Rusya-Ukrayna müzakereleri İstanbul'da başladı

Rusya ile Ukrayna savaşı devam ederken taraflar arasında kesintiye uğrayan müzakere görüşmeleri İstanbul'da tekrar başladı. Günler öncesinden planlanan görüşmeler İstanbul'da Dolmabahçe Sarayı'nda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın açılış konuşmasıyla bir araya geldi. Erdoğan, açılış konuşmasında tarafların hakkaniyetli bir çözüm süreci için çalışmaları temennisinde bulundu. Erdoğan, Türkiye'nin arabuluculuk rolünün bulunmadığını ancak her türlü desteğe hazır olduğunu ifade etti. 

 

MÜZAKERE BAŞLIKLARI NELER?

Rusya ve Ukrayna arasındaki görüşmelerde ele alınması beklenen başlıklar ise şu şekilde;

1) TOPRAK

Müzakerelerdeki en zorlu başlık. Donbas yani ülkenin doğusunda Donetsk ve Luhansk'tan oluşan bölgedeki, Rusya destekli ayrılıkçılar iki yerde de bağımsız Cumhuriyet ilan etti, Rusya tanıdı. Moskova geçen hafta Donetsk'in yüzde 54'ünü, Luhansk'ın yüzde 93'ünü ele geçirdiğini ilan etti. Zelenski önceki gece Donbas'ta çözüm istediğini söyledi.

2) TARAFSIZLIK

Ukrayna'nın tarafsızlığı, Rusya'nın taleplerinin başında geliyor. Moskova, savaş öncesi Ukrayna'nın hiçbir zaman NATO'ya üye olmayacağına dair yazılı güvence istiyordu. Rusya, saldırının amaçlarından birini de Ukrayna'nın silahsızlandırılması olarak ilan etti. Ukraynalı yetkililer, son bir ayda ülkenin NATO'ya üye olmayacağını dile getirdi. Zelenski de önceki gece tarafsızlık konusunda müzakereye hazır olduğunu ilan etti.

3) RUSLARIN HAKLARI

Rusya'nın doğusunda Rusça konuşan bir nüfus bulunuyor. Ukrayna 2019'da çıkardığı yasayla Ukrayna dilini zorunlu hale getirmişti.Memur, asker, doktor ve öğretmen olmak için Ukraynaca konuşmak gerekiyor. Ancak, Rusça'nın statüsü Moskova'ın talepleri arasında bulunuyor.  Zelenski bu başlığın müzakerelerde konuşulduğunu açıkladı.

4) "NAZİLERDEN ARINDIRMA"

Ruslar, "Azak Tugayı" gibi aşırı sağcı grupların Rusça konuşan halka "soykırım" yaptığını iddia ediyor. Ukrayna ise  iddiaları kesin bir dille reddediyor. Bununla birlikte, "Nazilerden arındırma" Rusların ortaya attığı bir kavram ve "silahsızlanma" başlığıyla birlikte anılıyor.

Öte yandan, Ruslar başta Zelenski hükümetinin değişmesinden bahsediyordu. Şimdilerde Ukrayna'nın kendi ordusuna sahip olabileceğinden ancak Batılı ülkelerin silahlarına ve üslerine ev sahipliği yapmamasından söz ediliyor.

RUSYA BAZI İSTEKLERİNDEN VAZGEÇTİ İDDİASI

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 24 Şubat'ta talimat vermesiyle başlayan Rusya- Ukrayna savaşı devam ederken bugün bütün dünyanın gözü kulağı İstanbul'da olacak. Bugün Rus ve Ukraynalı müzakerecilerin İstanbul'da bir araya gelmesi planlanırken uluslararası medya iki ülke arasındaki beklentilerin ve taleplerin değiştiğini öne sürdü.

"NAZİLERDEN ARINDIRILMA" ŞARTINDAN VAZGEÇİLDİ İDDİASI

İngiltere'nin saygın gazetelerinden Financial Times'a konuşan kaynaklar tarafların bazı adımlar konusunda anlaşmaya yakın olduğunu aktardı. Henüz taraflar arasında resmi bir anlaşma olmadığı için ismini açıklamayan kaynaklar Rusya'nın bir süredir talep ettiği " Ukrayna'nın Nazilerden arındırılması" şartından vazgeçtiğini aktardı.

