Otomobil üretiminde Türkiye yeni üs oluyor

Volkswagen’in kendi ülkesinde fabrika kapatma kararı alması, Avrupa otomotiv endüstrisindeki değişimleri gözler önüne serdi. Avrupa’da Çinli otomobil üreticileri ile rekabette zorlanan birçok markanın fabrikalarındaki üretim kapasitesi pandemi öncesi seviyelerin altına düşerken, Doğu Avrupa ve Türkiye gibi düşük maliyetli üretim yapan ülkelerde kapasite kullanımı nispeten yüksek seyrediyor.

BATI AVRUPA’DA ÜRETİM MALİYETLERİ YÜKSELİYOR

Küresel otomotiv sektöründe maliyet artışları ve kapasite kullanım oranlarındaki düşüş Avrupa’daki otomobil üreticilerini zorluyor. Volkswagen, Çin pazarındaki kayıplar ve artan maliyetler nedeniyle ilk kez Almanya’da fabrika kapatmaya hazırlanıyor. Şirketin yüksek bütçeli elektrikli araç yatırımları ve Almanya'nın katı bürokrasisinin de bu kararın alınmasında etkili olduğu belirtiliyor.

Özellikle Batı Avrupa’daki fabrikalarda kapasite kullanım oranları düşüş yaşarken, otomotiv sektörünün başlıca ülkelerindeki yüksek maliyetler dikkat çekiyor. GlobalData raporuna göre, Renault ve Stellantis gibi üreticilerin fabrikalarında kapasite kullanım oranları Volkswagen’den bile düşük durumda.

DÜŞÜK MALİYETLİ ÜRETİM YAPAN ÜLKELER AVANTAJLI

Avrupa’nın otomobil üretiminde başı çeken Fransa, Almanya, İtalya ve Birleşik Krallık gibi ülkeler yüksek maliyetli üretim yaparken, Türkiye, Çekya, Slovakya ve İspanya gibi ülkelerde üretim daha düşük maliyetlerle gerçekleştiriliyor. Raporda, Avrupa genelinde 2019’da yüzde 70 olan kapasite kullanım oranının 2023’te yüzde 60’a gerilediği belirtiliyor. Yüksek maliyetli ülkelerde kapasite oranlarındaki düşüş yüzde 65’ten yüzde 54’e kadar gerilerken, düşük maliyetli üretim yapan ülkelerdeki düşüş daha sınırlı kaldı ve yüzde 83’ten yüzde 79’a indi.

2024’TE KAPASİTE KULLANIM ORANLARI

2024 yılı sonunda Çekya’nın yüzde 84 kapasite kullanım oranı ile Avrupa’da lider konumda olması bekleniyor. Slovakya’nın yüzde 76 ile ikinci sırada yer alacağı, Türkiye ve İspanya’nın ise yüzde 73 oran ile üçüncü sırayı paylaşacağı tahmin ediliyor. GlobalData verileri, 2019’dan 2024’e kadar geçen sürede en düşük kapasite düşüşünün Türkiye’de yaşanacağını ortaya koyuyor.

DOĞU AVRUPA VE TÜRKİYE’DE YÜKSEK KAPASİTE KULLANIMI

Çinli otomobil üreticilerinin Doğu Avrupa ve Türkiye’ye yatırım yapması, Avrupa otomotiv endüstrisinde Doğu-Batı arasındaki farkı daha da belirgin hale getiriyor. Örneğin, Çinli BYD Macaristan ve Türkiye’de yatırımlar planlarken, bir diğer Çinli marka Chery de Türkiye ve Polonya’daki üretim tesislerine ilgi gösteriyor. Stellantis de elektrikli araç üretim kapasitesinin bir kısmını düşük maliyetli Doğu Avrupa ülkelerine kaydırmayı planlıyor.

AVRUPA’DA İŞGÜCÜ MALİYETLERİ VE KAPASİTE KULLANIMINDA DÜŞÜŞ

Avrupa’nın büyük otomotiv üreticileri maliyetleri azaltmak amacıyla işgücü azaltma ve yeniden yapılandırma planlarını uygulamaya koydu. Örneğin, Fransız otomobil devi Renault, 3 milyar Euro maliyet düşürme hamlesinin bir parçası olarak binlerce kişiyi işten çıkardı. Ford ise Almanya’daki Saarlouis tesisini kapatarak üretimi daha düşük maliyetli İspanya’ya kaydırmayı planlıyor. Ayrıca Fiat Chrysler ve PSA birleşmesi sonucu oluşan Stellantis de 2024 yılı sonuna kadar Avrupa genelinde 20 bin kişiyi işten çıkarmayı hedefliyor.

ALMANYA VE DİĞER ÜLKELERDE ÜRETİM MALİYETLERİ ARASINDA FARK

Almanya, Avrupa’da otomotiv sektöründe en yüksek işçilik maliyetlerine sahip ülke konumunda bulunuyor. Saat başı işçi maliyeti ortalama 59 Euro iken, Çekya’da bu maliyet 21 Euro, Macaristan’da ise 16 Euro seviyesinde bulunuyor. Çin’de otomotiv işçilerinin saatlik ücreti ise 2,7 Euro olarak kaydediliyor. Bu farklar, yüksek maliyetli Batı ülkelerinin otomotiv sektöründeki üretim kapasitesini sürdürülebilir kılmakta zorlandığına işaret ediyor.

OTOMOTİVDE DOĞU-BATI AYRIMI DERİNLEŞİYOR

Sektör uzmanları, Çinli üreticilerin Doğu Avrupa’daki yatırımlarıyla birlikte Avrupa otomotiv endüstrisinde Doğu ile Batı arasındaki ayrımın daha belirgin hale geldiğini ifade ediyor. Stellantis, uygun maliyetli elektrikli otomobil üretimini Polonya gibi düşük maliyetli ülkelere kaydırarak Citroen e-C3 modelini Fransa yerine Slovakya’da üretme kararı aldı. Bu gelişme, özellikle Almanya gibi yüksek maliyetli ülkelerin lüks ve premium otomobil üretimine odaklanmasına yol açabilecek bir durum olarak değerlendiriliyor.

TÜRKİYE İÇİN REKABETÇİLİK UYARISI

Türkiye’de Otomotiv Sanayii Derneği (OSD) Yönetim Kurulu Başkanı Cengiz Eroldu, Avrupa’daki düşük maliyetli üretim trendine dikkat çekerek, Türk otomotiv sanayisinin rekabetçiliğini artıracak politikaların geliştirilmesi gerektiğini belirtti. İç pazardaki ithal araç oranının yüzde 70’i geçtiğine ve Türkiye’nin rekabetçilik endeksinde beş basamak gerilediğine işaret eden Eroldu, bu gelişmelere yönelik önlemler alınmadığı takdirde Türkiye’deki otomotiv tesislerinin korunmasında zorluk yaşanabileceğini ifade etti.