ÖTV'siz araba hakkı genişletiliyor

Yaklaşık altı yıl aradan sonra hurda araç teşvikleri Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) yapılan yeni bir yasa teklifiyle yeniden gündeme geldi. Kayseri Milletvekili İsmail Özdemir tarafından TBMM Başkanlığı'na sunulan teklif, 25 yaş ve üstü araçların trafikten çekilmesini teşvik ediyor. Bu kapsamda, araçlarını geri dönüşüme verenler, Türkiye’de üretilmiş yeni bir aracı Özel Tüketim Vergisi’nden (ÖTV) muaf olarak satın alma hakkı kazanabilecek.

TİCARİ ARAÇLAR İÇİN ÖZEL DÜZENLEME

Aynı milletvekili tarafından sunulan bir diğer yasa teklifi ise, ticari araç alacak şoför esnafını kapsıyor. Bu teklifte, geçimini tek araçla sağlayan esnafın, ticari faaliyetlerde kullanılacak araçlar için ÖTV ve KDV'den muaf tutulması talep ediliyor. Yasa tasarılarının kabul edilmesi halinde yerli üretim araçlara erişimin kolaylaşması bekleniyor.

HURDA TEŞVİKİ KAPSAMINDA SATIŞ SINIRLAMALARI

Teklifin yasalaşması durumunda, olası fırsatçılıkları önlemek amacıyla hurda teşvikiyle alınan ÖTV’siz araçlar için ikinci el piyasasında sınırlamalar getirilmesi gündemde. Daha önce engelli raporuyla alınan araçlar için uygulanan "5 yıl satamama" kuralı bu konuda örnek teşkil edebilir. Ayrıca, bu araçların ikinci elde satışı halinde ÖTV'nin tahsil edilmesi yönünde düzenlemeler de öneriliyor.

ÖTV’SİZ ALINABİLECEK YERLİ MODELLER

Yasa teklifinde yerli üretim araçların teşvikten yararlanacağı belirtiliyor. Türkiye’de üretilen ve ÖTV muafiyeti kapsamına alınabilecek araçlar arasında şu modeller bulunuyor:

• Fiat: Egea, Egea Cross, Fiorino
• Ford: Transit, E-Transit, Tourneo Custom, Transit Custom, Tourneo Courier
• Hyundai: i10, i20, Bayon
• Renault: Megane Sedan, Clio, Duster
• Toyota: Corolla, CH-R
• Togg: T10X
• Volkswagen: Transporter

GEÇMİŞTE HURDA TEŞVİKİ UYGULAMALARI

Hurda araç teşvikleri, Türkiye’de ilk kez 2003 yılında uygulandı. Bu teşvikle eski araçların trafikten çekilmesi ve otomotiv sektörünün hareketlenmesi amaçlandı. İlk uygulama, 2003-2004 yılları arasında hayata geçirildi ve özellikle otomobil satışlarında olumlu etkiler yarattı.

2010-2011 yıllarında yeniden gündeme gelen teşvikte, ticari araçlar için nakdi destek sağlandı. Bu dönemde hurdaya ayrılan araç sayısı önemli ölçüde artarken, otomotiv sektöründe pazar payının büyümesine katkı sağlandı.

2012-2014 DÖNEMİ TEŞVİKLERİ

2012 yılında iki farklı hurda teşviki uygulandı. Bunlardan biri, motorlu taşıtlar vergisi ve cezaların silinmesi, diğeri ise nakdi destekti. Bu teşviklerin araç kayıtlarına olumlu yansıdığı gözlendi. 2013'te toplam hurdaya ayrılan araç sayısı bir önceki yıla göre yüzde 114 arttı.

SON HURDA TEŞVİKİ: 2017-2019

Türkiye’de son hurda teşviki 2017-2019 yılları arasında yürürlükteydi. Bu dönemde, belirli bir yaşın üzerindeki araçların trafikten çekilmesi ve yerine yeni araç alınması halinde ÖTV indirimleri sağlandı. 2018 yılında teşvikler, pazardaki daralmayı hafifletmiş ve hurdaya ayrılan araç sayısında yüzde 152'lik artış sağlamıştı.

2023 YILI VERİLERİ

Son yıllarda hurda teşvikinin bulunmadığı dönemlerde, trafikten kaydı silinen araç sayısında belirgin bir azalma yaşandı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılı sonunda hurdaya ayrılan araç sayısı bir önceki yıla göre yüzde 11 azaldı.