Kırgızların Çarlık Rusyası'na karşı ayaklanmasının 100. yıl dönümü

BİŞKEK (AA) - Kırgızların, Çarlık Rusyası'na karşı 1916 başlattığı ayaklanmada hayatını kaybedenler, 100 yıl aradan sonra Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'te tarihte ilk kez resmi törenle anıldı.

Anma töreni, Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev ile diğer hükümet yetkililerinin, Devlet Ata Beyit Mezarlığı'nda inşa edilen anıta karanfil bırakmasıyla başladı.

Törende, isyanı bastıran Rus ordusundan Çin'e kaçarken soğuk ve açlıktan hayatını kaybedenler anısına bir dakikalık saygı duruşunda bulunuldu.

Atambayev, törende yaptığı konuşmada, "Bugün Kırgız halkı için özel bir gündür. Kırgız halkı 100 yıldır bu acıyı yüreğinde taşıyor. O zorlu kaçıştan 100 yıl sonra sizi andığımız için atalarımız, gençler ve çocuklar bizi affedin. Geçte olsa 100 yıl aradan sonra ruhunuza Fatiha okuyacağız. Sizi unutmadık ve unutmayacağız." dedi.

Törene, devlet ve bilim adamları, bazı ülkelerin diplomatları, Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü Genel Sekreteri Nikolay Borduja, Rusya Devlet Başkan'ın kültürel konulardaki Özel Temsilcisi Mihail Şvıdko ve ABD'den bir delegasyon da katıldı.

Kırgızlar, verimli topraklarının ellerinden alınması, 1. Dünya Savaşı için gençlerin askere çağırılması ve göçebe hayatı yaşayan Kırgızların geleneklerinin hiçe sayılması gibi nedenlerle 100 yıl önce Çarlık Rusyası'na karşı ayaklanmıştı.

Kaynaklarda, Çarlığın sömürü politikası nedeniyle Kırgızlarla Türkistan topraklarında yaşayan Kazak, Özbek, Tacik, Dunganlar ve Uygurların da ayaklandığı, ayaklanmanın bastırılmasının ardından Kırgızistan'ın kuzeyinde yaşayan nüfusun yüzde 41 oranında azaldığı ifade ediliyor.

- "1916 Anıtı"

Devlet Ata Beyit Mezarlığı'na dikilen, üç Kırgız heykeltraş tarafından hazırlanan, Kırgız halkının sabrını, cesaretini, özgürlük mücadelesini ve gururunu simgeleyen 21 metre yüksekliğindeki "1916 Anıtı", Kırgız geleneksel çadır evini yansıtıyor.

Kırmızı granit ile kaplı üç yüksek beton direğin üzerinde Kırgız ev çadırının tavandaki tek penceresini simgeleyen ve güneş şeklinde sarı alevli 40 kollu "tündük" yer alıyor. Üç direğin arasında, yukarıdan aşağı doğru, trajedinin simgesi olan sürücüsüz atın üzengileri asılı duruyor.

Anıtın önünde 39 metre uzunluğunda, 3,5 metre yüksekliğinde süslü duvar kabartmaları, ayaklanmayı, gurbeti, anavatana dönüşü ve Sovyetler Birliği'nden sonraki yaşamı simgeliyor.

Anıtta, "1916" yazısıyla Kırgızların milli Manas destanında Kırgız halkına birlik ve beraberlik nasihatını içeren duvar yazısı bulunuyor.