Umman, Yemen'de arabuluculuk yapıyor

Umman'ın Yemen krizinin çözümüne ilişkin çabaları kapsamında Husilerle görüşmesi, ülkedeki savaşı durdurmak ve 2 Aralık'ta sona eren ateşkesi canlandırmak için önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.

İran destekli Husilerin, çatışmaları tırmandırma tehdidi sürerken, Umman'dan bir heyet, Yemen kriziyle ilgili müzakereleri ilerletmek ve süresi dolan ateşkesi uzatmak için Birleşmiş Milletler ve Umman'ın diplomatik çabalarının bir parçası olarak 21-23 Aralık tarihleri arasında Husiler ile görüşmek üzere başkent Sana'ya giderek, Husi liderle bir araya geldi.

Umman yönetimi, Orta Doğu'daki krizlerde arabulucu rolüyle öne çıkarken, Husiler de Yemen'deki krize çözüm için yürütülen müzakerelerde BM temsilcileriyle görüşmelerini genellikle Umman'da gerçekleştiriyor.

Ummanlı yetkililer, Sana ziyaretleri kapsamında, aralarında Husilerin Sözcüsü ve Müzakere Heyeti Başkanı Muhammed Abdusselam'ın da yer aldığı Husi liderlerle yapılan görüşmelerde, Yemen'deki ateşkesin yenilenmesi ve siyasi çözüm yollarına odaklanıldığını kaydetti.

Görüşmelerin içerikleri hakkında detaylı herhangi bir açıklama yapılmasa da bu arabuluculuğun başarısız olması durumunda askeri ve insani yönden ülkedeki krizin daha da derinleşeceğinden endişe ediliyor. Hem Suudi Arabistan'ın yardım ettiği meşru hükümet hem de İran'ın desteklediği Husilerin savaşı, askeri olarak sonlandıramadığı bir ortamda, kalıcı ateşkese ihtiyaç her geçen gün artıyor.

Bölgesel ve uluslararası taraflar, ülkede 8 yıldır devam eden savaşı sonlandıracak ateşkes için BM'nin çabalarının yanı sıra Umman'ın girişiminin başarılı olmasını umut ediyor.

HUSİLERDEN HAVALİMANI İLE LİMANLARIN AÇILIŞI VE MEMUR MAAŞLARININ ÖDENMESİ ŞARTI

Husilerin Sözcüsü ve Müzakere Heyeti Başkanı Abdusselam, Ummanlı heyetle yapılan görüşmelerin ardından "El-Mesira" televizyonuna yaptığı açıklamada, "Umman heyetinin ziyareti, yapılan görüşmelerin devamı niteliğinde olup uluslararası taraflarla yapılan görüşmelerde ortaya çıkan fikir ve önerilerin iletilmesi amacıyla gerçekleştirildi." dedi.

"Sana Havalimanı'nın uluslararası uçuşlara açılması, ablukanın (Sana'ya yönelik) kaldırılması ve memurların maaşlarının ödenmesi şartı yerine getirilmeden barış sağlanamaz." diyen Abdusselam, "insani dosyanın, askeri dosyadan ayrı tutulması gerekir" ifadelerini kullandı.

Husilerin Yüksek Siyasi Konsey Başkanı Mehdi el-Muşat da Husilere bağlı haber ajansı SABA'daki açıklamasında, "memur maaşlarının, ülkenin petrol ve gaz gelirinden ödenmesi, tüm liman ve havalimanlarının açılması şeklinde özetlenebilecek adil talepleri karşılanmadan" ateşkese varılmasının mümkün olmadığını kaydetti.

Husilerin müzakere heyetinden yer alan Hamid Asım ise Husilere ait "El-Mesira" televizyonuna yaptığı açıklamada, "Sana, (Husilerin) barış ve savaşsızlık aşamasının devam etmesini kabul etmeyeceğini herkese açıkladı. Kontrolümüz altındaki bölgelerde bulunan memurların maaşlarının ödenmesi şartı yerine getirilmeden hükümetle ateşkesin yenilenmesin mümkün değildir." ifadelerine yer verdi.

