Turgut Özben kimdir, gerçek mi, Olric ve Selim gerçekte var mı?

Turgut Özben kimdir, gerçek mi, Olric ve Selim gerçekte var mı, Turgut Özben gerçekte var mıydı, gerçek hayatta böyle bir kişi yaşadı mı, soruları Türkiye Edebiyatı'nın en çok tartışılan ismi olan Turgut Uyar'ın aynı zamanda en çok tartışılan kitaplarından biri olan Tutunamayanları okuyanların sorduğu sorular arasında yer alıyor. 

Yazar ve kitap için tartışmalı ifadelerini kullandık; çünkü gerçekten de öyle aslında. Son yıllarda bazı yayınevleri ile bazı ideolojik saplantılı yazarlar tarafından mutlaka okunması gereken kitaplar veya en iyi Türk edebiyatı romanları arasında gösterilerek bir şekilde en iyi kitaplar listesinde dayatılan bir eser olarak görülüyor.

Kitabın mutlaka okunması gereken kitaplar veya en iyi Türk edebiyatı kitapları arasında ısrarla gösterilmesinin nedeni okunduğunda anlaşılabiliyor; şöyle ki, Türk toplumunun, gelenek ve göreneklerinin, toplumumuzun ahlak yapısının kesinlikle bıçaklanarak yaralanmak istendiği hissini uyandıran bir eser olması onu eleştiri konusu haline getiriyor. Öyle ki, onu yayınlayan ilk yayınevi bile romandaki karakterlerin Türk toplumuyla uzaktan yakından alakalı olmadığınını altını çiziyor, zaten anlatılanların toplumumuzla bağdaşmadığını da vurguluyor. 

 

Tutunamayanlar kitabı, eserinin yayım yılı ilk olarak 1971 yılı olmaktadır. 1971 yılında iki cilt, 1984 yılında tek cilt olarak yayımlannmış. Kitap yayınlandığı ilk gün itibariyle tartışmalara neden olmuş. Birçok kimse kitabın aslında hiçbir edebi değerinin olmadığını savunurken, bazı kesimler de, muhtemelen yine ideolojik saplantılar ve toplumu yozlaştırma çabalarının verdiği hırsla, onu çok iyi bir edebi eser olarak nitelendirmeye çalışmış.

Tutunamayanlar, Oğuz Atay'ın bulunan ilk romanıdır. 1970 yılında ülkemizde TRT Roman Ödülü'nü kazanmış olan roman, çoğu yazar ve okuyucuya göre günümüz modern Türk edebiyatının önemli eserlerinden biridir. Kullanılan dil ve de anlatım şekli bakımından da edebiyatta bir farklı bir soluk getirmiştir.

Bu roman belirli bir olayı sergilemekten daha çok; izlenimler, bazı çağrışımlar, taşlamalar ve de ruhsal çözümlemelerden oluşmaktadır. Tutunamayanlar romanı alışılmışın dışında olan bir roman olmakta ve aslında tutunanlardan tutunamayanlara dönüş konusunu ele almaktadır.

Genç Mühendis olan Turgut Özben iyi arkadaşı olan Selim Işık'ın kendini tabancayla öldürdüğünü gazetelerden öğrenir ve olayın etkisinde kalır. İntiharın nedenlerini merak eder ve bu amaç ile araştırmalara girişmektedir. Selim'in arkadaşlarıyla görüşür. Turgut Özben, Selim'in arkadaşları arasından Kargı'yı bulur ve Süleyman Kargı ona Selim'in yazmış olduğu 600 dizelik şiir verir.

Sonrasında Turgut Özben, daha önce Selim'le ilişkisi bulunan Günseli isimli bir kızla tanışır.

Selim Işık: Bu roman Selim'in intihar etmesi üzerine genişlemekte olup Selim karamsar bir karakterdir.

Turgut Özben: Mutlu bir evliliğe sahip olan başarılı bir mühendistir. Çok aydın bir kişidir ve Selim'in intiharını ve de kendi ilişkilerini sürekli olarak iç dünyasını irdeler. Romana okuyucular Turgut'un bakış açısı ile dahil olur ve tutunandan tutunamayana dönüşmektedir.

Nermin: Turgut'un eşi olan ve Turgut'u sadece maddi hayata bağlayan karakter olarak romanda yer almaktadır.

Roman'daki Turgut Özben karakterinin, ki roman zaten onun yazdığı kabul edilen bir eserdir, kim olduğu merak ediliyor. Oğuz Atay'ın aslında Turgut Özben'den gelen esrarenigiz kitabı yayınladığı izlenimi veriliyor. Özben'in ise kitabı yazdıktan sonra birden ortalıktan kaybolduğu belirtiliyor.

Turgut Özben'in gerçek hayatta yaşayıp yaşamadığı konusunu, kitabı yayınlayan yayınevi acçıklık getiriyor. Yayınevinin kitapla ilgili görüş yazısı, karakterler hakkında bilgi veriyor. Verilen bilgilerde Turgut Özben dahil kitaptaki bütün karakterlerin tamamen kurgu olduğu, olayların, yerlerin, zamanın ve kişilerin hayal ürünü olduğu açıklanıyor. 

Yine aynı şekilde Tutunamayanlar'daki Olric de tamamen bir hayali karakterdir. 

Selim de yine aynı şekilde yazarın kendi hayal dünyasında yarattığı bir karakterdir.

OĞUZ ATAY KİMDİR?

Peki, Tutunamayanlar'ın yazarı Oğuz Atay kimdir, nerelidir, kaç yaşında öldü, ne zaman yaşadı, eserleri, biyografisi nedir? 

Tutunamayanlar kitabının yazarı Oğuz Atay, 12 Ekim 1934'te Kastamonu'nun İnebolu ilçesinde doğdu.

Babası, ağır ceza yargıcı ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) VI. ve VII. dönem Sinop, VIII. dönem Kastamonu milletvekili Cemil Atay'dır.

İlk ve ortaokulu Ankara'da okuyan Atay, 1951'de bugünkü adı TED Ankara Koleji olan Ankara Maarif Kolejinden, 1957'de İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesinden mezun oldu.

Askerliğini 1957-59 yılları arasında yaptıktan sonra tamir ve kontrol elemanı olarak Kadıköy vapur iskelesinin yapımında çalıştı.

Görevinden istifa ettikten sonra İstanbul Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi (şimdiki Yıldız Teknik Üniversitesi) İnşaat Bölümü'nde öğretim üyesi oldu.

1975'te doçent olan Atay, Topografya adlı bir de mesleki kitap yazdı.

Çeşitli dergi ve gazetelerde makale ve söyleşileri yayımlandı.

Oğuz Atay, Tutunamayanlar'ın 1971-72'de yayımlanmasından sonra, önemli bir tartışmanın odak noktası oldu.

Bu romanıyla 1970 TRT Roman Ödülü'nü kazandı.

Roman, Oğuz Atay'ın 20. ölüm yıldönümü olan 1997 yılında UNESCO tarafından 20. yüzyıl Türk edebiyatının en seçkin eseri olarak seçildi.

Oğuz Atay, 13 Aralık 1977 tarihinde İstanbul'da 43 yaşında hayatını kaybetti.

---