Gizli teşkilat: Ak Sakallılar ya da Börü Budun örgütü

Türk devletlerinde geleneksel olarak sık sık adlarından söz edilen Ak Sakallılar ya da Börü Budun'un ne olduğu merak ediliyor. Ak Sakallılar bugün bile hala Türk devletlerinde kullanılan bir ifade olmasına karşın, nitelik ve etkinlik olarak ne ifade ettiği bilinmiyor. Ancak eski Türk devletlerinde, hükümdarın ya da devletin asıl sahipleri olduğu belirtiliyor.

Google Haberlere Abone ol
Gizli teşkilat: Ak Sakallılar ya da Börü Budun örgütü

Türk devletlerinin Orta Asya'dan gelen bir geleneği olarak bilinen Ak Sakallılar ya da Börü Budun teşkilatı konusunda çok detaylı bilgilere sahip değiliz. Ancak tarih kaynaklarında adı geçen Ak Sakallılar'ın Türk devletlerinin yönetiminde resmi olmayan etkin bir konuma sahip oldukları belirtiliyor. Son günlerde Diriliş Ertuğrul dizisinde bir kez daha gündeme gelen Ak Sakallılar ya da diğer adıyla Börü Budun'un aslında bütün Türk devletlerinde etkin olduğu iddia ediliyor. 

Diriliş Ertuğrul dizisinde Ak Sakallılar'dan birçok yerde söz ediliyor. Dizinin ilk günden bu yana oyuncuları arasında yer alan Artuk Bey karakterinin de bu Ak Sakallılar örgütüne mensup olduğu belirtiliyor. 'Artuk bey', her zorlukta ve her dara düştüğünde Ertuğrul beye yol gösterici oluyordu. Ertuğrul Gazi'yi gizli Türk teşkilatına götüren Artuk bey, dizinin son bölümde de 'Ak sakallılar'nin emri üzerine Ertuğrul beyin yokluğunda Kayı obasını bir ve diri tutmaya çaba gösteriyor. Ertuğrul beyin görüştüğü ve icazet aldığı bu gizli Türk teşkilatı, kuruluşu Türklerin Orta Asya tarihine kadar uzanan bir geçmişe sahip. Dizide sık sık tekrarlanan replikler arasında yer alan ve Artuk beyin haklarında ''Devletler yıkıp devletler kuran'' dediği bu gizli Türk teşkilatı tarihte 'Ak sakallılar' veya ‘Börü Budun’ olarak biliniyor.

GÖKTÜRKLER'DEN SELÇUKLULARA

Türklerin 'derin devleti' ve 'İstihbarat teşkilatı' diyebileceğimiz 'Börü Budun' gizli teşkilatının bu süreçlerde etkisinin büyük olduğu tahmin ediliyor. Kimi tasavvufi hareketlerde bu teşkilatı Hızır as’mın kurduğu ve halen onun yönettiği görüşü de var. ‘Börü Budun’ teşkilatının İslamiyet öncesi dönemde Çin ve komşu ülkelerde çeşitli ajanlık ve örgütlenmeler yapılması için kuruldu. Araştırmalara göre bu gizli teşkilat Göktürk hakanı Vezir Bilge Tonyukuk tarafından, İlteriş yani Kutluk Kağanın emriyle tahmini olarak 680’de kuruldu. Karşı ordular ve milletler hakkında çeşitli ajanlar kullanarak bilgi toplamak ve sabote etmek gibi işler için kullanılan bu örgütün her dönemde ana kademesinin toplamda 50 kişiye yakın oldukları söylenmekte.

İddialara göre, Büyük Selçuk İmparatorluğunun kurulması da ‘Börü Budun’ üyesi olan subaşı Dukak'a verilen emir ile oğlu zeki ve etkileyici konuşmaları ile tanınan Selçuk Bey'in budun emrine alınması sonucu gerekli Türk Kavimlerinin desteği sağlanarak baş olması sonucunda gerçekleştirilmiştir. Türk obalarının Anadolu’ya girişini ‘Börü Budun’ tarafından istihbarat ağıyla donatılmış ve Bizans ordusunda moral bozucu etkenler oluşturulmuş şekilde teslim alan Sultan Muhammed Alparslan sağlamıştır.

OSMANLI'NIN KURULUŞUNDA DA ETKİLİ OLDUĞU İDDİASI

Yine teyit edilmeyen tarihi kaynaklara göre Alâeddin Keykubad zamanında devlet işlerinde etkili olduğu söylenen ‘Börü Budun’ teşkilatı bir çok dergah şeyhi, yönetici ve padişahın da üye bulunduğu gizli tarikatlar kurarak genişlemeye devam etmiştir. Selçuklu Devleti’nin uç beyi Ertuğrul Gazi, tahminen doksan yaşında olduğu halde, 1288'de vefat ettiğinde, Osmanlı Beyliği; Karacadağ, Söğüt, Domaniç ve çevresinde 4800 kilometrekarelik mütevazı bir toprak parçasına sahipti.

Ertuğrul Bey'in vefatından sonra, uçtaki Oğuz aşiretlerinin ittifakıyla, Kayı boyundan olduğu için, Osman Bey‘Börü budun’ yardımıyla hepsine baş olarak seçildi. Diğer Anadolu beyleri birbirleriyle uğraşırken Osman Bey bu teşkilatın desteği ve yol göstermesi ile, Bizans'la mücadele etti. Bu sayede, 1288'de Selçuklu sultanının gönderdiği hakimiyet alâmetlerini alan Osman Gazi, böylece kendi nüfuz bölgesini ve oradaki reayayı (halkı) Bizans'a ve komşu beylere karşı koruma mesuliyetini yüklenmiş oldu. Selçuklu Devleti'nin başsız kalması neticesinde daha serbest hareket etmeye başlayan Osman Gazi, bağımsızlığını ilan etti.

Selçuklu ve Osmanlı devletleri döneminde varlığını sürdüren bu yapılanmanın günümüzde de varlığını sürdürdüğüne dair iddialar mevcut. Hatta Kurtlar Vadisi dizisinde de sık sık bu Ak Sakalılar isminde bir örgütten söz edilir. Derin devleti yönettiği belirtilen Ak Sakallılar'ın devlet üstü bir statüye sahip olduğu iddia edilir. 

Yorumlar