"Uzaya gittiğimiz parayla..." muhabbeti başladı
Türkiye'yi dünyanın sayılı ülkeler arasında sokacak uzay yolculuğu ülkenin tamamını gururlandırdı. Yediden yetmişe herkes bu tarihi anla gurur duyarken, "ne gerek vardı" diyenler de elbette var. Onlardan biri de ekonomist olarak bilinen Mahfi Eğilmez oldu.
Türkiye'nin tarihi uzay yolculuğu yediden yetmişe milyonları sevindirirken, müzmin muhaliflerin "Ne gerek vardı" muhabbeti de eksik olmadı. İktisatçı Mahfi Eğilmez, blogundaki "Fayda maliyet analizi" başlıklı yazısında, ilk Türk astronot Alper Gezeravcı'nın uzay yolculuğuna değindi. Eğilmez, "Yapımında hiçbir katkımız olmayan, bize hiçbir katkısı olmayacak olan bir uzay gemisiyle bir Türk astronotu, uzay gemisinin sahiplerine 55 milyon dolar ödeyerek uzaya göndermekle neleri yapmaktan vazgeçtik sorusu alternatif maliyet kavramının iyi bir örneği" ifadelerini kullandı.
Eğilmez, Türkiye'nin 55 milyon dolar ödeyerek uzaya astronot gönderme macerasını, "Yapımında hiçbir katkımız olmayan, bize hiçbir katkısı olmayacak olan bir uzay gemisiyle bir Türk astronotu, uzay gemisinin sahiplerine 55 milyon dolar ödeyerek uzaya göndermekle neleri yapmaktan vaz geçtik sorusu alternatif maliyet kavramının iyi bir örneğidir" diyerek eleştirdi.
Eğilmez, yazısının ilgili bölümünde şunları söyledi:
"Yapımında hiçbir katkımız olmayan, bize hiçbir katkısı olmayacak olan bir uzay gemisiyle bir Türk astronotu, uzay gemisinin sahiplerine 55 milyon dolar ödeyerek uzaya göndermekle neleri yapmaktan vazgeçtik sorusu alternatif maliyet kavramının iyi bir örneğidir. Kimilerine göre bu bir seçim yatırımıdır kimilerine göre ise tipik bir gösteriş yatırımıdır. Hangi kategoriye girerse girsin ülkeye hiçbir getiri sağlamayacak bir maliyet yüklediği ve karşılığında yapılabilecek birçok fayda sağlayıcı yatırımdan vazgeçildiği açıktır.
Benzer yatırım örnekleri Kuzey Kore tarafından da bol bol yapılıyor. Komşusu Güney Kore, başta eğitime ve teknolojiye yaptığı yatırımlar sonucu dünya markaları yaratır ve bunları bütün dünyaya satarak gelişmiş ülkeler arasına girerken Kuzey Kore füzeler atıyor, askeri sanayi yatırımları yapıyor, silahlar geliştiriyor. Kuzey Kore’nin kişi başına geliri Güney Kore’nin otuzda biri düzeyinde: Halkı sefalet düzeyinde yaşıyor ama uzaya füzeler atan başkanlarıyla gurur duyuyor."
Yorumlar