Struma Faciası nedir, ne zaman yaşandı?

Tarihe Struma faciası olarak geçen olay, Ruslar'ın Karadeniz'de Yahudileri taşıyan gemiyi batırdığı olaydır. Alman işgalinden kaçan 769 Yahudiyi taşıyan gemi dünya siyasetine eşi benzerine çok az rastlanan bir vakaya neden olmuştu. Romanya'dan yola çıkan gemi Filistin'e gidecekti. Ancak dünya siyasetindeki dengeler nedeniyle gemi İstanbul'a vardıktan 3 ay sonra geri Karadeniz'e gönderiliyor. Burada ise Ruslar tarafından batırılıyor. Gemide bulunan bütün Yahudiler ölüyor. Geminin Filistin'e gitmesini İngiltere engellemişti, gemidekilerin İstanbul'da kalmasını ise Almanya istemiyordu. İki arada bir derede kalan Türkiye ise gemiyi geldiği yere geri göndermek zorunda kalmıştı. Ancak geminin arızalı halde gönderilmesi ise bir ihmalkârlık olarak değerlendirilebilir.

Google Haberlere Abone ol
Struma Faciası nedir, ne zaman yaşandı?

Struma Faciası, Nazi Almanyası'ndan kaçarak Filistin'e gitmeye çalışan zengin Yahudileri taşıyan Struma isimli geminin uzun ve hüzünlü hikayesinden oluşuyor. Siyonizmi Filistin topraklarının başına bela eden İngiltere, nedense Struma gemisindeki Yahudilerin Filistin topraklarına gitmesine izin vermedi. Aynı şekilde Almanya da bu Yahudilerin İstanbul'da kalmasını istemiyordu. Hal böyle olunca da Romanya'dan yola çıkarak İstanbul'a varan gemi buradan aylar sonra tekrar geldiği rotadan geri gönderilmek istendi. Ancak ne var ki geminin motoru bozulmuş ve bir motoru yoktu. Geminin bu halde gönderilmesi muhtemel bir faciaya davetiye çıkarmıştı. Ancak gemi bir süre sonra zaten Ruslar tarafından denizaltıyla vurularak havaya uçuruldu.

Alman işgalinden kaçan Yahudiler Romanya'dan kaçmak için bindikleri Struma gemisiyle büyük bir felaket yaşamışlardı. II.Dünya savaşında Almanya  Avrupa'nın tamamına yakınına hakim olmuş Balkanlara inerek Yunanistan'ı da işgal ederek Türkiye'ye komşu olmuştur. Almanlar işgal ettikleri yerlerde Yahudilere karşı uyguladıkları politikalara devam etmiş, kendi ülkesinden başlattığı Yahudi soykırımına diğer ülkelerde de devam etmiştir. Romanya'nın da Alman işgaline uğradığı 1941 yılında Romanya'da yaşayan bir grup zengin ve entelektüel  Yahudi Nazilerden kurtulmak için birleşerek bir Struma adında bir gemi satın almışlar ve bu gemi ile Filistin'e kaçmaya çalışmışlardır. 12 Aralık 1941 tarihinde 769 Yahudiyi taşıyan Struma gemisi Romanya'nın Köstence limanından hareket etmiş ancak gemi eski olduğu için iki kez motoru bozulmuştur. Motoru ikinci kez arıza yaptığında Türk karasularında bulunan gemi bir Türk romörkörü tarafından Sarayburnu sahiline çekilmiştir.

Struma Facia

Struma'nın Sarayburnu'na çekilmesinin ardından Türkiye üzerinde de diplomatik baskılar artmıştır. Alman Hükümetinin İstanbul temsilcisi gemide salgın hastalık bulunduğunu ifade ederek gemidekilere yardım edilmesinin bile tehlikeli olduğunu hükümete bildirmiştir. Bunun üzerine gemidekilerin karaya çıkmasına izin verilmemiştir. Gemi Köstence limanından hareket eder etmez İngiltere Türkiye'ye bir nota vererek geminin Boğazlardan geçirilmemesini istemiştir.  İngiltere  savaş sırasında Arap coğrafyası ile ilişkileri bozmak istememektedir. İngiltere'nin yönetimi altında bulunan Filistin'e I.Dünya savaşı sonrası hızlı bir şekilde artan Yahudi göçü bölgede büyük tepkilere neden olmuş, İngilizler de savaşın çetin geçtiği bu dönemde bölgede problem yaşamamak için Filistin'e Yahudi göçüne ciddi sınırlama getirmektedir.

Sarayburnu'na çekilen Struma  gemisi 2,5 ay süresince  sahilde demirli kalmış bu süre içerisinde geminin motoru tamir edilmek için sökülmüştür. Bu süre zarfında gemide bulunan standart Oil Company of New York Petrol Şirketi'nin Romanya Müdürü Martin Segal ve ailesi bu şirketin Türkiye temsilcisi Vehbi Koç'un uzun uğraşları sonucu  gemiden çıkartılmıştır. Geminin Sarayburnu'nda kaldığı zaman diliminde bir diğer gelişme ise İstanbul'da bulunan Yahudi cemaati liderlerinin gemiye yiyecek bırakmalarına müsaade edilmesiydi.

Türkiye savaş dışında kalmak için binbir çaba sarf ederken ortaya çıkan Struma gemisi Türkiye'yi zor durumda bırakmıştır. İngiltere'nin Türkiye üzerindeki baskıları sonucu Türkiye gemi ile ilgili çıkar bir yol bulamamıştır. İngiltere'nin baskıları üzerine geminin Filistin'e hareketine izin verilmemiş Almanların gönlünün edilmesi için de gemidekiler İstanbul'a kabul edilmemiştir.

 Tüm bunların sonucunda Türkiye 23 Şubat 1941 tarihinde Struma gemisini motorsuz haliyle Sarayburnu'ndan bir römork ile Karadeniz'e çıkarmış ve kendi kaderine terk etmek zorunda kalmıştır. Bir gün sonra ise gemi büyük bir gürültüyle patlamış ve yolcularıyla birlikte batmıştır.  Yüzlerce yolcusuyla Karadeniz'e gömülen gemi büyük deniz facialarından biri olarak tarihe geçmiştir.

Struma gemisinin yolcularına Filistin'e giriş vizesi vermeyen Büyük Britanya'nın Sömürgeler Bakanı Lord Moyne 1944 yılında -Struma faciasındaki sorumluluğu nedeniyle- bir suikast sonucu öldürülmüştür.

1970'li yıllarda yapılan araştırmalar sonucunda da geminin bir Rus denizaltısından atılan torpido ile havaya uçurulduğu belirlenmiştir.

Yorumlar