"Sudan'ın "terörü destekleyen ülkeler" listesinden çıkarılması hâlihazırda zor"

HARTUM (AA) - ADİL ABDURRAHİM - ABD'nin geçen yıl ekonomik yaptırımlarını kaldırma kararı aldığı Sudan'ın, sarf ettiği tüm çabalara rağmen Washington yönetimi tarafından "terörü destekleyen ülkeler" listesinden çıkarılmasının hâlihazırda zor olduğu belirtiliyor.

Sudan-ABD ilişkilerini ve Sudan'ın "terörü destekleyen ülkeler" listesinden çıkarılma ihtimalini AA muhabirine değerlendiren uzmanlar, Hartum yönetiminin ABD yönetimiyle iş birliği ve taleplerine cevap verme çabalarının listeden çıkarılmasını sağlayamadığını ifade etti.

Sudanlı uzmanlara göre, ABD ile önümüzdeki günlerde yapılması beklenen diyalog görüşmelerinin ikinci turunda Sudan'ın listeden çıkarılması çok da kolay değil ve yakın bir zamanda böyle bir adımın atılması beklenmiyor.

- "Etkisiz kararlar"

ABD yönetimi, son dönemde Hartum yönetimi lehinde bazı kararlar aldı. Söz konusu kararlar, Sudan tarafından memnuniyetle karşılandı.

ABD Dışişleri Bakanlığı, insan ticaretiyle ilgili hazırladığı yıllık raporunda Sudan'ın insan ticareti ve yasa dışı göçle mücadele konusunda sarf ettiği çabalardan övgüyle söz etti.

ABD Hazine Bakanlığı da 29 Haziran'da Sudan'a tüm tarım ve sağlık ürünleri ile ekipmanlarının ihracatının finanse edilmesine izin veren bir karara imza attı.

Hartum'daki Sağlık Bakanı Memun Hamide ise Sudan resmi haber ajansı SUNA'ya yaptığı açıklamada, ABD Hazine Bakanlığının kararını değerlendirerek, "sağlık sektörüne bir etkisinin olmadığını", Sudan'ın tıbbi ekipmanlarını Avrupa ve Asya ülkelerinden aldığını söyledi.

- Sudan'ı listeden çıkarma çabaları

Sudan Dışişleri Bakanı Vekili Abdulgani en-Naim, AA muhabirine yaptığı açıklamada, "Hartum yönetimi, ABD yönetimi ile diyalog görüşmelerinin ikinci aşamasına başlayacak. Bu diyalog sürecinde Sudan 'teröre destek veren ülkeler' listesinden çıkarılmaya çalışılacak." dedi.

Naim, Sudan'ın, iki ülke ilişkilerinde yaşanan önemli gelişmeye binaen ABD ile yapıcı ve olumlu bir irtibat kurmaya çalıştığını bildirdi.

Dışişleri Bakanlığına bağlı Kuzey Amerika ve Güney Amerika Yönetimi Eski Müdürü Er-Raşid Ebu Şame, "Sudan'ın 'terörü destekleyen ülkeler listesinden' çıkarılması hâlihazırda zor." ifadesini kullandı.

Sudan hükümetinin, ABD'nin taleplerine olumlu yanıt verdiğine ve bunların uygulanması konusunda iş birliği içerisinde olduğuna dikkati çeken Ebu Şame, "Sudan'ın "terörü destekleyen ülkeler listesinden" çıkarılması kararının önünde Darfur dosyasının BM Güvenlik Konseyinden Uluslararası Ceza Mahkemesine sevk edilmesi meselesi gibi bir takım engellerin olduğunu belirtti.

Ebu Şame, ABD Kongresindeki Yahudi ve Hristiyan lobisi ile Fransa gibi bazı Avrupa ülkelerin baskısının, Sudan'ın bu listeden çıkarılmaması yönünde etki edebileceğini ifade etti.

Siyasi analist ve yazar Abdurrahman el-Emin de ABD yönetiminin, iki ülke arasında yürütülen diyalog görüşmelerinin birinci turundakilere ek olarak başka taleplerinin de olduğunu hatırlattı.

Washington yönetiminin, Sudan'dan "insan hakları dosyası, dini özgürlük ihlalleri, ifade özgürlüğüne elverişli bir ortam hazırlanması, savaş sayfasının kapatılarak barışın sağlanması" gibi konularda talepleri olduğunu belirten Emin, dini özgürlükler gibi taleplerin makul ve uygulanabilir olduğunu kaydetti.

Bazı bireysel insan hakları ihlallerinin ülkenin prestijine zarar verdiğini söyleyen Emin, ülkede ancak kapsamlı siyasi bir çözümün, barış ve istikrarı sağlayacağını ve Sudan'ın terör listesinden isminin çıkarılmasına olanak sağlayacağını savundu.

Emin, "Sudan'ın teröre destek veren ülkeler listesinden çıkarılma talebi, yakın bir zamanda gerçekleşmeyecek." şeklinde öngörüde bulundu.

Sudan Dışişleri Bakanı Ed-Derdiri Muhammed Ahmed de 2 Temmuz'da yaptığı açıklamada, ABD yönetimi ile diyalog görüşmelerinin ikinci aşamasını başlatmak üzere ilerleyen günlerde ABD'yi ziyaret edeceğini duyurmuştu.

Donald Trump başkanlığındaki ABD yönetimi, 1997'den bu yana Sudan'a uyguladığı ekonomik yaptırımları Ekim 2017'de kaldırmış ancak 1993'te El Kaide lideri Usame bin Ladin'e ev sahipliği yaptığı gerekçesiyle Sudan'ı "terörü destekleyen ülkeler" listesinden çıkarmamıştı. İki ülke arasında kurulan komiteler, ilişkilerin gelişmesi adına müzakerelere devam ediyor.