2020'nin '100 akı' İstanbul oldu

İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) "100’de İstanbul" araştırmasına göre, 2020 Ocak-Aralık döneminde Türkiye ihracatının yüzde 49’u, vergi tahsilatının da yüzde 46'sı tek başına İstanbul'dan gerçekleştirildi.

"100’de İstanbul" araştırmasında, kentin 2020 yılına ait ihracat, vergi tahsilatı, konut satışları, finansman, elektrik tüketimi, yeni kurulan firma, turist ve üniversite sayısı gibi 19 göstergede Türkiye içerisindeki payı karşılaştırıldı.

Araştırmaya göre, İstanbullu firmaların geçen yılın ocak-aralık döneminde yaptığı ihracat 82,8 milyar dolara yaklaştı. Böylece Türkiye'nin ihracatının yüzde 49’unu İstanbullu şirketler gerçekleştirdi.

İstanbul firmaları, Türkiye genelinde 2020'de tahsil edilen 833 milyar lira verginin yüzde 46'sını ödediler. Buna göre İstanbul’da ödenen vergilerin tutarı 383 milyar TL'yi aşmış oldu.

2020 Aralık ayı itibarıyla Türkiye'deki 918 bin kurumlar vergisi mükellefinin 348 bini, yani yüzde 38’i İstanbul'da yer alıyor. İstanbul'da bulunan gelir vergisi mükellef sayısının Türkiye içindeki payı ise yüzde 26 oldu.

Araştırmaya göre, Ekim 2020 itibarıyla İstanbul'da 4A, 4B, 4C sistemlerinde toplam 5 milyon 644 bin aktif sigortalı çalışıyor. Bu sayının Türkiye içindeki oranı yüzde 24 olurken, İstanbul'daki aktif sigortalı çalışan sayısı AB üyesi Hırvatistan'ın, İrlanda'nın Finlandiya'nın nüfusundan daha fazla.

İTO'nun "100’de İstanbul" araştırmasının diğer sonuçları şöyle:

2020’de satılan her 100 sıfır konutun 17’si, her 100 ikinci el konutun ise 18'i İstanbul'da alıcısını buldu. Bu dönemde İstanbul'da yabancılara satılan konut sayısı ise 19 bin 175 ile Türkiye genelindeki satışların yüzde 47’sini oluşturdu.

2020 Ocak-Eylül döneminde banka kredilerinin yüzde 39'u İstanbul'da verildi. Mevduatın yüzde 41'i yine İstanbul'da toplandı.

2020 Ocak-Kasım döneminde elektrik tüketimi İstanbul’da 35 milyon mwh, Türkiye’de ise 212 milyon mwh olarak gerçekleşti. İstanbul elektrik tüketimi, Türkiye elektrik tüketimine oranlandığında yüzde 16 pay aldı.

Türkiye'de 2020 yılında 101 bin 318 firma kurulurken, bunların 40 bin 129’u, yani yüzde 40’ı yatırım için İstanbul’u tercih etti. Bu dönemde yabancı sermayeli şirketlerin ise yüzde 64’ü İstanbul'da kuruldu.

Araştırmanın otomobil başlığına göre, Türkiye'de 2020 yılında 1 milyon 38 bin 905 adet taşıtın trafiğe kaydı yapıldı. Bunun 354 bin 539'u, yani yüzde 34'i İstanbul ilinin plaka kodu olan “34”ü taşıyor. 2020’de Türkiye’de trafiğe çıkan her 3 taşıttan 1'i İstanbul'daydı.

Haziran 2020 itibarıyla Türkiye'deki 77 vakıf yükseköğretim kurumunun 47'si İstanbul'da bulunuyor. Böylece İstanbul, Türkiye'deki vakıf yükseköğretim kurumlarının yüzde 60'ına ev sahipliği yapıyor.

Araştırmanın turist başlığına göre, 2020 Ocak-Aralık döneminde İstanbul'daki havalimanı ve deniz limanlarından İstanbul'a 5 milyon turist giriş yaptı. Turist girişlerinde İstanbul’un Türkiye’deki payı yüzde 39 oldu.

