Nato Nedir

Nato nedir, 4 Nisan 1949 yılında imzalanan Kuzey Atlantik Anlaşmasına dayanarak kurulmuş olan ittifak, ''North Atlantic Treaty Organizasyon'' açılımının baş harflerinden oluşmuş "NATO" bir kısaltmadır.

Google Haberlere Abone ol
Nato Nedir

Nato nedir, 4 Nisan 1949 yılında imzalanan Kuzey Atlantik Anlaşmasına dayanarak kurulmuş olan ittifak, ''North Atlantic Treaty Organizasyon'' açılımının baş harflerinden oluşmuş "NATO" bir kısaltmadır. Örgütün merkezi  Avrupa'daki üyelerden olan Belçika'nın başkenti Brüksel'dedir. Günümüzde 28 üyesi bulunmaktadır. 

NATO'nun kuruluş amacı nedir?

Kuzey Atlantik Anlaşması örgütüne üye ülkelerin, dışardan gelebilecek saldırılara karşı ortak savunma yapmaları için kurulmuştur. Anlaşmanın 5. maddesinde belirtildiği üzere;

 '' Üyelerden birine yapılan saldırı, bütün üyelere yapılmış kabul edilmektedir. NATO, hürriyetleri ve hukukun üstünlüğünü tanıyan milletlerin, medeniyetlerini, barış ve güvenliğini sağlar ve karşılıklı askeri, sosyal, kültürel yardımı esas alır.'' biçiminde belirlenmiştir. Antlaşmaya katılan ülkeler, Birleşmiş Milletler Kanunu'na uyarak, barış ve milletlerarası güvenliği korumayı, ayrıca Kuzey Atlantik bölgesinin istiklal ve refahını sağlamayı taahhüt etmişlerdir.

NATO'nun gelişimi nasıl olmuştur?

İlk kuruluş yıllarında 12 üye ülkeyle siyasi ortaklıktan ileriye gidemeyen örgüt, Kore Savaşı ile askeri yapısını kurmaya başlamıştır. Üyeler arasındaki çekişmeden Fransa 1966 yılında örgütün askeri kanadından ayrılmıştır. Türkiye ve Yunanistan 8 Şubat 1952'de, Almanya 9 Mayıs 1955'te, İspanya ise 30 Mayıs 1982'de örgüte katılarak üye sayısını 16ya çıkarmışlardır. Rusya'nın bu ittifakı yıkma çabaları olsa da başarılı olamamıştır. Berlin duvarının yıkılması ve Yugoslavya'nın dağılması süreçlerinde kendi içerisine kapanmıştır. Örgütün ilk askeri müdahaleleri 1992-1995  yıllarında Bosna ve 1999 yılında Yugoslavya'da gerçekleşmiştir. Soğuk savaş yıllarında politik davranarak, 1999 ve 2004 yıllarında Varşova Paktına üye ülkelerin de  ittifaka katılmasını sağlamıştır. 2001 yılında Amerika'da gerçekleştirilen 11 Eylül saldırıları anlaşmanın 5. maddesinin uygulandığı ilk olay olarak tarihe geçmiştir. 2011 yılında da Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1973 sayılı kararını kabul ederek, Libya üzerinde uçuşa yasak olan bölgenin uygulanmasında rol oynamıştır. Üyeleri istişare için toplantıya yönlendiren 4. madde Türkiye yararına 2003 Irak savaşında, 2012 Suriye i savaşında Türk F-4 keşif uçağının düşürülmesinde ve Suriye'den Türkiye'ye atılan havan topunun ardından uygulanmıştır.

NATO'nun organizasyonu

Kuzey Atlantik konseyi, genel sekreter, NATO komutanlıkları ve askeri komiteden oluşan örgütte,  konseyi üye devletlerden birer kişi temsil eder. Konsey her hafta genel sekreter başkanlığında toplanır. Yılda 1-2 kez bakanların toplantısı yapılır. Üye olan herkesin veto hakkı bulunmaktadır. Askeri komitesini üyelerin genel kurmay başkanları oluşturur ve yılda bir kez toplanırlar. İttifakın stratejisi Washington'da bulunan askeri teşkilat tarafından belirlenir. Örgütün askeri teşkilatları Avrupa Müttefik Komutanlığı SACEUR, Atlantik Müttefik Komutanlığı SACLANT, Müttefik Manş Komutanlığıdır. Ayrıca Kanada ve ABD'nin askeri komitesi bulunmaktadır.

Yorumlar