"ABD'deki Gazze toplantısı 'Yüzyılın Anlaşması' projesinin bir parçası"

RAMALLAH (AA) - CİHAD EN-NEBHAN - Filistinli siyasi analistler, Beyaz Saray'da düzenlenen ve İsrail ile birlikte çok sayıda Arap ülkesinden de temsilcinin katıldığı "Gazze'deki insani kriz" konulu toplantının, ABD'nin Filistinlilere dayatmaya çalıştığı "Yüzyılın Anlaşması" projesinin bir parçası olduğunu belirtiyor.

Uzmanlar, ABD Başkanı Donald Trump'ın damadı ve başdanışmanı Jared Kushner öncülüğünde geçen salı günü gerçekleşen ancak Filistinliler tarafından boykot edilen söz konusu toplantıyı AA muhabirine değerlendirdi.

Nablus'taki En-Necah Üniversitesi'nde Siyasal Bilimler alanında dersler veren Dr. Hasan Eyyub, "Filistin yönetimi, toplantının 'Yüzyılın Anlaşması' projesinin bir parçası olduğunu bildiği için katılmaktan imtina etti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da iki hafta önce anlaşmanın detaylarını görüşmek üzere Trump ile bir araya geldi." dedi.

Toplantının, "Washington yönetiminin, Filistinlileri aşarak ABD gözetiminde bölgesel ve uluslararası çözümünü uygulamaya koyma çabası" olduğunu kaydeden Eyyub, ABD'nin üzerinde konuşmak için değil uygulamak için bu planı ortaya attığını ve Gazze'nin izole edilmesiyle işe başlayacaklarını ifade etti.

- Toplantının 3 hedefi var

Yazar ve siyasi analist Hani Habib ise Beyaz Saray'daki toplantının 3 hedefi bulunduğunu ve üçünün de İsrail'in çıkarına olduğunu söyledi.

Habib, "Toplantının hedeflerinden birincisi gelecekte mültecilerin vatanı olması için Gazze'de krizi bitirecek bir ekonomik çözüm bulmak. İkincisi Hamas'ın elinde tuttuğu İsrailli askerler meselesini kapatmak. Üçüncüsü ise Gazze sınırında Filistinlilerin nefes alacağı eğlence alanları ile alt yapı oluşturacak bir ekonomik çözüm bulunması ve mültecilere alternatif bir vatan sunulması." diye konuştu.

Trump'ın Uluslararası Müzakereler Özel Temsilcisi Jason Greenblatt'ın aylar önce Gazze sınırını ziyaret ettiğini, Hamas'ın elindeki esirler meselesinden söz ettiğini ve tüm krizlere çözüm bulunması gerektiğini vurguladığını hatırlatan Habib, "Dünya güç dengesi halihazırda İsrail ve ABD lehine kayıyor. Araplarda Filistin meselesi konusunda zayıflık ve büyük bir şekilde geri adım durumu söz konusu. Küresel menfaat dili de Filistin dosyasını kapatmak, terör ve İran gibi diğer dosyalara yönelmek istiyor." ifadelerini kullandı.

Filistinli yazar Ömer Hilmi el-Gavl de Washington yönetiminin Filistinliler tarafından "kabul edilemez" projeler hazırladığını, "Yüzyılın Anlaşması" adıyla öne sürülen planı uygulamaya koymadan önce mülteciler meselesini resmi olarak bitirmeyi hedeflediğini dile getirdi.

Gazze'nin ayrılması meselesinin yeni olmadığını, Filistinlilerin Sina'yı vatan edinmesi için "Johnson projesi" olarak 1953 yılında da bu konunun ortaya atıldığını kaydeden Gavl, ancak o dönem bu projenin uluslararası toplum tarafından kabul görmediğini ve başarısız olduğunu aktardı.

- Ekonomik refah karşılığında Hamas'tan esir talebi

Gazzeli yazar Ekrem Ataullah ise "ABD şu an Birleşmiş Milletler Filistinli Mültecilere Yardım Ajansı'ndan (UNRWA) kurtulmaya çalışıyor. Ardından Hamas'a kendi isteklerini yaptırmaya çabalayacak. Daha sonra da bölgesel çözümünü Filistinlilere dayatmak için uğraşacak." diye konuştu.

Greenblatt'ın Gazze sınırı ziyaretinde "refahın ve iyi ekonomik koşulların geleceği" sözünü de hatırlatan Ataullah, ekonomik refah karşılığında Hamas'tan esirlerin isteneceği değerlendirmesinde bulundu.

Ataullah şunları kaydetti:

"Bölgesel bir çözümle karşı karşıyayız. Bu çözüm uygulamaya konulmaya başlandı. Önce Kudüs bu çözüm dairesinin dışında bırakılmaya çalışıldı. Ardından mülteciler meselesi. Şimdi ise Filistin yönetimini devre dışı bırakacak bir çalışma içine girdiler. Bu aynı zamanda Filistin davasının siyasi bir meseleden insani bir meseleye dönüştürülmesidir."

Trump'ın Özel Temsilcisi Greenblatt, Beyaz Saray'da düzenlenen toplantıya Bahreyn, Mısır, Ürdün, Suudi Arabistan, Umman, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere 7 Arap ülkesinin yanı sıra İsrail, Kanada, Fransa, Almanya, İrlanda, İtalya, Japonya, Hollanda, Norveç, İsveç, İsviçre, İngiltere, Güney Kıbrıs Rum Kesimi, Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler, Orta Doğu Dörtlüsü komitesi ofisi ve ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı'ndan temsilcilerin katıldığını bildirmişti.

FKÖ Yürütme Komitesi Üyesi Ahmed Mecdelani, Gazze'deki ekonomik durumu görüşmek üzere düzenlenen toplantıya ilişkin daveti, "Gazze krizi ekonomik değil siyasi çözüm gerektiriyor." diyerek reddettiklerini açıklamıştı.

- ABD'nin "Yüzyılın Anlaşması" projesi

ABD Başkanı Trump'ın İsrail-Filistin meselesinin çözümü konusunda öne sürdüğü "Yüzyılın Anlaşması" olarak isimlendirilen girişimin, Filistin devletini kurmak için Sina topraklarının bir bölümünün alınmasını öngördüğü ileri sürülüyor. Mısır ise bu tür iddiaları yalanlıyor.

Kudüs'ün İsrail'in başkenti olması ve Yahudi yerleşim yerlerinin yüzde 10'unun ilhakı gibi Filistinliler için ağır şartlar taşıyan plan Filistinli taraflarca benimsenmemişti.

FKÖ Genel Sekreteri Saib Ureykat daha önce, ABD'nin İsrail ve Filistinlilere sunmayı planladığı ifade edilen "yüzyılın anlaşması"nın ana hatlarıyla ortaya konulduğu 13 maddelik bir "siyasi rapor" hazırlamıştı.

Raporda, anlaşmanın ilk maddesinin, "Kudüs'ün İsrail başkenti olarak tanınması ve Washington Büyükelçiliğinin Kudüs'e taşınması" olduğunu kaydeden Ureykat, ikinci maddenin ise Trump yönetiminin Filistin devleti için 1967 sınırlarında, Kudüs'ün dış mahallelerinde (yaklaşık 6 kilometre dışında) bir başkent ihdas etmesi olduğunu belirtmişti.