KHK'lılar oy kullanabilir mi kullanamaz mı? 298 Sayılı Seçmen Kanunu ne diyor?

Mehmet Güner | Sonhaberler.com

31 Mart 2019 Pazar günü yapılan seçimlerden sonra bazı bölgelerde Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile kamudan ihraç edilenlerin de oy kullandığı ve belediye başkan adayı olduğu ortaya çıkmıştı. Yüksek Seçim Kurulu (YSK) KHK ile ihraç edilenlerin belediye başkanı olamayacağını belirterek, seçimi kazanan adayların mazbatalarını vermedi, onların yerine en yüksek oyu alan ikinci adaya mazbatayı verdi. Daha sonra AK Parti, İstanbul'daki yerel seçimlerde KHK ile ihraç edilenlerin de oy kullandığını belirterek, kullanılan oy sayısının seçim sonuçlarını etkileyecek düzeyde olduğunu, bu nedenle de seçimlerin iptal edilerek yenilenmesini istedi. AK Parti'nin bu hamlesinden sonra gözler, "Kimler seçimde oy kullanamaz, KHK ile ihraç edilenler oy kullanamaz mı", sorularının cevaplarına çevirdi.

ANAYASA NE DİYOR?

Öncelikle Türk vatandaşlarına seçme ve seçilme hakkını belirleyen Anayasa'nın ne dediğine bakalım. Anyasada seçme ve seçilme hakkıyla ilgili düzenleme 67. Madde'de yapılmış durumdadır. 

Maddenin ikinci bendinde şöyle denilir:

Seçme, Seçilme ve Siyasi Faaliyette Bulunma Hakları

Vatandaşlar, kanunda gösterilen şartlara uygun olarak, seçme, seçilme ve bağımsız olarak veya bir siyasi parti içinde siyasi faaliyette bulunma ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir.

Seçimler ve halkoylaması serbest, eşit, gizli, tek dereceli, genel oy, açık sayım ve döküm esaslarına göre yargı yönetim ve denetimi altında yapılır. Ancak, yurt dışında bulunan Türk vatandaşlarının oy hakkını kullanabilmeleri amacıyla kanun, uygulanabilir tedbirleri belirler.

Onsekiz yaşını dolduran her Türk vatandaşı, seçme ve halkoylamasına katılma hakkına sahiptir.

Bu hakların kullanılması kanunla düzenlenir.

Silah altında bulunan er ve erbaşlarla, askeri öğrenciler, taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza infaz kurumlarında bulunan hükümlüler oy kullanamazlar. Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy kullanılması ve oyların sayım ve dökümünde seçim emniyeti açısından alınması gerekli tedbirler Yüksek Seçim Kurulu tarafından tespit edilir ve görevli hakimin yerinde yönetim ve denetimi altında yapılır.

Seçim kanunları, temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak şekilde düzenlenir.

Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz.

298 SAYILI KANUN NE DİYOR?

Seçimlerde kimlerin oy kullanacağını kimlerin oy kullanamayacağını ve kimlerin seçmen olamayacağını belirleyen unsur 298 Sayılı Kanun'dur. Anayasanın seçme ve seçilme hakkını düzenleyen 67. Maddesi'nin uygulanlamsıyla ilgil kanun 298 Sayılı Kanun maddesidir. ilk olarak 1961'de kabul edilen kanuna göre seçimlerde oy kullanacak, oy kullanamayacak ve seçmen olamayacak kişilerin özellikleri açık ve net bir şekilde belirlenmiştir.

Buna göre; 

298 Sayılı Kanunun 1. Bölümü'nde; 

Madde 6 -  (En son 1995'te yapılan değişiklikle birlikte) Onsekiz yaşını dolduran her Türk vatnadaşı seçme ve halk oylamasına katılma hakkına sahiptir.

Oy kullanamayacak olanlar: 

Madde 7 -  Aşağıda yazılı olanlar oy kullanamazlar:

1. Silah altında bulunan erler, onbaşılar, kıta çavuşları (Her ne sepeble olursa olsun, izinli bulunanlar da bu hükme tabidir),

2. Askeri öğrenciler

3. Ceza infaz kurumlarında hükümlü olarak bulunanlar.

Seçmen olamayanlar: 

Madde 8 - Aşağıdaki kimseler seçmen olamazlar:

1. Kısıtlılar,
2. Kamu hizmetiden yasaklı olanlar.

KHK İLE ATILANLAR KAMU HİZMETİNDEN YASAKLI MI?

Peki şimdi asıl soru KHK ile meslekten ihraç edilenler kamu hizmetinden yasaklı olanlar kategorisine giriyor mu girmiyor mu? 

Kanun Hükmünde Kararnamelerle ile meslekten ihraç edilenler, ilgili kararnamede de belirtildiği üzere, "Kamu hizmetinden yasaklı" kişiler kategorisine alınıyor. Hiçbir kamu hizmetine bir daha kabul edilemeyecekleri belirtiliyor. Kararnamade şöyle deniliyor:

Kamu görevinden çıkarılan kişilerin, mahkûmiyet kararı aranmaksızın memuriyetleri alınır ve bu kişiler görev yaptıkları teşkilâta yeniden kabul edilmezler; bir daha kamu hizmetinde istihdam edilemezler, doğrudan veya dolaylı olarak görevlendirilemezler.

Kaynak: Son Haberler