Ekonomik Sosyal Konsey nedir, görevleri, kuruluşu?

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, son dönemlerde hükümete yönelik eleştirilerinde sık sık Ekonomik Sosyal Konsey'in toplanması gerektiğini belirterek çağrılarda bulunuyor. Kılıçdaroığlu'nun bu çağrıları üzerine birçok vatandaşı Ekonomik Sosyal Konsey'in ne olduğunu merak etmeye başladı. Ekonomik Sosyol Konsey nedir, Ekonomik Sosyol Konsey ne zaman kuruldu, Ekonomik Sosyal Konsey görevleri nelerdir? İşte Ekonomik Sosyal Konsey ile ilgili genel bilgiler: 

Ekonomik Sosyal Konsey, TÜSİAD'ın uzun yıllar süren baskıları sonucu, 1992 yılında dönemin Başbakanı Süleyman Demirel tarafından yayınlanan bir genelgeyle kuruldu. Konseyin kamuoyunda bilinen amacı, "Hükümet, işçi ve işveren" ile toplumun gerekirse diğer kesimlerinden oluşan bir platform oluşturarak ülke ekonomisi için gerekli olan tartışmaları yürütmekti. Konseyin alacağı kararlar "danışmanlık" mahiyetinde olacaktı. Ancak sendikalar ve işçi kesimi, özellikle de işin başında TÜSİAD bulunduğu için, konseyin kendi aleyhlerine bir oluşum olacağını başından itibaren belirterek karşı çıkmışlardı. 

Demirel öncesinde de TÜSİAD'ın hükümetlere yönelik baskıları oldu, ancak hiçbir hükümet adım atmamıştı. Demirel hükümeti ise TÜSİAD'ın isteklerini kabul ederek konseyin kurulmasını sağladı. 

Daha sonraki hükümetlerde ise 1995 yılında DYP - CHP hükümetleri döneminde konsey ile ilgili ikinci bir genelge oluşturuldu. Konsey yeniden kuruldu. Detayları ve içeriklerinde bir dizi güncellemeler yapıldı. Daha sonra Mesut Yılmaz hükümetleri döneminde de bazı değişiklikler yapıldı. 

ERBAKAN, TÜSİAD'I KONSEYDEN ÇIKARDI

Ekonomik ve Sosyal Konsey'de yapılan en radikal değişikliği Necmettin Erbakan yaptı. Erbakan, konseyin oluşumunda rol oynayan ve iş dünyasının en etkin kurumu olması nedeniyle TÜSİAD'ın konseyden çıkarılması gerektiğini belirterek çıkarttı. Erbakan ayrıca TÜRK-İŞ'in bir olan üye sayısını da ikiye çıkardı. 

Ekonomik ve Sosyal Konsey 1999 yılında Bülent Ecevit hükümeti döneminde toplanmış, sonrasında en son 2005 yılında AK Parti hükümetleri döneminde toplandı, sonrasında bir daha da toplanmadı. 

Ekonomik ve Sosyol Konseyi'ni şu ana kadarki toplantılarında somut hiçbir gelişme olduğu söylenemez. Çünkü konseyin ilk yıllarında işçi kesimi ve sendikalar arasında sık sık anlaşmazlıklar yaşanmıştı. 

Sonraki yıllarda ise hükümetlerin konseyi ciddiye almaması, toplantılara çağırmaması nedeniyle işlevsiz hale gelmişti. 

EKONOMİK SOSYAL KONSEYİN KRONOLOJİK TARİHİ SEYRİ ŞÖYLE ÖZETLENEBİLİR

Ekonomist Yıdırım Koç tarafından bu konu hakkında hazırlanan kitapçıkta Ekonomik Sosyal Konsey'in kısa tarihi özetle anlatılıyor. İşte o kitapçıktan bir kısım: 

EKONOMİK SOSYAL KONSEY NE ZAMAN KURULDU?

- Başbakan Süleyman Demirel 20 Temmuz 1992 günü İstanbul’da 350 dolayında işverenin ve bazı işveren örgütlerinin katıldığı bir Ekonomik Zirve düzenledi. Bu toplantıda ekonomik ve
sosyal konseyin oluşturulması gerektiği vurgulandı (TİSK, “Ekonomik ve Sosyal Konseye Önemli Adım, Ekonominin Sorunları Zirvede Görüşüldü,” İşveren, Temmuz 1992, s.2-3).
TOBB Başkanı Yalım Erez, toplantı sonrasında, “Demirel, konsey oluşturulması görevini bana verdi,” diyerek, işçi ve işveren örgütlerini TOBB şemsiyesi altında toplanmaya çağırdı.

- TÜSİAD Başkanı Bülent Eczacıbaşı ise, 20 Temmuz 1992 günü yapılan Ekonomik Zirvede Süleyman Demirel’in toplantıya katılan 14 örgütün tümüne de görev verdiğini, ancak,
“aranıza tarım ve işçi kesimini de alın” talimatını verdiğini ileri sürdü. TÜRK-İŞ, HAK-İŞ ve DİSK adına yapılan açıklamalarda farklı görüşler belirtildi. TÜRK-İŞ, eşit ve etkin katılımı
savundu. HAK-İŞ Genel Başkanı Necati Çelik, “bu konsey, emek aleyhine kurulmak istenmektedir; Anayasa ve yasaların işçi kesiminin aleyhine, ücretlerin de bu kadar düşük
olduğu, iş güvencesi, işsizlik sigortası gibi uygulamaların bulunmadığı bir ülkede, konsey kurulmasına biz karşıyız,” dedi. DİSK Genel Sekreteri Süleyman Çelebi ise, “Ekonomik ve
sosyal konsey kurulmasına karşı değiliz; gerekirse bu mekanizma içinde yer alırız; antidemokratik yasalar ve uygulamalar konusunda mücadelemize bu konsey içinde devam
ederiz,” dedi (Ekonomist, 26.7.1992, s.18-19).

EKONOMİK VE SOSYAM KONSEY'İN GÖREVLERİ NELERDİR?

Konseyin görevleri de, “sosyo-ekonomik uzlaşma gerektiren belli başlı konular üzerinde doğrudan Hükümetin isteği veya kendi insiyatifi ile Hükümete görüş bildirmek veya öneriler
sunmak,” “toplumdaki ekonomik ve sosyal birimlerin Hükümetin ekonomik ve sosyal politikalarına iştirakini sağlamak,” “mevcut sosyo-ekonomik sorunları incelemek ve çözüm
yolları önermek” ve “çeşitli meslek grupları arasındaki diyaloğu geliştirmek” olarak belirlenmişti. Konsey’in, genel kurul, yönetim kurulu, koordinasyon komitesi, çalışma ve
izleme grupları ve sekreteryadan oluşması öngörülüyordu. Ekonomik ve Sosyal Konsey’de Hükümet, TOBB, TİSK, TZOB, TESK, TÜRK-İŞ ve Tüketiciyi Koruma Konseyi temsil edilecekti. Genel kurulun çoğunlukla karar vermesi öngörülüyordu.