Evim depreme dayanıklı mı testi nasıl yapılır? Oturduğum bina sağlam mı?

Evim depreme dayanıklı mı testi nasıl yapılır, oturduğum bina depreme ne kadar dayanıklı? Bu ve benzeri sorular bu aralar vatandaşlar tarafından merakla soruluyor.

Pazarcık ve Elbistan depremlerinden sonra ortaya çıkan tablo bütün dünya tarafından ibretle seyrediliyor. 

7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki büyük depremden sonra binlerce insan öldü, binlercesi de yaralandı.

Binlerce bina yıkıldı, enkaz altında kalan onbinlerce insan olduğu tahmin ediliyor. 

Ortaya çıkan tablo vatandaşları derinden üzerken; bazı vatandaşlar da kendi oturduğu evin durumunu merak etmeye başladı. 

OTURDUĞUM BİNA VEYA EVİM DEPREME DAYANIKLI MI?

Oturduğunuz evin depreme dayanıklı olup olmadığını sorgulamanın iki yolu var. Birincisi evinizin fay hattı üzerinde olup olmadığını öncelikle öğrenmeniz gerekiyor. 

Sonrasında ise binanızın yaşını öğrenmeniz gerekiyor. Binanız 2000 sonrası mı yoksa öncesinde mi yapıldı. Çünkü Türkiye'de 2000 yılından sonra yapılan binalar deprem yönetmeliğine göre yapılıyor. Yani katı kurallara uyulmak zorunda. Bu şekilde yapılan binaların yıkılması daha zor. Ancak 2000 yılından önce yapılan bir binada oturuyorsanız durumunuz biraz karışık görünüyor. Çünkü oturduğunuz bina, şayet coğrafi olarak da deprem fay hattı üzerindeyse, en yakın depremde yıkılabilir.

Evinizin deprem fay hattı üzerinde olup olmadığını kontrol etmek için e-Devlet Kapısı üzerinden "fay hattı" yazarak sorgulama yapabilirsiniz. 

Evinizin veya apartmanınızın depreme dayanıklı olup olmadığını sorgulamak için ise belediyelere müracaat ederek test yapılmasını sağlayabilirsiniz. 

Belediye veya özel şirketler, binaların depreme dayanıklı olup olmadığını alacakları numulerle birlikte test ediyor. 

Yapılan testlerden sonra evinizin depreme dayanıklı olup olmadığı raporu çıkarılıyor.

Çıkarılan rapor, "çürük" yönündeyse evinizi kentsel dönüşüm yasası üzerinden, devlet tarafından tanınan imkanlar kapsamında yenileyebilirsiniz. Evini yenilemek isteyenlere devlet tarafından sağlanan düşük faizli hatta faizsiz krediler söz konusu. 

Öte yandan çürük binaların yapımı konusunda devletin sunduğu diğer imkanlardan da yararlanarak binaların komple yenilenmesini sağlayabilirsiniz.

OTURDUĞUM BİNA SAĞLAM MI TESTİ NASIL YAPILIR?

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından lisans verilen kuruluşlar, belediyeler ve özel kurumlar tarafından riskli yapı tespiti yapılmaktadır. Binanın ihtiyaçları ve ne kadar risk altında olduğu detaylı olarak analiz edilir. Peki, bu testler nasıl yapılır? Uzmanlar gelip binayı genel olarak inceledikten sonra binanın taşıyıcı sistemine detaylı olarak inceleme başlatırlar. Binanın genel durumu, zemin analizi, yapının fay hatlarına olan yakınlığı da incelenir. Son ve asıl olarak binadan karot alımı sonrası, binadan bir parça alınarak, inceleme başlatılır ve kısa süre içinde risk raporu hazırlanarak talep eden kişiler bilgilendirilir. Uzmanlar yapının depreme dayanıklı bina olup olmadığına karar verir. Gerekli görülürse güçlendirme işlemi başlatılabilir ya da bina tahliye işlemleri devreye konur. Depreme karşı dayanıklılık testlerinin ücretleri analiz kurumuna bağlı olarak değişir. Deprem testinin yanı sıra Zorunlu Deprem Sigortası yaptırmak önemli bir güvence sağlar.

ALTERNATİF YÖNTEMLER

Dayanıklılık ölçümleri için İTÜ Yapı ve Deprem Uygulama Araştırma Merkezi Müdürlüğü’ne ya da İTÜ İnşaat Fakültesi Dekanlığı’na dilekçeyle başvurmak mümkün. Ama daha önce, aşağıdaki testi çözerek durumunuzun ivediliği konusunda bir değerlendirme yapabilirsiniz. İTÜ Mezunları Derneği Bursa Şubesi’nin hazırladığı 12 soruluk testi çözün, yaşadığınız binayı tanıyarak ne yapmanız gerektiğini öğrenin.

