Düdüklü tencereyi kim buldu kim icat etti?

Dünyanın dört bir yanında mutfaklarda pişen yemeklerin süresini olduğundan yarı yarıya hatta neredeyse üçte bir daha kısa sürede pirişmeye yarayan bu harika aletlerin hikayesi oldukça şaşırtıcıdır. Düdüklü tencere mutfaklara girdikten sonra yemekler artık daha hızlı pişmeye hatta daha lezzetli olmaya başladı. Çünkü düdüklü tencereler yemekleri buharda pişiren ilginç bir özelliğe sahiptir. Peki, düdüklü tencereyi kim buldu, kim icat etti? İşte düdüklü tencerenin tarihçesi: 

Düdüklü tencere bundan yaklaşık 340 yıl önce bir fizikçinin yaptığı ilginç denemeler sonucunda ortaya çıktı. 1679 yılında Fransız fizikçi Denis Papin bugün dünya genelinde kullanılan ve hayatımızı kolaylaştıran bu mucize aletin temelini attı. 1681 yılında ise düdüklü tencere icat edildi.

Papin, ilk düdüklü tencere denemesini bir demir kap kullanarak yaptı. Bildiğimiz tencerelerden birini ateşin üzerine koyduktan sonra üzerine ağır bir kap ve onun da üzerine ağırlıklar koyarak ateşe koydu. Yüksek ısıda kaynamaya bırakılan tencere kısa süre içinde buhar basıncıyla kapağı üzerinde atacak seviyeye geldi. Papin'in yaptığı denemelerde kapaklar bir süre sonra fırlıyordu. Ancak yine de yemekler olduğundan daha erken bir süre içerisinde pişiyordu. Bu durum bile düdüklü bir tencerenin icadına artık yeterliydi. 

Düdüklü tencerenin çalışma prensibi sıkıştırılmış buhar sistemine dayanıyor. Basınç ile suyun kaynama derecesi arasındaki ilişki düdüklü tencerenenin temel prensibini oluşturuyor. Temel prensip; kabın içindeki buhar basıncını arttırarak, yemeğin sıvı kısmının kaynama noktasını yükseltmesi, tencerenin içindeki buhar basıncını kontrol edebilmesi ve basıncın fazlasını kontrollü biçimde tahliye etmesidir. İlk zamanlarda kapaklar tamamen kapatılarak pirişme işlemi uygulansa da sonraki yıllarda kaynamak noktasını veya pişirme oranını ayarlamak için kapaklara bir delik yapılarak sübap ayarı yapıldı. 

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte kapaklardaki bu sübap artık bir tür alarm veya pişme noktasını bildiren düğme işlevini gördü. Düdüklü tencerelerde patlama tehlikesine karşı, basınca, dolayısıyla pişme derecesine göre ayarlanabilen bu subap, basınç artınca düdük hava kaçırarak tencerenin patlamasına engel olur. Düdüklü tencere ismini de bu nedenle almıştır.

Önceleri dökme demirden yapılan düdüklü tencereleri sonraları toprak, bakır, alüminyum, emaye ve camdan olanları izledi.

Yemekler normal bir tencerede ısıtıldığında suyun kaynama noktası olan 100 dereceye gelindiğinde, su bu derecede kaynar ve tüm su kaynayana kadar bu sıcaklık sabit kalır ve yemek de bu sıcaklıkta pişer. Düdüklü tencerede ise buhar dışarı kaçamadığından tencerenin içindeki basınç gittikçe artar, dolayısıyla su 100 derecede kaynamaz, tenceredeki sıcaklık 125 °C (257 °F) dereceye kadar çıkar. Böylece pişirilmesi istenen besinlerin sıcaklığı suyun kaynama derecesinden çok daha yükseğe çıkmasına rağmen yüksek ısı yiyeceğe süratle nüfuz ettiğinden, vitamin ve mineraller tahribata uğramadan daha çabuk pişmesi sağlanır. Bundan dolayı et haşlaması en çok yarım saatte, kuru sebzeler yirmi dakikada pişebilirler.

Kaynama sıcaklığı atmosfer basıncı ile doğrudan ilgilidir. Basınç atmosfer basıncından düşükse, su daha düşük sıcaklıklarda da kaynayabilir veya basınç atmosfer basıncından yüksekse suyun kaynaması için daha yüksek sıcaklıklar gerekir.

Patlama ihtimali çok yüksek olduğundan düdüklü tencere alırken mutlaka yetkili makamlar tarafından onaylanmış markaların tercih edilmesi gerekiyor. Çünkü, önemli bazı standartları karşılamayan düdüklü tencereler mutfaklarda patlamalara, hasara, yaralanmalara hatta ölümlere bile neden olabilir. 

DÜDÜKLÜ TENCERENİN MUCİDİ PAPİN KİMDİR

Düdüklü tencerenin mucidi Fransız mucit fizikçi Denis Papin 22 Ağustos 1647 tarihinde dünyaya geldi. 

İrlandalı fizikçi Robert Boyle'un yanında bilimsel çalışmalara katıldı, onun asistanı olarak birçok bilgi ve beceri edindi. 

1681 yılında da düdüklü tencereyi buldu. 

Papin, 26 Ağustos 1713 tarihinde Fransa'da hayatını kaybetti.