Norveç'in zor tercihi: İklim mi zenginlik mi?

Norveç'in iklim değişikliğiyle mücadelede uluslararası liderlik hedefi, dünyanın en büyük petrol ve doğal gaz ihracatçılarından biri olmasıyla çelişiyor.

Uluslararası Enerji Ajansının geçici verilerine göre Norveç, 2019'da dünyanın en çok petrol üreten ülkeler listesinde 13, doğal gaz üretiminde 8'inci sırada yer aldı.

Norveç, petrol ve doğal gaz üretiminden elde ettiği gelirin büyük kısmını, gelecek nesiller için oluşturulan varlık fonunda topluyor.

Kurulduğu 1990'lı yıllardan bu yana yaklaşık 12 trilyon Norveç kronunun (1,4 trilyon dolar) biriktiği fon, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını gibi zorlu dönemlerde ülke için istikrar kaynağı görülüyor.

Norveç'in refahına en büyük katkıyı sunan petrol ve doğal gaz ihracatı, hem Arktik bölgesinde çevre kirliliğine yol açıyor hem de yurt dışında önemli ölçüde karbon ayak izi yaratıyor.

Bununla çelişen biçimde ülke yeşil enerjinin önde gelen savunucularından biri olarak gösteriliyor ve iklim değişikliğiyle mücadelede uluslararası çabanın ön saflarında yer almak istiyor. Uzmanlar bunu Norveç'in "ikilemi" diye nitelendiriyor.

İklim değişikliğiyle mücadelede öncülük iddiasına rağmen Norveç, enerji planlamasında sondaj ve petrol arama faaliyetlerini gelecek 10 yıl sürdürmeyi planlıyor.

- "NORVEÇ, ÇEVREYLE İLGİLİ İKİ YÜZLÜ DAVRANIYOR"

Greenpeace Norveç Başkanı Frode Pleym, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ihracatının yüzde 40'ını fosil yakıtların oluşturduğu Norveç'in, çevre konusunda "ikiyüzlü davrandığını" söyledi.

"Büyük bir fosil yakıt ihracatçısı olarak küresel ısınmayla mücadelede önemli sorumluluğumuz var." ifadesini kullanan Pleym, ülkesinin "küresel ısınmayı ihraç ederek çok zengin olduğunu" belirtti.

Pleym, çevre için harekete geçme konusunda çok şeye sahip olduklarını vurgulayarak "Fosil yakıtlardan yenilenebilir enerjiye geçiş için ne kadar uzun süre beklersek bu durum, ekonomi için o kadar riskli hale gelir. Norveç, fosil çağından çıkarsa arzu ettiği yeşil şampiyon olabilir." değerlendirmesini yaptı.

Norveç'te bugüne kadar iktidara gelenlerin, petrol arama çalışmalarını devam ettirme konusunu ele almayı reddettiğine işaret eden Pleym, Arktik Okyanusu'nda, Norveç ve Rusya arasında Barents Denizi'ndeki savunmasız bölgelerde yeni petrol sondaj çalışmasına izin verilmesinin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ndeki 2. ve 8. maddelerin ihlali olduğunu da kaydetti.

- AKTİVİSTLER PETROL ARAMA LİSANSLARININ İPTALİNİ TALEP EDİYOR

Norveç Yüksek Mahkemesi, Aralık 2020'de çevreci örgütlerin Kuzey Kutbu'nda petrol arama ruhsatlarını geçersiz kılma talebini reddetti.

Mahkeme, davada rezervler için arama yapmanın vatandaşların sağlıklı bir çevre için anayasal hakkını ihlal etmediğine hükmetti. Karara göre Norveç hükümeti, Kuzey Kutbu bölgesinde petrol arama ruhsatlarını vermeyi sürdürüyor.

Greenpeace Norveç, çevre örgütü Young Friends of the Earth (Yeryüzünün Genç Dostları) ve çevre aktivistleri, haziranda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) başvurdu. Çevreci örgütler ve aktivistler, AİHM'nin davalarına bakmasını ve Norveç'in Kuzey Kutbu'nda daha fazla petrol arama planına karşı karar vermesini bekliyor.

Pleym, AİHM'e yaptıkları başvurunun, iklim krizi karşısında eylem ve umudun tezahürü olduğunu belirterek mahkemenin, başvurularını ciddiye almasını beklediklerini kaydetti.