi ve hukuki bir terimdir. Bu terim, genellikle savaş veya çatışma zamanlarını ifade eder. "Vakt" kelimesi "zaman", "Mekâtıl" kelimesi ise Arapça kökenli "mekâtil" kelimesinden gelir ve "savaş alanları" veya "çatışma yerleri" anlamına gelir. Dolayısıyla, "Vakt-ı Mekâtıl", belirli bir tarihi dönemde veya olayda, savaş veya çatışmaların yaşandığı zamanları tanımlamak için kullanılır. Ancak, yukarıda sözü edilen bir Tekke'de gerçekleşen olayda ise, cemaat üyesine verilen cezanın bizzat kendisi tarafından tatbikine verilen bir isimdir. Cemaat üyesine sürgün ve sakal kesme cezası veriliyor. Sakal kesme işlemini kendi kendine yapması ise tam olarak Vakt-ı Mekatıl ne demek sorusunun tam cevabı olarak ifade edilebilir.

Osmanlı döneminde, bu terim özellikle hukuki metinlerde ve tarihî kayıtlarda yer alır. Bu kayıtlarda, çeşitli savaşlar, isyanlar veya iç çatışmalar sırasında yaşanan olaylar ve bu olayların zamanlaması hakkında bilgi vermek için "Vakt-ı Mekâtıl" ifadesine rastlanabilir. Bu terim, aynı zamanda o dönemde yaşanan sosyal, ekonomik ve siyasi koşullar hakkında önemli ipuçları sunar.

Osmanlı'da sürgün cezasının takdir edilebilir cezalardan olması önemliydi. İslam Hukukunda had, kısas ve ta’zir olarak tasnif edilen suç ve cezalardan had ve kısas içeriği itibariyle Kuran ve Sünnetle belirlenmişti. Yani cezada ve tatbikinde değişiklik yapılamazdı. Böyle olmayan ta’zir suçlarında ceza usulleri devlet başkanı ya da onun atadığı kişilerce tanımlanmaktaydı. İdam, teşhir, tehtid, nasihat, prangabend, kalebend, hapis, kınama, para ve kürek cezaları, alın dağlama, sakal kesme yaptırımlarına sürgün cezası da dahildi. (Kaynak: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1985712 )

Tarikatlarda ise "Vakt-ı Mekatıl" hesaplaşma veya cezanın kesilmesi zamanı anlamında kullanılır. Zira, söz konusu dizide, tarikat üyelerinden birinin ticarette hile yaptığı kanaatine varıldıktan sonra kendisine ceza kesilmesi için kullanılan bir terimdir.

"Vakt-ı Mekâtıl" teriminin devamında, bu ifadenin Osmanlı İmparatorluğu'nun uzun savaş tarihinde önemli bir yer tuttuğunu söyleyebiliriz. Osmanlı tarihinde pek çok savaş ve çatışma dönemi olmuş ve bu dönemler, imparatorluğun yönetim yapısını, ekonomisini, sosyal hayatını ve kültürel dinamiklerini büyük ölçüde etkilemiştir.

TARİHSEL ÖNEMİ VE KULLANIMI

"Vakt-ı Mekâtıl", Osmanlı tarihindeki savaş ve çatışma dönemlerinin tanımlanmasında kullanılır. Bu terim, belirli bir tarihi dönemi veya olayı tanımlarken, o dönemde yaşanan askeri hareketliliklerin ve çatışmaların zamanlamasını belirtmek için kullanılır.

HUKUKİ VE İDARİ AÇIDAN ÖNEMİ

Osmanlı hukuk sistemi ve idaresinde, "Vakt-ı Mekâtıl" dönemleri özel bir öneme sahipti. Bu dönemlerde uygulanan hukuki düzenlemeler ve idari tedbirler, normal zamanlara göre farklılık gösterirdi. Örneğin, savaş zamanlarında alınan acil kararlar, vergilendirme politikaları ve askeri seferberlikler bu terimle ifade edilen dönemlere özgü idi.

TOPLUMSAL VE EKONOMİK ETKİLERİ

Savaş ve çatışma dönemleri, toplum üzerinde derin etkiler bırakır. "Vakt-ı Mekâtıl" dönemleri, genellikle ekonomik zorluklar, sosyal çalkantılar ve demografik değişimlerle ilişkilendirilir. Bu dönemlerde halkın yaşam koşulları zorlaşır, ticaret ve üretim faaliyetleri sekteye uğrar ve genellikle göçler ve nüfus hareketlilikleri yaşanır.

TARİH YAZIMINDA KULLANIMI

Tarihçiler ve araştırmacılar, Osmanlı İmparatorluğu'nun savaş tarihini inceleyip analiz ederken "Vakt-ı Mekâtıl" terimini kullanırlar. Bu terim, tarih yazımında belirli bir dönemin karakteristik özelliklerini ve o dönemin getirdiği zorlukları anlamak için önemli bir araçtır.

KIZIL GONCALAR İDRİS EFENDİ'YE NE OLDU?

Kızıl Goncalar dizisindeki İdris efendiye verilen Vakt-ı Mekatıl cezasının ilk aşaması tüm tarikat üyeleri önünde kendi sakalını kesmesi oldu. Burada sakal İdris efendiye tanınan süresinin bir simgesiydi. Ticarete haram karıştıran İdris efendinin sakalı yeniden uzayana kadar haksız kazançlarını hayra dönüştürmesi ve günahlarından arınması istendi. Sakalın uzama hızı dikkate alındığında tarikatın ona haksız kazançlarından oluşan günahların kefaretini ödemesi için oldukça kısa bir süre tanıdığı mecazi yollardan anlatıldı.

İdris Efendi kesilen ceza sonrasında İstanbul'dan sürgün edilerek yurt dışına gönderildi. Cezasını İstanbul'dan uzakta bir yerde çekecek.