Nargin Adası nerede?

Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'nda savaştığı cephelerden biri olan Kafkas Cephesi'nde Ruslara esir düşen Türkler, Nargin Adası'nda alıkonulmuştu. Alıkonulanlar arasında Vecihi Hürkuş da yer alıyordu. BİNLERCE TÜRK ESİR OLMUŞTU1915 yılında Doğu Anadolu Bölgesi’nde başlayan Rus işgali sırasında esir alınan binlerce Türk, Rusya’daki esir kamplarına götürülmüştü. Bu esir kampları arasında en zorlu şartlara sahip olanların başında da Bakü’nün birkaç mil açığındaki Nargin Adası geliyordu. 1915-1917 yılları arasında 20 bini aşkın Türk’ün esir tutulduğu adada binlerce Türk şehit düşmüştü. Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün karşısında, Hazar Denizi'nde bulunan Nargin Adası, 3.1 kilometre uzunluğu ve 900 metre eni ve yaklaşık 900 dekarlık yüzölçümüyle bölgenin en büyük adası. Su kaynağı ile bitki örtüsü bulunmayan ada, yılanlarıyla ünlü. Bu yüzden tarihte Yılan Adası olarak da anılıyor. Nargin, Sovyetler döneminde de askeri amaçlarla kullanılmış ve buraya hava savunma birlikleri yerleştirilmişti. Sovyetlerin dağılmasıyla ada boşaltılmıştı. Artık Azerbaycan Savunma Bakanlığı kontrolündeki adada sadece tarihi deniz feneri işlevini sürdürüyor ve sivillerin adaya gelmesine izin verilmiyor. Türk esirlerin bölümü susuzluk, açlık ve yılan zehirlemesinden hayatını kaybetmiş, bir kısmı da Rus askerlerince kurşuna dizilmişti. Rusların uzun yıllar "hapishane ada" olarak kullandığı Nargin'de ilk yapılaşma, 1814'te yapılan bir deniz feneriydi. Nargin Adası, I. Dünya Savaşı sırasında Türkiye ve Azerbaycan arasında trajik olaylara ev sahipliği yapmıştı. Doğu Anadolu'nun Ruslar tarafından işgali sırasında tutuklanan asker ve sivil adada esir olarak tutulmuştu. Esirler açlık, yılan ısırması ve hapishane görevlilerinin işkenceleri nedeni ile yaşamlarını yitirmişti. Ayrıca, Türk pilot Vecihi Hürkuş da adada esir tutulanlardan idi ve yöre sakinlerinin yardımları ile kurtulmuştu. 1915 yılında Doğu Anadolu Bölgesi’nde başlayan Rus işgali sırasında esir alınan binlerce Türk, Rusya’daki esir kamplarına götürülmüştü. Bu esir kampları arasında en zorlu şartlara sahip olanların başında da Bakü’nün birkaç mil açığındaki Nargin Adası geliyordu. 1915-1917 yılları arasında 20 bini aşkın Türk’ün esir tutulduğu adada binlerce Türk şehit düşmüştü. 1915-1917 yılları arasında 20 bini aşkın Türk’ün esir tutulduğu adada binlerce Türk şehit düşmüştü. FİLMİ DE ÇEKİLDİ'Cehennem Adası Nargin' sinema filmi, Erzurum Umudum Köyü'nden esir alınıp Nargin’e götürülen 8 yaşındaki Mustafa’nın Kolağası Halit Bey ile askerleri Mümin Çavuş, Iğdırlı Yusuf ve Pehlivan Hamza tarafından kurtarılma çabalarını işliyor. Gerçek olaylardan esinlenerek geniş bir ekiple senaryolaştırılan filmde, Türk esirleri kurtarmak için tüm servetini harcamaya göze alan Azerbaycan’ın ünlü ismi Hacızeynelabidin Tagiyev önemli bir yer tutuyor. Filmdeki gerçek karakterler arasında Dr. Nermin Nerminov ve Ayşe Ana gibi yardımsever Azerbaycanlılar da bulunuyor.