Yemen'de Husilerin kontrolündeki bölgelerde yaklaşık yarım milyon devlet memuru, Merkez Bankasının çift başlı bir yapı arz etmesi ve iç savaş nedeniyle yıllardır maaşlarını alamıyor.

Yemen hükümeti de Husilerin kontrolündeki bölgelerden elde edilen tüm gelirlerin, memur maaşlarının ödenmesi karşılığında Aden'deki Merkez Bankasına aktarılmasını şart koşuyor.

Husiler ise memur maaşlarının hükümetin kontrolündeki petrol ve gaz gelirlerinden ödenmesini istiyor.

HÜKÜMET: AKAN KANI DURDURMAK ADINA HUSİLERE TAVİZLER VERİLDİ

Yemen Dışişleri Bakanı Ahmed Avad Bin Mubarek, 21 Aralık'ta AA'ya verdiği röportajda, ülkede barış çabalarının sonuçsuz kalmasından Husileri sorumlu tuttu.

Bin Mubarek, "Husi darbesinin (başkent Sana'nın ele geçirilmesi) ardından müzakereler ve barış çabaları hiç durmadan devam etti. Son olarak Birleşmiş Milletlerin (BM) çabalarıyla ilan edilen ateşkesin genişletilmesini ve uzatılmasını Husi milisler reddetti." dedi.

Yemen Başkanlık Konseyinin ülkede barışın sağlanması ve insani felaketin sonlandırılmasını "stratejik hedef" olarak belirlediğine dikkati çeken Bin Mubarek, "Akan kanı durdurmak adına Husilere tavizler verdik. Bu sayede sağlanan ateşkesin halkın büyük kesimine birçok fayda getirdi." sözlerine yer verdi.

Yemenli Bakan, savaşı bitirmek için Yemen halkının maslahatını her şeyin üzerinde tutan ciddi bir irade ve barışa inanan gerçek bir ortak gerektiğini dile getirdi.

Ancak Husi milislerin "ırkçılığının, terörist ideolojisinin ve bölgede yıkıcı İran projesine bağlılığının buna engel teşkil ettiğini" söyleyen Bin Mubarek, bu nedenle Husilerin uluslararası kararlara uymaya zorlanması ve Yemen halkına karşı işlediği suçlara son vermesi için yeni bir yaklaşım benimsenmesi gerektiğini vurguladı.

YEMEN'DEKİ KRİZ

Yemen'de İran destekli Husiler, Eylül 2014'ten bu yana başkent Sana ve bazı bölgelerin denetimini elinde bulunduruyor.

Suudi Arabistan öncülüğündeki koalisyon güçleri ise Mart 2015'ten itibaren Husilere karşı Yemen hükümetine destek veriyor.

Yemen hükümeti ile Husiler arasında 2022'de 6 ay devam eden ateşkes, 2 Ekim'de sona ermişti.

Ülkede yıllardır süren çatışmalarda yaklaşık 377 bin kişi yaşamını yitirdi. Dünyanın en fakir ülkeleri arasında yer alan Yemen'de iç savaş nedeniyle büyüyen insani kriz ise korkunç boyutlara ulaştı.

BM uzmanlar panelinin 27 Ocak'ta yayımlanan raporunda, Yemen'deki tarafların, dünyanın en büyük insani krizlerinden birinin yaşandığı ülkedeki halkın ihtiyaçlarına kayıtsız kalarak ekonomik ve finansal kaynakları başka tarafa yönlendirdiği belirtilerek, "Husiler, yalnızca Yemen Hükümeti'nin yetkisi dahilinde olmasına rağmen vergi ve diğer devlet gelirlerini topluyor ve savaş için kullanıyor." ifadesine yer verilmişti.

Husilerin maaşların ödenmesi ve temel hizmetler için kullanılması gereken 1,8 milyar dolar devlet gelirine el koyduğu tahmin edilen raporda, Yemen hükümeti de gıda tedariki için sağlanan kaynaklarla "para aklamak ve yolsuzluk yapmakla" suçlanmıştı.