S&P'nin Türkiye'nin notunu düşürmesi "siyasi" ve "kasıtlı"

İSTANBUL (AA) - BELGİN YAKIŞAN MUTLU - Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'un (S&P) Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) darbe girişiminin ardından Türkiye'nin notunu "hemen" düşürmesi ekonomi yönetimi ve iş dünyasında tepkiyle karşılanırken, kredi notu Türkiye'den yüksek olan ülkelerin, makroekonomik göstergeler açısından daha kötü durumda bulunmaları, kararın "siyasi" olduğu eleştirilerini haklı çıkaracağa benziyor.

S&P, dünkü takvim dışı değerlendirmesinde, Türkiye'nin "BB+" olan notunu "BB"ye düşürmüş, görünümü ise negatif olarak belirlemişti. Kuruluşun, Türkiye'nin zaten "yatırım yapılamaz" seviyesinde bulunan kredi notunu Milli Güvenlik Kurulu (MGK) ve Bakanlar Kurulu toplantısından çıkacak kararları beklemeden alması "aceleci bir tavır" olarak değerlendirilirken, gelişmelerin yönü netlik kazanmadan ülke notunda değişikliğe gidilmesi de "siyasi" olarak nitelendirildi.

Hazine Müsteşarlığı ile 2012 yılından bu yana bir anlaşması bulunmamasına karşın Türkiye'nin kredi notunu ''talep edilmemiş'' reyting şeklinde değerlendirmeye devam eden S&P, anlaşması olan diğer iki büyük kredi derecelendirme kuruluşunun aksine Türkiye'yi yatırım yapılabilir seviyenin altında derecelendiriyordu.

AA muhabirinin yaptığı derlemelere göre, S&P'nin kredi notu basamaklarından "BB+", "BB" ve "BB-", "yatırım yapılamaz" seviyeler olarak öne çıkıyor. Takvim dışı bir değerlendirmeyle dün kredi notu "BB" ve not görünümü "negatif" olarak belirlenen Türkiye, Brezilya ve Hırvatistan ile aynı grupta yer alıyor.

"Yatırım yapılamaz" seviyede değerlendirilen ülkeler arasında Azerbaycan, Bulgaristan, Macaristan, Endonezya, Portekiz ve Rusya "BB+" kredi notu ile Türkiye'nin üzerinde bulunuyor. Bahreyn, Bolivya, Guatemala ve Paraguay ise "BB" kredi notuna sahip olmalarına karşın not görünümleri "durağan" ya da "pozitif" olarak Türkiye'den daha iyi konumlandırılan ülkeler arasında yer alıyor.

"BB-" kredi notuna sahip Bangladeş, Kosta Rika, Kıbrıs, Gürcistan, Ürdün, Makedonya, Tunus ve Vietnam ise S&P'nin "yatırım yapılamaz" olarak değerlendirdiği ülkeler arasında ve Türkiye'nin bir alt kademesinde gruplandırılıyor.

Söz konusu ülkelere bakıldığında, ekonomik büyüklük başta olmak üzere pek çok gösterge açısından Türkiye'nin gerisinde yer almaları, "S&P'nin kararının "siyasi" olarak alındığı yönündeki görüşleri de destekliyor.

- Türkiye "yatırım yapılamaz" grubundaki ülkeler arasında öne çıkıyor

IMF verilerine göre, Türkiye'nin 2016 yılı Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) büyüklüğünün 751,2 milyar dolar olması bekleniyor. Söz konusu rakam, S&P'nin Türkiye'yi aynı grupta değerlendirdiği Hırvatistan'ın yaklaşık 15 katı büyüklüğüne denk geliyor. Brezilya'nın ise ekonomik büyüklük açısından Türkiye'nin üzerinde yer almasına karşın büyüme oranı göstergesinde Türkiye'nin oldukça gerisinde kaldığı dikkati çekiyor.

Küresel talebe yönelik endişelerin arttığı bir dönemde, bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 4,8 büyüme kaydeden Türkiye'nin, 2016'yı yüzde 3,8 GSYH artışıyla tamamlaması beklenirken, Brezilya'nın yüzde 3,8 küçülmesi öngörülüyor. Aynı dönemde büyüme oranının Hırvatistan'da yüzde 1,9 olacağı tahmin ediliyor.

Rakamlar, Türkiye'nin "yatırım yapılamaz" kredi notuna sahip ülkeler grubunda GSYH büyüklüğü açısından Azerbaycan, Bahreyn, Bolivya, Bulgaristan, Kosta Rika, Hırvatistan, Gürcistan, Guatemala, Macaristan, Ürdün, Makedonya, Paraguay, Portekiz, Tunus ve Vietnam'dan da önde olduğunu ortaya koyuyor.

