Elden Kira Ödeyenlere Ceza: Yeni Düzenleme Hem Ev Sahiplerini Hem Kiracıları Etkiliyor

Gelir İdaresi Başkanlığı, kiraların elden ödenmesine karşı yeni bir düzenleme hazırladı. Bu tebliğ taslağına göre, elden ödendiği tespit edilen kiralar için hem ev sahibi hem de kiracıya özel usulsüzlük cezası kesilecek. Bu düzenleme, kira bedellerinin banka veya PTT aracılığıyla belgelendirilmesini zorunlu hale getiriyor ve elden ödenen her kira bedeli için ağır yaptırımlar öngörüyor.

ELDEN KİRA ÖDEMESİNİN YÜZDE 10’U ORANINDA CEZA

Tebliğ taslağına göre, kira ödemelerinin elden yapılması durumunda, her ay için kiraya ilişkin özel usulsüzlük cezası uygulanacak. Ceza tutarı, elden ödenen kira bedelinin yüzde 10’u üzerinden hesaplanacak. Ancak bu tutar 5 bin liranın altında kalırsa, hem ev sahibine hem de kiracıya 5 bin lira ceza kesilecek. Eğer kira bedelinin bir kısmı banka üzerinden ödenir, diğer kısmı ise elden verilirse, elden ödenen kısım üzerinden ceza işlemi uygulanacak.

Örneğin, 1 Ekim 2024 tarihinden itibaren Ayşe Hanım'ın, Ahmet Bey’e evini 25 bin liraya kiraladığı bir durumda, 10 bin lira banka üzerinden, 15 bin lira ise elden ödendi. Elden ödenen 15 bin liranın yüzde 10'u, yani 1.500 lira, 5 bin liralık asgari ceza tutarının altında kaldığı için her iki tarafa da ayrı ayrı 5 bin lira ceza kesilecek. Bu durum ekim, kasım ve aralık ayları boyunca devam ederse, toplamda 15 biner lira ceza ödemek zorunda kalacaklar.

BANKA VEYA PTT ARACILIĞIYLA BELGELENDİRME ZORUNLU

Tebliğ taslağına göre, kira ödemelerinin mutlaka banka ya da PTT aracılığıyla yapılması gerekiyor. Böylece kira ödemeleri belgelenmiş olacak. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2 Ağustos 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımladığı 7524 sayılı yasa ile getirilen bu zorunluluk, elden ödeme alışkanlığını sona erdirmeyi hedefliyor. Yeni düzenleme ile konut ve işyeri kiralayanların tahsilat ve ödemeleri, mutlaka finansal kurumlar tarafından düzenlenmiş belgelerle kayıt altına alınacak.

Ayrıca kısa süreli kiralamalar da bu tebliğ kapsamında tutulacak. Haftalık, günlük veya benzeri şekilde kısa süreli kiralamalar yapanlar da kira ödemelerini banka ya da PTT aracılığıyla belgelendirmek zorunda olacak. Aynı şekilde, hisseli gayrimenkullerin kiralanmasında da kira bedelinin tamamı, sadece bir kiraya verene banka üzerinden ödense bile, bu belgelendirme şartı yerine getirilmiş sayılacak.

CEZA ORANLARI BELİRLENDİ

Taslağa göre, kira ödemelerinde belgelendirme zorunluluğuna uymayanlar özel usulsüzlük cezasına tabi tutulacak. Bu ceza, zorunluluğa uymayan her bir kişi ve her bir işlem için ayrı ayrı uygulanacak. Birinci sınıf tüccarlar ve serbest meslek erbabı için ceza tutarı 20 bin lira, ikinci sınıf tüccarlar, defter tutan çiftçiler ve basit usulde gelir elde edenler için ise ceza 10 bin lira olacak. Diğer kişiler için ise ceza tutarı, işleme konu kira bedelinin yüzde 10’u üzerinden hesaplanacak, ancak bu tutar 5 bin liradan az olmayacak. Bir takvim yılı içinde bir kişiye kesilebilecek toplam ceza miktarı ise 20 milyon lirayı aşamayacak.

Eğer elden ödeme yapan kiracı, bu durumu beş işgünü içerisinde kendiliğinden Gelir İdaresi Başkanlığı'na bildirirse, ceza uygulanmayacak. Bu düzenleme ile, kiracılar veya ev sahiplerinin kendi hatalarını telafi etme imkanı sağlanmış olacak.

7 BİN LİRA ÜSTÜ ÖDEMELER İÇİN FARKLI BİR ZORUNLULUK

Taslakta ayrıca, 7 bin liranın üzerindeki tüm ödemelerin finansal kurumlar aracılığıyla yapılmasına yönelik yeni bir düzenleme de yer alıyor. Örneğin, bir kişi 20 bin lira değerinde bir eşya satın alırsa, bu tutarın 7 bin liranın üzerinde olması sebebiyle ödemeyi mutlaka bir banka veya finansal kurum aracılığıyla yapması gerekecek. Eğer bu şart yerine getirilmezse, hem satıcı hem de alıcıya ayrı ayrı ceza kesilecek.

Bu düzenleme, kira ödemelerinin yanı sıra, yüksek tutarlı tüm ticari işlemlerde de finansal sistemin devreye girmesini ve bu şekilde ödemelerin şeffaf bir şekilde takip edilmesini amaçlıyor.