İstanbul seçimleri neden iptal edildi? İşte ilgili kanun maddeleri
İstanbul seçimlerinin iptal edilmesinden sonra dikkatler, YSK'nın iptal gerekçesine dayanak oluşturan delliler ve bu delillerin kanundaki yeri merak konusu oldu. YSK, İstanbul seçimlerini, "Sandık Kurulu Başkan ve Üyeliklerinin belirlenmesinde yasalara aykırı hareket edildiğinin tespit edilmesi üzerine" iptal etti. Çünkü usulsüzlük yapılan sandıklarda oy kullanılan seçmen sayısı, iki aday arasındaki oy farkının çok çok üzerinde ve seçim sonuçlarını açık bir şekilde etkileyecek derecede önemli durumda. Peki sandık kurulu başkanları nasıl seçilir, ilgili kanun maddesi ne diyor? Kamu görevlisi olmayanlar sandık kurulu başkanı olamıyor mu? İşte ilgili kanun maddesi ve detayları
Yüksek Seçim Kurulu (YSK) 31 Mart 2019 Pazar günü yapılan İstanbul Büyükşehir Belediye başkanlığı seçimlerini 6 Mayıs 2019 Pazartesi günü aldığı kararla iptal etti. Kararın gerekçesi ise, seçim sonuçlarına etki edecek derecede, sandık kurulu başkan ve üyeliklerinin belirlenmesinde yasalara aykırı şekilde hareket edildiğinin tespiti oldu. AK Parti 4 madde üzerinden YSK'ya olağanüstü itiraz başvurusunda bulunmuştu. YSK bu dört maddeden sadece birini dikkate alarak seçimlerin iptaline hükmetti. Diğer maddeleri ise reddetti. YSK'nın kabul ettiği madde ise, sandık kurulu başkan ve üyelerinin kamu görevlilerinden seçilmesi gerektiği halde, özel şirketlerden ve bankalardan seçilmesiyle ilgili oldu.
Seçim kanunlarına göre sandık kurulu başkan ve üyeleri kamu görevlilerinden oluşmak zorundadır. Ancak İstanbul'da binlerce sandıkta yasalardaki bu kurala aykırı şekilde hareket edilerek başkan ve üyeler belirlenmiş durumda. YSK'nın da bunun açık bir şekilde kabul etmesiyle birlikte seçim iptal edildi. YSK'nın iptal gerekçesinin temel dayanağı, söz konusu sandıklarda kullanılan oy sayısının seçim sonuçlarını etkileyebilecek oranda olmasıdır. İki aday arasındaki oy arkı 13 bin civarındaydı. Yasalara aykırı şekilde kurulan ve oy kullanılan sandıklardan çıkan oy sayısı ise bu oranın çok çok üstünde.
Peki seçim kanunlarında sandık kurulu başkanı ve üyeleri kamu görevlisi olmak zorunda mı? Kamu görevlisi olmayanlar sandık kurulu başkanı olamıyor mu? İşte seçim kanunundaki ilgili maddeler:
Kanun Numarası : 298
Kabul Tarihi : 26/4/1961
Yayımlandığı Resmî Gazete : Tarih : 2/5/1961 Sayı : 10796
Yayımlandığı Düstur : Tertip : 4 Cilt : 1 Sayfa : 2553
Sandık kurulu:
Madde 21 – (Değişik: 17/5/1979-2234/1 md.)
Sandık kurulu bir başkan ile altı asıl ve altı yedek üyeden
kurulur. Bu kurul asıl
üyeleriyle toplanır.
Sandık kurulu başkanının belirlenmesi (Bu madde başlığı “Sandık kurulu başkanının seçimi” iken, 13/3/2018 tarihli ve 7102 sayılı Kanunun 3'üncü maddesiyle metne işlendiği şekilde değiştirilmiştir.)
Madde 22 - (Değişik: 13/3/2018-7102/3 md.)
İlçede görev yapan tüm kamu görevlilerinin listesi, mülki idare amiri tarafından yerleşim yeri adresleri esas alınmak suretiyle ilgili ilçe seçim kurulu başkanlıklarına gönderilir. İlçe seçim kurulu başkanı, bu kamu görevlileri arasından ihtiyaç duyulan sandık kurulu başkanı sayısının iki katı kamu görevlisini ad çekme suretiyle tespit eder ve bu kişiler arasından mani hali bulunmayanları sandık kurulu başkanı olarak belirler. Sandık kurulu başkanının göreve gelmemesi halinde, kamu görevlileri arasından belirlenen üye, bu üyenin de bulunmaması durumunda en yaşlı üye kurula başkanlık eder.
Sandık kurulu üyelikleri:
Madde 23 – (Değişik: 17/5/1979-2234/1 md.)
Sandık kurulu üyelikleri aşağıdaki şekilde belli edilir: İlçe seçim kurulu başkanı, o seçim çevresinde seçime katılan ve ilçede teşkilatı bulunan siyasi partilerden, son milletvekili genel seçiminde o ilçede en çok oy almış olan beş partiye, her sandık için birer asıl ve birer yedek üye adını beş gün içinde bildirmelerini tebliğ eder.
Bu yoldan tespit edilen sandık kurulu üye sayısı beşten az olduğu takdirde, eksik kalan üyelikler, aynı şartları taşıyan diğer siyasi partilerden, aldıkları oyların büyüklük sırasına göre, aynı usulle tamamlanır.
Oylarda eşitlik halinde ad çekilir.
Yukarıdaki hükümlerin uygulanmasına rağmen beş asıl ve beş yedek üyenin tümü belirlenemediği takdirde, o ilçede seçime katılan ve teşkilatı bulunan diğer siyasi partiler arasında ad çekilir. Ad çekmedeki sıraya göre, adı çıkan, eksik üyelik sayısı kadar siyasi partinin yukarıda yazılan usulle bildireceği kimseler, sandık kurulu üyesi olur.
(Değişik altıncı fıkra: 13/3/2018-7102/4 md.) İlçe seçim kurulu başkanı, sandık kurulunun kalan bir asıl ve bir yedek üyesini belirlemek için önce, 22 nci maddenin birinci fıkrası uyarınca bildirilen listeden sandık kurulu başkanı olarak belirlenmeyenler arasından, ihtiyaç duyulan sandık kurulu üye sayısının iki katı kamu görevlisini ad çekme suretiyle tespit eder ve bu kişilerden mani hali bulunmayanları sandık kurulu asıl ve yedek üyesi olarak belirler.
Yukarıdaki fıkralar gereğince belirlenen sandık kurulu asıl üyelerinden göreve gelmeyenin yerine, öncelikle, gelmeyen üyenin yedeği alınır.
Sandık kurulu başkan ve üyelikleri için ad çekme işlemleri, ilçe seçim kurulu huzurunda, bu kurulun başkanı tarafından yapılır.
Üyeliklerin bu şekilde doldurulması mümkün olmazsa, eksikler, ilçe seçim kurulu başkanı tarafından, o çevrede bulunan ve sandık kurulunda görev verilmesinde sakınca olmayan kimselerden doldurulur.
Kaynak: Son Haberler
Yorumlar