1- Binanızın bulunduğu yer:

- Kayalık zemin: 0

- Yüksek ve tepelik yer: 1

- Eğimin yüzde 20’den fazla olduğu yamaçlar: 2

- Çevresine göre çukur yerler: 3

- Dere yatağı ve dolgu zeminler: 4

- Sulu zeminler: 5

2-Binanız betonarme ise yaşı:

- 1-10 yıl: 0

- 10-11 yıl: 1

- 11-20 yıl: 3

- 21-30 yıl: 4

- 31 yıl ve üstü: 5

3- Binanızın taşıyıcı sistemi:

- Çelik ya da ahşap bina: 0

- Betonarme bina: 1

- Tuğla örgü yığma bina: 2

- Taş örgü yığma bina: 3

- Kerpiç örgülü bina: 4

-Kerpiç örgülü toprak damlı bina: 5

4- Binanızda bodrum kat ve rutubet sorunu var mı?

- Bodrum kat var, hiç rutubet olmuyor: 0

- Bodrum kat var, kışın rutubetli: 1

- Bodrum kat yok, rutubet yok: 2

- Bodrum kat var, sürekli rutubet var: 3

- Bodrum kat var, su birikiyor: 5

5- Binanız, zemin kat dahil kaç katlı?

- Tek katlı: 0

- İki katlı: 1

- Üç katlı: 2

- Dört-beş katlı: 3

- Altı-sekiz katlı: 4

- Dokuz kat ve üstü: 5

6- Binanızın zemin katı nasıl?

- Üst katlarla aynı: 0

- Üst katlardan daha içerde, ancak duvarlar kapalı: 1

- Kat yüksekliği diğer katlardan fazla, ancak duvarlar kapalı: 2

- Normal katlarla aynı, ancak duvar yok: 3

- Normal katlardan daha içerde, ancak duvar yok: 4

- Kat yüksekliği normal katlardan fazla, ancak duvar yok: 5

7-Bina çıkmaları nasıl?

- Binada hiç çıkma yok: 0

- Sadece balkonlar çıkma: 1

- Binanın bütününde 80 cm’e kadar kapalı çıkma var: 3

- Açık çıkmalar duvarlarla kapatılmış: 4

- Binanın bütününde 80 cm’den fazla çıkma var: 5

8-Binaya herhangi bir müdahale yapıldı mı?

- Binanın herhangi bir yerinde değişiklik yapılmadı: 0

- Binanın iç duvarlarında kaldırılan bölümler var: 1

- Binanın iç duvarlarında birden fazla kaldırılan bölüm var: 2

- Dış duvarlarda pencere açıldı veya pencereler büyütüldü: 3

- Binanın bütününde ilave pencere yapıldı ya da duvarla kaldırıldı: 4

- İç bölme ve duvarlar komple kaldırıldı (1 kat bile olsa): 5

9-Binanın kullanım amacı değiştirildi mi?

- Bina yapım amacına göre kullanılıyor: 0

- Konut amaçlı yapıldı, normal katlar atölye olarak kullanılıyor: 1

- Zemin kat konut amaçlı yapıldı, dükkan ya da atölye olarak kullanılıyor: 2

- Binaya sonradan asansör montajı yapıldı: 3

- Sonradan çatı arasına bir tondan fazla kapasitesi olan su deposu yapıldı: 4

- Binaya sonradan asansör ve su deposu yapıldı: 5

10 -Binanızda şu ana kadar...

- Herhangi bir tamirat yapılmadı: 0

- Titreşimli bir aletle tamirat yapıldı: 1

- Yapının taşıyıcıları titreşimli bir aletle tamir edildi: 2

- Kolon ve kirişlere delik ve benzeri müdahale yapıldı: 3

- Kat ya da döşeme ilavesi yapıldı: 4

- Binada küçük de olsa yangın çıktı: 5

11-Binanızdaki daha önceki hasar ya da çatlaklar...

- Binanızda gözle görülür çatlak yok: 0

- Balkon döşemesinde ya da köşelerinde çok ince çatlak var: 1

- Çıkmalardaki dış duvarların kolon ve kirişlerin birleştiği yerde çok sayıda hasar var: 2

- İnce çatlaklar var ya da pencere altı ve hizasındaki duvarda yatay çatlaklar var: 3

- Dış duvarlarda, yatay ve düşey bina yüksekliğince çatlama var: 4

12- Bina şekli, plan şeması:

- Kare ya da çokgen: 0

- Dikdörtgen: 1

- Yıldız şeklinde: 2

- Binada derin boşluklar var: 3

- Bitişik bloklar aynı kat seviyesinde değil: 4

- Bitişik bloklar aynı yükseklikte değil: 5

DEĞERLENDİRME

Her soruya verdiğiniz yanıtların karşılığındaki değerleri toplayın...

İŞTE SONUÇ:

0-6 puan arası: Binanızda ciddi bir deprem riski yok.

7-12 puan arası: Binanızda düşük deprem riski bulunuyor.

13-20 puan arası: Orta deprem riski söz konusu, yapı uzmanlarca incelenmeli.

21-60 puan arası: Binanız, deprem etkilerine açık bir yapıya sahip.