Ambalajlı su araştırması yanlış yorumlanmış

Ambalajlı sular konusunda kafaları karıştıran araştırmayla ilgili yeni bir açıklama geldi. Ambalajlı suların içilmeyecek durumda olduğunu ileri süren araştırmayı yaptığı ileri sürülen Bursa Teknik Üniversitesi (BTÜ) Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Çevre Mühendisliği yeni bir açıklama yaparak araştırmanın yanlış anlaşıldığını belirtti.

Üniversitenin ilgili bölümünden yapılan açıklamada, "üniversite bünyesinde yapılan “Ambalajlı İçme Suyu Örneklerinde Ağır Metal Analizi ve Risk Değerlendirmesi” konulu araştırma sonucunda ortaya çıkan bilimsel değerlendirmelerin üniversitemiz dışındaki kaynaklarca yanlış yorumlanması sonucunda bazı basın yayın kuruluşlarında 10.01.2019 Perşembe günü yer alan haber içeriklerinin gerçeği yansıtmadığı görülmüş olup aşağıdaki açıklamaların yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur" denilerek şu açıklama yapıldı:

BTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü akademisyenleri Doç. Dr. Perihan Binnur Kurt Karakuş ve Dr. Öğr. Üyesi Aşkın Birgül tarafından yürütülen analiz çalışmalarından elde edilen sonuçlar çeşitli sağlık ve çevre kuruluşları sınırlarına göre karşılaştırmalı olarak aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Yukarıdaki tabloya göre şişe ambalajlı sulardan ölçülen değerler kabul edilebilir limitlerin çok altındadır. Ek olarak, ilgili gazete haberinde belirtilen “kurşun miktarının limit değerlerin 8 kat üzerinde olduğu” şeklindeki ifade, ppm (mg/L) birim sistemi ile ppb (μg/L) birim sistemi arasındaki farkın gazete haberinde yanlış yorumlanmasından kaynaklanmıştır. Diğer yandan çalışmada bir insan ömrü boyunca bu değerlerden dolayı maruz kalabileceği risk değerlendirmesi ortalama bir insan ömrü üzerinden gerçekleştirilmiştir. (Hesaplamalarda elde edilen risk faktörü 2,1x10-4 olup, EPA’nın risk oluşma ihtimalini öngördüğü değer ise 10-6 dır). 

- Üniversite açıklamasında yayınlanan tablo

Sonuç olarak, araştırmaya konu olan ambalajlı içme sularında ağır metal içeriği bakımından içilmeye engel teşkil edici bir durum mevcut değildir. Sağlık Bakanlığınca yapılan açıklamada da söz konusu haberlerde ölçüldüğü belirtilen baryum ve kurşun değerlerinin mevzuat limitleri içerisinde olduğu teyit edilmiştir. Bursa Teknik Üniversitesi olarak çevre ve insan sağlığına yönelik yüksek sorumluluk bilinci ile gelişmiş cihazlara sahip tam donanımlı araştırma laboratuvarlarımızda gerçekleştirdiğimiz bu ve benzeri bilimsel çalışma sonuçlarının olumsuz değerler içermesi durumunda ilgili resmi makamlar ve kamuoyu ile paylaşılacağının bilinmesini arz ederiz. 

MİLLİYET GAZETESİ'NİN HABERİNDE NE DİYORDU?

Ambalajlı su ürünlerine yönelik Milliyet Gazetesi tarafından yapılan ve Kimya Mühendisleri Odası Başkanı dr. Ali Uğurlu'ya yorumlatılan haber şöyleydi:

Bursa Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü’nden 4 akademisyenin gerçekleştirdiği "Ambalajlı İçme Suyu Örneklerinde Ağır Metal Analizi ve Risk Değerlendirmesi" başlıklı analiz çalışması kapsamında 43 farklı markanın içme suyu örneği üzerinde 16 farklı ağır metalin analiz işlemi gerçekleştirildi. Analizler 250 ml’lik plastik ambalajlı su örneğine yapıldı. Çıkan sonuçlar ise korkunç gerçekleri göz önüne serdi.

Su örnekleri içerisinde tespit edilen en yüksek ağır metal konsantrasyonları, baryum, kurşun, stronsiyum oldu. Sularda en yüksek oran olarak baryumda 366.08, kurşunda 0,80 ve stronsiyumda ise 6,01 ppB oranları ölçüldü. İçme suyu yoluyla maruz kalma dozunun baryum için en fazla 0,004, kurşun için 0,029 ve stronisyum için de 0,0012 mikrogram olduğu belirlendi.

Araştırmada, kurşun oranlarının ambalajlı içme sularında yetişkinler için 10-6’yı aşan kanserojen indeks aralığı sergilediğine vurgu yapılarak “Ambalajlı içme suyu tüketmenin Pb(kurşun) seviyesine göre kanserojen risk oluşturduğu gözlenmektedir. Toplum sağlığının korunması açısından uygun kontrol tedbirlerinin alınması gerekmektedir. Sularda As, Pb, Mn, Cd, Cu, Hg Cr gibi ağır metallerin bulunması ciltte incelme, böbrek hasarı, karaciğer sirozu, sinir sisteminde ileti bozuklukları, gibi sorunlara yol açabilmektedir. Toplumun bir bölümünün, su ihtiyacını sağlıklı olduğuna güvenemediği için musluk suyu yerine ambalajlı sulardan karşıladığı bir gerçektir. Ambalajlanarak tüketime sunulan doğal kaynak suları ve içme sularının bakteri içermemesi kadar ağır metal bulunma durumu ve konsantrasyonu da önem arz etmektedir” ifadelerine yer verildi.

Milliyet'in haberine göre, Kimya Mühendisleri Odası Başkanı Dr. Ali Uğurlu, ise şu şekilde konuştu: “Tespit edilen en yüksek baryum oranı korkutucu. Kurşun miktarı 0.010’un altında olması gerek ancak 8 katı çıkmış. Araştırma sonuçlarına göre bazı içme suları dördüncü derece su kalitesinde. Böyle bir ürün ancak banyoda kullanılır. Baryum (Ba), kurşun (Pb) ve stronsiyum (Sr) ağır metallerdir. Bu ağır metallarin kansorejen etkileri var. Bazı organlarda birikme, mutasyon, dejenerasyon etkileri söz konusu olabilir. Çünkü bu metaller vücutta birikme yapabiliyor. Ambalajlı su sektöründe korkunç derece denetimsizlik var. Standart dışı firmaların ruhsatları iptal edilmeli.”

Araştırmada şu bilgilere yer verildi: “Sudaki kirliliğin çoğu kimyasal kaynaklı. Sanayi atıkları, tarımsal ilaç atıkları, petrol su kimyasında önemli değişiklikler yapmaktadır Ayrıca doğal sular, mineral, cevher ve kayaçlarda etkileşim yoluyla ayrışmalara ve bu şekilde metallerin suya karışmasına sebep olabilirler. İçme suları da bu kaynaklardan temin edildiğinden kimyasal bileşimleri sürekli değişir.”