İdlib'de son durum: Neyrab köyüne operasyon düzenleyen SMO geri çekildi

Türkiye tarafından desteklenen Suriye Milli Ordusu (SMO) ile Rusya tarafından desteklenen rejim güçlerinin İdlib'in güneyindeki çatışmaları sürüyor. Rejim tarafından alınan Serakib ilçesini yeniden geri almak için operasyon başlatan SMO, Rus uçaklarının devreye girmesiyle geri çekilmek zorunda kaldı. Sahada çatışmalar devam ederken İdlib için diplomasi yolları da sonuna kadar kullanılıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Avrupalı liderlerle görüştükten sonra Rusya Devlet Başkanı Putin ile telefonda görüştü. Görüşmeden sonra iki liderin mutabakatlar konusunda anlaştığı açıklamaları geldi. Öte yandan BM'den İdlib için önemli bir çağrı geldi. Genel Sekreter Guterres tarafından yapılan çağrıda ateşkes talebinde bulunuldu. Bir başka açıklama da ABD'den geldi. Türk askerinin şehit olması nedeniyle taziyelerini bildiren ABD, NATO müttefiki Türkiye'nin yanında olduğu mesajını verdi.

NEYRAB'DA ÇATIŞMALAR SÜRÜYOR

Suriye'nin en büyük kentlerini birbirini bağlayan M4 ve M5 karayolları üzerinde bulunan Serakib ilçesi yakınlarında, ılımlı muhalifler ile rejim güçleri arasında 16.00 sularında çatışmalar başladı. Serakib'e açılan Neyrab köyünde yaşanan çatışmalarda, Rus savaş uçakları, rejim ordusu ile İran Devrim Muhafızları'nın emrindeki terörist gruplara destek veriyor. Çatışmalar ve Rus savaş uçaklarının şiddetli hava saldırıları devam ediyor. Ilımlı muhalifler, dün başlattıkları operasyonda Neyrab köyünü ele geçirmiş ancak Rus savaş uçaklarının şiddetli saldırıları nedeniyle akşam saatlerinde köyün girişindeki hatlara çekilmişlerdi.

BM'DEN ATEŞKES ÇAĞRISI

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, İdlib'deki "kabusun ve şiddet döngüsünün" derhal son bulması ve "ateşkes" çağrısında bulundu.

Guterres, BM Genel Merkezi'nde gazetecilere yaptığı açıklamada, çatışmalar nedeniyle yaklaşık 900 bin kişinin yerinden edildiği Suriye'nin kuzey batısında çocukların soğuktan öldüğünü ve uluslararası insani hukukun ''sistematik'' olarak ihlal edildiğini söyledi. 

Suriye'nin kuzey batısında yaklaşık 2,8 milyon kişinin insani yardıma ihtiyaç duyduğunu belirten Guterres, son 6 ayda yerlerinden edilen kişilerin ihtiyaçlarının karşılanması için 500 milyon dolar yardım çağrısı yaptı.

Guterres, "Suriye hükümeti, Rusya destekli hava saldırılarıyla yaklaşık bir yıldır kara saldırlarına devam ediyor. Bu ay Türk ve Suriye güçleri arasında ölümle sonuçlanan çatışmalar oldu. Tüm bunlar dramatik ve giderek kötüleşen insani durumun yanı sıra bir de sonuçlarını tahmin bile edemeyeceğimiz ciddi riskleri beraberinde getiriyor." dedi. 

Genel Sekreter, artan gerginliğin kontrolden çıkmasının engellenmesi için İdlib'deki "kabusun ve şiddet döngüsünün" derhal son bulması ve "ateşkes" çağrısında bulundu.

ABD DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI'NDAN TÜRKİYE'YE DESTEK

ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, İdlib'deki şehitler için Türk hükümetine başsağlığı dilenerek, "NATO müttefikimiz Türkiye'nin yanındayız." ifadesi kullanıldı. 

ABD Dışişleri Bakanlığından bir yetkili, AA muhabirinin İdlib'de yaşanan son gelişmeler ve Türk askerlerinin şehit düşmesine ilişkin sorusuna yazılı cevap verdi.

Açıklamada, "Türkiye hükümetine, askerlerinin ölümünden dolayı başsağlığı dileklerimizi gönderiyoruz." ifadesi kullanıldı.

Türk askerlerinin bölgede koordinasyon ve gerginliğin azaltılması için İdlib'de bulunduğuna dikkat çekilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:

"Bu tür eylemlere karşı NATO müttefikimiz Türkiye'nin yanındayız. Başkan Donald Trump, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile cumartesi günü yaptığı telefon görüşmesinde İdlib'e yönelik endişelerini dile getirmiştir. Ayrıca, Trump bu görüşmede Rusya'ya Esed rejiminin zulümlerine desteği sonlandırması ve Suriye'deki iç savaşa siyasi bir çözüm bulunması için yaptığı çağrıyı yinelemiştir."

ANLAŞMA VE MUTABAKATLARA UYMUYORLAR

Suriye'nin kuzeybatısındaki İdlib, neredeyse iç savaşın başından bu yana muhaliflerin ve rejim karşıtı silahlı grupların kalesi niteliğinde bulunuyor. İç göçle nüfusu 4 milyona ulaşan İdlib'in merkezi 2015'te muhaliflerin kontrolüne geçti. İdlib rejimin en yoğun hedef aldığı bölgelerin başında geliyor.

Türkiye, Rusya ve İran'ın katıldığı, 4-5 Mayıs 2017'deki Astana toplantısında, İdlib ve komşu illerin (Lazkiye, Hama ve Halep vilayetleri) bazı bölgeleri, Humus ilinin kuzeyi, başkent Şam'daki Doğu Guta ile ülkenin güney bölgeleri (Dera ve Kuneytra vilayetleri) olmak üzere 4 "gerginliği azaltma bölgesi" oluşturuldu. Ancak rejim ve İran destekli teröristler, ateşkes ilanıyla durumun muhafaza edilmesinin kararlaştırıldığı 4 bölgeden 3'ünü Rusya'nın hava desteği sayesinde ele geçirdi ve İdlib'e yoğunlaştı. Rejim güçlerinin Eylül 2018'de askeri yığınağına hız vermesi üzerine, Türkiye ve Rusya, 17 Eylül 2018'de ateşkesi güçlendirmek için Soçi'de ek mutabakata vardı. Saldırılarına kısa bir süre ara verdikten sonra yeniden başlayan rejim güçleri, Mayıs 2019'da bölgeyi tümüyle ele geçirmek için kara operasyonu düzenledi.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, 10 Mayıs 2019'da yaptığı açıklamada, rejim unsurlarının İdlib’in güneyine yönelik artan saldırı ve tacizlerinin 6 Mayıs’tan itibaren kara harekatına dönüştüğüne dikkati çekmişti.

Rejim ve destekçileri bu tarihten itibaren, Kefrenbude, Han Şeyhun, Maraatinüman, Serakib gibi büyük ilçelerin yanı sıra İdlib'in güneyi ve güneydoğusu, Hama'nın kuzey ve doğu kırsalı ile Halep'in güney ve batı kırsalında çok sayıda yerleşimi yoğun topçu ve hava saldırıları neticesinde ele geçirdi.

17 Eylül 2018'deki Soçi mutabakatından bu yana rejim ve destekçilerinin İdlib'e saldırılarında 1800'den fazla sivil can verdi. Ocak 2019'dan bu yana göç edenlerin sayısı 1 milyon 942 bini buldu.