İkamet izni ile Türkiye’de bulunan yabancı sayısı 834 bin 589 iken, İstanbul'daki yabancı sayısı ise 382 bin 278 oldu. İstanbul’da ikamet izni ile bulunan yabancı sayısının, Türkiye toplamına oranı yüzde 45,8 oldu.

"İstanbul'la ilgili 'pozitif ayrımcılık' talep ediyoruz"

İTO Başkanı Şekib Avdagiç, AA muhabirine yaptığı açıklamada, İstanbul'la ilgili "pozitif ayrımcılık" talep ederek, "İTO’nun '100'de İstanbul' araştırmasının ortaya koyduğu bu gerçeği küresel bir gerçeğe dönüştürmek için İstanbul'a pozitif ayrımcılık yapma zamanı geldi. Sırf büyük diye İstanbul’a pozitif ayrımcılıktan çekinmemek gerek. Çünkü pozitif ayrımcılık, negatif bir çağrışım yapsa da ekonomide yeni bir sıçrama önemli bir dayanak noktası olabilir." değerlendirmesinde bulundu.

Avdagiç, şunları kaydetti:

"İstanbul tüm ülke için 7/24 çalışan bir fabrika misali sürekli katma değer üretiyor. İstanbul’dan ülke kasasına giren vergi, ihracat bedeli, bankacılık sistemine aktarılan finansman tüm Türkiye’yi sırtlıyor. Çektiği gayrimenkul yatırımı, yabancı girişimci sayısı, turist sayısı gibi parametrelerle de Türkiye’nin dünyaya açılan yüzü. Bu anlamda değerlendirdiğimizde, bu şehri ek teşviklerle, nüfusunu dikkate alarak sağlık, güvenlik ve eğitim alanlarında daha fazla imkanlarla beslemek hem üretime katkı hem tüm ülkeye kazanç sağlayacaktır. Çünkü bu şehir, yatırdığınız her bir kuruşu ikiye, beşe katlayan bir bereket çanağı. Taşı toprağı altın deyimi de buradan geliyor."

İstanbul’a pozitif ayrımcılık talebinin iki sebebi olduğunu belirten Avdagiç, "Birincisi pandemi sonrasında en iyi çıkışı yapmaya hazırlanan Türkiye’nin önemli kozlarından biri İstanbul’dur. Bu geçmişte de böyleydi. Üç imparatorluğa başkentlik yapan İstanbul, doğu ile batı, kuzey ile güney arasında stratejik bir tedarik ve lojistik üssü olarak öne çıkmıştı. İkinci olarak İstanbul’un daha fazla üretmek, daha fazla ihraç etmek, daha fazla yenilik geliştirmek için buna ihtiyacı var. Bir de İstanbul ekonomisini büyüten her adım, Türkiye ekonomisine de büyük değer katacaktır. Ortaya koyduğu başarı da Anadolu illerinde sinerji oluşturacak ve harekete geçirecektir." diye konuştu.

İstanbul’un gayrisafi yurt içi hasıladaki payı yüzde 30,7

İTO Başkanı Avdagiç, İstanbul’un TÜİK'in 2019 yılı il bazında Gayrisafi Yurtiçi Hasıla araştırmasına göre, 1 trilyon 327 milyar 452 milyon TL ile toplam GSYH'den yüzde 30,7 pay aldığını hatırlattı.

İstanbul’un Türkiye'nin finans ve endüstri başkenti ve üç kıtanın buluşma noktası olduğunu ifade eden Avdagiç, "2020’de Avrupa’da en çok yolcuyu ağırlayan havalimanı olan İstanbul Havalimanı ile bugün 120’den fazla ülkeye uçulabiliyor. Üç saat içinde farklı kıtalardan 146 destinasyona ulaşmak mümkün. 2020 yılında İstanbul Havalimanı ve Sabiha Gökçen Havalimanı direkt ve transit dahil 40 milyondan fazla yolcuyu ağırladı. Bu da Türkiye genelindeki iki uçak yolcusundan 1’i demek oluyor." ifadelerini kullandı.

Muhabir: Ergin Garip