Öte yandan söz konusu ülkelerin birçoğu düşük enflasyonla mücadele ediyor. Rusya ve Brezilya'da ise enflasyon Türkiye'den yüksek seyrediyor.

Kamu net borcunun GSYH içindeki payına bakıldığında ise Türkiye'nin, kredi notu "yatırım yapılamaz" seviyede olan ülkelerden pozitif ayrıştığı dikkati çekiyor. IMF'nin 2016 tahminlerine göre, Türkiye'de bu oranın 2016'da yüzde 21,9 seviyesinde gerçekleşmesi beklenirken, Bulgaristan hariç diğer ülkelerde kamu borcunun oldukça yüksek olacağı öngörülüyor.

- Türkiye birçok "yatırım yapılabilir" kredi notlu ülkeye fark atıyor

S&P'nin "BBB-", "BBB" ve "BBB+" kredi notlarıyla Türkiye'nin iki basamak yukarısında "yatırım yapılabilir" olarak değerlendirdiği grupta; Hindistan, İtalya, Kazakistan, Umman, Romanya, Güney Afrika, Filipinler, Uruguay, İzlanda, Panama, Peru, Polonya, İspanya ve Tayland gibi ülkeler yer alıyor.

Söz konusu ülkelere bakıldığında, bu yıl 751,2 milyar dolar olması beklenen ekonomik büyüklük ile Türkiye, Hindistan, İtalya ve İspanya gibi ülkelerin üzerinde yer alıyor. Türkiye, söz konusu ülkeler hariç 473,5 milyar dolarlık GSYH büyüklüğüyle kendisine en yakın olan Polonya'yı da yaklaşık 2'ye katlıyor.

Türkiye'de 2016 yılı için beklenen büyüme oranının da bu gruptaki İzlanda, Hindistan ve Romanya hariç tüm ülkelerden fazla olduğu dikkati çekiyor.

Kamu borcunun GSYH içindeki payına bakıldığında ekonomik büyüklük açısından önde gelen İtalya ve İspanya'daki yüksek borç dikkati çekiyor. Kamu borcunun GSYH'a oranının İtalya'da yüzde 111,8'e ulaşması, İspanya'da ise yüzde 66,2 düzeyinde gerçekleşmesi bekleniyor. Türkiye'de ise kamu borcunun GSYH içindeki payının 2016 sonunda yüzde 21,9 olacağı tahmin ediliyor.

- Ekonomi, siyaset ve iş camiasından karara eleştiriler

S&P'nin Türkiye kararı, siyaset, ekonomi ve iş dünyasında tepkiyle karşılandı. Başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, iş dünyası kuruluşları ve iş adamlarından tepki gören karar, sosyal medyada iş dünyasının bazı temsilcileri ve ekonomistlerce de eleştirildi.

AA muhabirine konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Saxo Capital Stratejisti Cüneyt Paksoy, Türkiye ekonomisin güçlü bir durumda olduğunu ifade ederek, "Türkiye, kamu maliyesi, bankacılık sistemi ve özel sektörün dinamizmi bir araya geldiğinde birçok kendi ölçeği ve kendi ölçeği dışındaki ülkeden daha iyi durumda bulunuyor. Özellikle son bir yılda yaşadığımız terör başta olmak üzere, jeopolitik riskler ve global ölçekte yaşadığımız dalgalanmalara karşı gösterdiğimiz dayanıklılık bunun kanıtı oldu." dedi.

Paksoy, son dönemde yaşanan olayların tahmin edilemez ve risk primine etki edebilecek türden olduğunu, buna karşın ekonomi yönetimi ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) eş zamanlı müdahaleleriyle piyasadaki işleyişi sağladıklarını kaydetti.

Yabancılara Türkiye'de yaşanan gelişmelerin aktarılarak bunların kontrol dahilinde olduğunun anlatıldığını belirten Paksoy, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Türkiye, bu süreçte tüm kurum ve kuruluşlarıyla mücadele edecek ekonomik güce sahiptir. Zaten bu kararlılığı da göstererek önemli bir mesafeyi daha şimdiden almıştır. S&P'nin bu not indirimi kararını zamanlaması adına manidar buluyoruz ve Türkiye ekonomisinin henüz olaylar daha çok sıcakken ve mücadele gücü beyan edilmişken notunun kırılmasını ağır bir karar olarak görüyoruz. S&P'nin kararı, teknik olarak öne çıksa da piyasaların genel yönü anlamında pek önemli olmayacaktır. Türkiye bu süreçte mücadele ederken, yabancı yatırımcılara süreci doğru anlatarak sermaye akışını doğru yöneteceğine inanıyoruz. Bu bakımdan Moody's ve Fitch'in, kararlarını alırken bu çabaları ve süreçteki pozitif gelişmeleri dikkate alacağını düşünüyoruz."