UKRAYNA'NIN AVRUPA BİRLİĞİ'NE KATILMASINA DA SICAK BAKILIYOR

Öte yandan kaynaklar, Rusya'nın Kiev'in askeri olarak destek almaması şartıyla Avrupa Birliği'ne katılmasına da sıcak bakmaya başladığını öne sürdü. Gazeteye konuşan dört farklı kaynak anlaşmanın Ukrayna'nın NATO üyeliğinden vazgeçmesi şartına bağlı olduğunu da dile getirdi.

RUSYA'NIN BASTIRDIĞI 3 TALEP ATEŞKES BELGELERİNDE YOK

Financial Times'a konuşan kaynaklar, taslak ateşkes belgelerinde Rusya'nın savaş başlarken talep ettiği 'Nazilerden arındırılma', 'silahsızlandırılma' ve 'Rusçanın Ukrayna'da yasal olarak korunması' taleplerinin yer almadığını aktardı.

Müzakereciler bugün İstanbul'da dördüncü tur barış görüşmelerine devam ederken, bu görüşmeden ateşkes kararı çıkabilme ihtimalinin bulunduğu da belirtildi. Financial Times, Rusya'nın bir ayı aşkın bir süredir devam eden işgalinin yavaşladığına da dikkat çekti. Financial Times'a konuşan Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy'nin partisinin lideri olan ve aynı zamanda Kiev'in müzakere ekibinde yer alan David Arakhamia, tarafların güvenlik garantisi konusunda anlaşmaya yakın olduğunu söyledi. Arakhamia, "Müzakerelerin başlamasından beri bütün konular masada. Fakat çözülmemiş konular da var" dedi. Financial Times'a konuşan ve müzakereler ile ilgili bilgisi olan bir kaynak ise, " Rusya'nın pozisyonu hem askeri baskı hem de Kiev'den talepler konusunda günden güne değişiyor" dedi.

TÜRKİYE DE GARANTÖRLER ARASINDA

Financial Times'ın yayınladığı taslak metinde Ukrayna'nın nükleer silah geliştirmesinin de önüne geçilirken, yabancı askeri üslere de izin verilmeyeceği kaydedildi. Fakat Arakhamia, NATO'nun, "Üye bir ülkeye saldırı durumunda bütün müttefiklerin bir araya gelmesini" öngören 5'inci maddesine benzer bir uygulama yapılabileceğini söyledi. Ukrayna'nın Rusya, ABD, İngiltere, Kanada, Fransa, Almanya, Çin, İtalya, Polonya, İsrail ve Türkiye'den güvenlik garantisi talep edeceği de belirtildi. Arakhamia, bu ülkelerin Ukrayna'nın talebine henüz onay vermediğini söylerken, "Henüz kimse itiraz da etmedi" ifadesini kullandı. Arakhamia, "Tek çözüme kavuşmuş konu uluslararası garantörler fakat henüz onların onayı geldi. Eğer gelmezse bu anlaşma uçar gider" dedi.

Müzakere taslağında en büyük sorunun Rusya'nın 2014'ten beri ele geçirdiği bölgeleri geri vermesi olduğunu söylerken Arakhamia, "Biz böyle bir kararı almayacağız. Rusya destekçisi ayrılıkçıların olduğu Donbas bölgesinin doğusundaki toprak kaybını ve Kırım'ın ilhakını kabul etmeyeceğiz" ifadesini kullandı.

KULEBA BEKLENTİLERİNİ AÇIKLADI

Öte yandan kritik görüşme öncesinde Ukrayna Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba da konuştu. Türkiye'deki müzakereler ile ilgili konuşan Kuleba, "Biz insan, toprak ya da bağımsızlığımızı takas etmiyoruz" dedi. Sözcü'nün haberine göre devlet televizyonunda konuşan Kuleba, "En temelde insani sorunları çözmek istiyoruz, en uç noktada ise ateşkes ilan edilmesi için anlaşmak istiyoruz" ifadesini kullandı.