Rektör veya rector kelimesinin aslı ve anlamı nedir?
Türkiye'de 1930'lu yıllarda İslami terim ve ifadelerden kurtulmak adına yapılan çalışmaların dilimize Hristiyanlık terminolojisinden ifadeleri "modernleşme" adı altında soktuğu ortaya çıktı. Bunun en net örneklerinden biri de üniversitelerin başına getirilen kişilere verilen "rektör" ismidir. Rektör aslında kilisede "Mahalle Papazı" anlamına geliyor. Ancak Türkiye'de Arapça ve Osmanlıca'dan daha doğrusu İslam dinini andıran ifadelerden kaçmak adına "modern" ifade olarak kullanılmaya başlamış.
Haber Merkezi | Özel
Son günlerde öğrenci andıyla ilgili tartışmalar 1930'lu yıllarda yapılan Türkçeleştirme daha doğrusu Arapça ve Osmanlıca'dan 'arınma kaçma' girişimlerini bir kez daha gündeme getirdi. Öğrenci andını hazırlayan Reşit Galip gibi isimler, Arapça ve Osmanlıca'dan kaçmak doğrusu İslam adına ne varsa terk etme adına Hristiyanlığa ait terim ve ifadeleri Türkçeye kattıkları ortaya çıktı. Buna örnek olarak ise Türkçe'ye yine o yıllarda giren "Dekan - Decan " ve "Rektör - Rector " kelimeleri gösterilebilir.
Türkiye'de 1933 yılından bu yana kullanılan ve üniversitelerin bölümlerinden biri olan fakülteleri yöneten kişilere verilen "Rektör" kelimesinin bir Hristiyanlık terminolojisi olduğu ortaya çıktı.
REKTÖR KELİMESİNİN KÖKENİ
Rektör yani "Rector" Almanca'dan Türkçe'ye transfer edilmiş ve kilise görevlilerinden birinin rütbesini belirten isimdir. Bu da "Bölge Papazı"na karşılık gelen bir ifadedir.
Rektör, Latince kökenlidir ve bu dilde `yöneten` anlamına gelir. Kelime, Hristiyanlık dininde kilisedeki idarecilerden birinden türetilmiştir. Özellikle Anglikan ve Katolik kiliselerinin bazılarında rektörler vardır.
İngilizcesi `rectorate` olarak geçer. Almanca, Norveçce, İsveçce ve Lehçe`de `Rektor` olarak geçer. İtalyancası: Rettore. Fincesi: Rehtori.