Afganlar neden geliyor, Afganlar ülkelerinden neden kaçıyor, neden göç ediyor?

Afganlar neden geliyor, neden kaçıyor, neden başka ülkelere göç ediyorlar? Afganistan'daki temel sorun nedir, insanlar neden ülkelerini terk ediyor? Bu ve benzeri sorular son dönemlerde başta Türkiye olmak üzere Avrupa ülkelerinde de merakla soruluyor. İşte Afganistan'da yaşananlar ve göçlerin nedenleri hakkında bilgiler: 

 

Afganistan'daki sorunlar dönemsel olarak değişmekle birlikte temel sorun yoksulluk ve işsizlikten kaynaklanıyor. Yoksulluk ve işsizliğin temeli de 2001 yılında ABD tarafından El Kaide bahanesiyle başlatılan savaş sonrasında zirve yaptı. 

 

ABD'de yaşanan 11 Eylül saldırılarını bahane eden ABD 2001 yılında Afganistan'ın tamamını işgal eden bir savaşla sonuçlandırdı. Saldırı sırasında Afganistan Taliban yönetimindeydi. Taliban'ın yönetimi altındaki ülkede saklandığı belirtilen El Kaide lideri Usame Bin Ladin, ABD için işgalin bahanesi oldu. 

ABD'nin işgaliyle birlikte ülkenin yönetimi Taliban'dan alınarak, Amerikan yönetimi tarafından belirlenen hükümetlere verildi. Ülkede Taliban yanlıları ile işgal yanlıları şeklinde bölünme başladı. Yaklaşık 20 yıl boyunca ülkede taraflar arasındaki çatışmalar dinmek bilmedi. 

 

Türkmenler, Peştunlar, Özbekler, Afganlar gibi çeşitli etnik yapıların etkinlik alanlarında da çatışmalar bir türlü dinmek bilmedi. Yıllarca süren iç çatışmalar ülkede ekonomi anlamında bir şey bırakmadı. 

Hal böyle olunca savaştan bıkan yorulan insanlar çareyi komşu ülkelerde ve Avrupa'da bulmaya başladı. Savaşın ilk yıllarından itibaren Özbekistan, İran, Pakistan, Türkiye gibi ülkelere göçler de başlamıştı. 

İç çatışmaların giderek büyümesi üzerine göçler de daha çok arttı. 

2001 yılından 2021 yılına kadar ülkede devam eden çatışmalar ülkeye zarar vermekten öteye gitmezken; ABD işgali bitirerek ülkeden çekilme kararı aldı. 

ABD'nin çekilmesiyle birlikte 2001 yılında savaşla iktidardan indirilen Taliban ülke topraklarında yeniden ilerlemeye başladı. Tabii bu süreçte işgalcilerle işbirliği yapmak zorunda kalan Afgan halkı da Taliban'ın vereceği cezadan korkmaya başladı. Taliban'ın hızla ilerleyişi ise yeni göç dalgalarını beraberinde getirdi. 

Taliban halihazırda ülke topraklarının yarısına yakınını kontrol altında tutuyor. Taliban'ın ülkenin tamamını ele geçirmesinden endişe edenler ise ülkeden kaçmaya başlamış durumdalar. 

Afganistan Parlamentosu İnsan Hakları Koruma Komisyonu Üyesi Ruboba Parvani, her gün binlerce göçmenin ülkeyi terk etmesinin nedenleri arasında batılı ülkelerin kendilerine yönelik müdahaleleri olarak belirtiyor.

Afgan yetkili, göçün temel nedenlerini şu şekilde açıkladı: "İşsizlikten kaynaklı bir dizi ekonomik problemin yanı sıra, ülkede güvenli bir ortamın hakim olmayışı göçün yaşanmasında önemli bir faktör. Fırsatı olan insanlar, kendilerini ve sevdiklerini terörist gruplardan korumak için ülkeyi terk ediyorlar. Afganistan şu an IŞİD'in de tehdidi altında. Bu sebeple, dış göç akınının durulmayacağını düşünüyorum."

Parvani'ye göre, Afganistan hükümeti ülkedeki sorunları çözme konusunda bir adım atmıyor ve sessiz kalıyor. Parvani, "Halk seçimlerde, seçtikleri başkanın kendilerine huzurlu bir yaşam sunacağı umuduyla oy kullandı. Ancak bugün baktığınızda, ABD'nin müttefiki Afganistan Devlet Başkanı Muhammed Eşref Gani ve Başbakan Abdullah Abdullah lehine oy kullanmayanlar, düzgün maaşlı bir iş bulamıyor. İnsanlar da daha iyi bir yaşam umuduyla yurtlarını terk ediyorlar.

Parvani "İnsanlar işsiz kalınca, bir umutla çileli bir yola başvuruyorlar, ancak oralarda da daha iyisiyle karşılaşmıyorlar" diyor. Bu sebeple de Parvani, Avrupa'nın göçün kaynaklandığı ülkelere yardım etmesi gerektiği görüşünde.

"Avrupa, Afganistan da dahil, göçün kaynaklandığı ülkelere yardım etmeli ve ‘kural dikta etmek ve demokrasi empoze etmek yerine', insanlara kendi hayatlarını yaşama imkânı vermeli. Başka ülkelerin meselelerine müdahil olmasalardı, 11 Eylül olayı olmazdı, dolayısıyla savaş da olmazdı."

---